Samenvatting
Samenvatting Thema 2 het heelal les 7,9,10 - leerboek Geogenie 5&6
Een weergave van de inhoud van deze 3 lessen van thema 2 in het leerboek Geogenie 5&6!
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
7 De oerknaltheorie: verleden, heden en toekomstEdwin Hubble bestudeerde sterrenstelsels aan de hand van hun spectra. Deze bleken een
roodverschuiving te vertonen, dit betekent dat er langere golflengtes aanwezig zijn dus ze
bewegen van ons weg. Alle sterrenstelsels maken dezelfde beweging. De zon wordt als
referentiepunt gebruikt omdat de afstand aarde-zon gelijk is.
Zijn besluit: Hoe verder de sterrenstelsels van ons verwijderd zijn, hoe groter hun
roodverschuivingen dus hoe sneller ze zich van ons verwijderen.
Het heelal was vroeger heel klein en alle sterren bevonden zich dichtbij elkaar.
De big bang: het heelal is ontstaan uit een explosie van een punt met heel hoge
straling, temperatuur en druk.
CMB: Cosmic Microwave Background Radiation. Restant van de straling die is
vrijgekomen bij de oerknal. (Nederlands: kosmische achtergrondstraling)
George Gamow zegt dat er restenergie van de oerknal in de ruimte aanwezig is die wij
kunnen meten. We kunnen 3-5K meten. Het heelal is niet helemaal afgekoeld.
Daarna werd er een signaal vanuit alle richtingen gemeten → men noemde dit de CMB
Evolutie van de Big Bang tot nu:
1. De Big Bang: 13 miljard jaar geleden is het heelal geboren uit een punt met een oneidning klein
voluime en een oneindig grote dichtheid en temperatuur.
2. Inflatie: Het heelal neemt zeer snel in volume toe. Dankzij deze inflatie koelt het heelal af.
3. Vroege heelal: Het vroege heelal ondoorzichtig en afgekoeld maar nogsteeds heel warm. Er
ontstaan materiedeeltjes: protonen neutronen en ionen.
4. Recomobinatie: Het heelal is genoeg afgekoeld om atomen te doen ontstaan: helium en
CMB komt vrij: waterstof. Het heelal wordt transparant.
5. Dark ages: Er zijn nog geen sterren
6. Reïonisatie: De eerste sterren ontstaan
eerste sterren:
7. Vorming van Sterrenstelsels ontstaan o.i.v. zwaartekracht en materiedeeltjes
sterrenstelsels:
8. Versnelde Donkere energie begint de uitdijing van het heelal te versnellen
uitdijing:
Wat was er voor de Big Bang?
Men kan hier niet op antwoorden.
Sterrenstelsels bewegen niet. Het heelal wordt gewoon groter dus de afstand tussen de
sterrenstelsels vergroot ook. De lichtgolf wordt uitgetrokken, de golflengte wordt groter
en zo bevindt het zich aan de rode kant van het electromagnetisch spectrum.
, Straling van verre sterren zal ons bereiken als infrorode, microgolf- of
radiostraling.
Als we naar de ruimte kijken, kijken we naar het verleden. Hoeveel tijd het
licht onderweg is = het aantal jaren in het verleden
satelliet 2 is beter omdat de technologie beter is geworden.
Het vroegste en oudste licht = lichtflits van de oerknal dat vrijkwam
wanneer het heelal transparant werd. Dat licht is zo lang onderweg
dat we het zien als CMB.
Blauw gedeeltje: koud. Op deze plaatsen zijn de meeste materiedeeltjes 4,9% gewone
materie
te vinden. Superclusters bevinden zich daar. 26,8 donkere
% energie
Geel en rood gedeeltje: warmer. Er zijn hier geen materiedeeltjes. Het is 68,3 donkere
% materie
een lege ruimte.
De toekomst:
In het heelal werken er 2 krachten tegen elkaar: de zwaartekracht door de aanwezige
materie en de uitdijingskracht (donkere energie).
2 mogelijke evoluties van heelal:
f Big Crunch: genoeg materie om de uitdijing te stoppen Big Chill
Eerst vertragen tot stilstand, daarna krimpen
f Big Chill: te weinig materie om de uitdijing volledig te stoppen
Eeuwig vertragen, sterren doven uit, heelal wordt koud
Het meeste waarschijnlijk is het Big Chill effect. Er is te weinig materie aanwezig om de
uitdijing volledig te laten stoppen.
De uitdijing zou nu moeten versnellen. Donkere energie doet het heelal sneller en sneller
uitdijen het heelal veel groter is (koude, lege ruimte) = de Big Rip
f Donkere energie: een onbekende afstotende kracht die de uitdijing van het heelal
vernselt.
9 De aardrotatie en de gevolgen
In het noordelijk halfrond: weg van de zon: oosten → zuiden → westen → wijzerzin
In het zuidelijk halfrond: weg van de zon: oosten → noorden→ westen → tegenwijzerzin
Wat de zon overdag doet, doen de sterren ’s nachts in tegengestelde zin
Schijnbeweging: illusie dat de hemelsfeer beweegt doordat de aarde rond haar as draait.
Een illusie omdat de sterren met een onmogelijke snelheid zouden moeten bewegen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ReginaAllen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen