Samenvatting personen-, familie- en
familiaal vermogensrecht
Inleiding
Hoofdstuk 1. Situering
personenrecht = statuut van de persoon en zijn rechtspositie in de maatschappij
- identiteit persoon (bv. naam en geslacht)
- bescherming statuten (bv. minderjarigen)
familierecht = de privaatrechtelijke verhouding tussen partners, ouders en kinderen en hun
verwanten
- horizontaal = partnerrelaties (bv. samenwonen, huwelijk)
- verticaal = ouder-kindrelaties (bv. afstamming, adoptie)
begrippen & beginselen aan bod volgens de verschillende fasen van de menselijke levensloop
Hoofdstuk 2. Ontwikkelingen & actuele tendensen
§1. Familierecht als spiegel van maatschappelijke waarden
- sterk cultureel gekleurd
- meer en meer aanvaard dat mensen vrij zijn om hun persoonlijke leven en gezinsleven in te
richten op een manier die zij zelf goed achten
- er zijn wel grenzen = gevormd door de belangen en rechten van anderen
§2. Actuele tendensen
In 2015 is Italië door het EHRM veroordeeld omdat er geen
juridische bescherming was voor het huwelijk of
samenwonen van mensen van hetzelfde geslacht en dit was
in strijd met art 8 EVRM. Na deze veroordeling heeft Italië
een bescherming ingevoerd.
Duitsland heeft het geregistreerd
partnerschap maar erkende geen
homohuwelijk tot vorig jaar door de
parlementsverkiezingen.
1
,Art. 3 § 1 Euthanasiewet 28 mei 2002 België is qua euthanasie gevoelig voor minderjarigen.
Er is voor minderjarigen geen strikte leeftijdsgrens
de minderjarige patiënt die oordeelsbekwaam ingevoerd.
is, zich in een medisch uitzichtloze toestand
Voor meerderjarigen is er vereist dat er een
bevindt van aanhoudend en ondraaglijk fysiek ondraaglijk fysiek lijden is of psychisch lijden. Hier is
lijden dat niet gelenigd kan worden en dat niet vereist dat het lijden terminaal is.
binnen afzienbare termijn het overlijden tot
gevolg heeft, en dat het gevolg is van een Dit staat in contrast met het standpunt van de Kerk
ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of van Rome. Waardoor er een discussie kwam toen de
ziekte veroorzaakte aandoening Broeders van Liefde euthanasie aanvaardde.
Wanneer er bij de echtscheiding minderjarigen kinderen betrokken zijn,
dan gaat de wetgever er vanuit dat de ouders samen nog voor deze Koppen XL – Slachtoffers van een
kinderen gaan zorgen. (v)echtscheiding: grootouders
Grootouders worden vaak uit het oog verloren en worden hierdoor
slachtoffer.
Donorkinderen eisen openheid naar hun biologische
ouders.
Wenskinderen stellen draagmoederschap in een
negatief daglicht omdat het neigt naar
commerciële activiteiten.
Daarnaast bestaat er voor draagmoederschap
geen wettelijke regeling in België.
2
,§3. Ontwikkelingen
A. Ancien Régime
- huwelijk was een sacrament waardoor het een onverbreekbare band tussen man & vrouw
creëerde (huwelijk was enkel kerkelijk)
- echtscheiding was verboden
- man = hoofd gezin
- maritale macht over echtgenote
- vaderlijke macht over kinderen
B. Negentiende eeuw tot eerste helft twintigste eeuw
- 1804 = invoering burgerlijk huwelijk (vooraf gaan aan kerkelijk huwelijk!)
- huwelijk was niet wettelijk verplicht maar toch maatschappelijke druk
- kinderen buiten huwelijk geboren = onwettige kinderen → nauwelijks rechten
- echtscheiding mogelijk maar onder zeer beperkende voorwaarden
- man = hoofd gezin (vrouw was handelingsonbekwaam vanaf huwelijk)
- relaties tussen personen van hetzelfde geslacht werden nog niet erkend
- verbod op ingrijpen bij begin of einde van het leven want het leven is een geschenk van god (≠
abortus, anticonceptie, euthanasie, …)
C. Na de Tweede Wereldoorlog
1. Inleiding
- zeer ingrijpende veranderingen op vlak van maatschappelijke waarden & praktijken
- wetgeving volgt (met vertraging) deze evoluties
2. Het huwelijk tussen man en vrouw: hoeksteen van het gezin?
- vanaf 1970 = voortdurende daling van het aantal nieuwe huwelijken + grote stijging van
echtscheidingen
- maatschappelijke druk om te huwen verminderd → meer ongehuwde samenwonenden
- huwelijk van personen van hetzelfde geslacht wordt erkend (2003)
3. Emancipatie van vrouwen en veranderende rolpatronen in gezin
- toename in arbeidsdeelname vrouwen → minder economisch afhankelijk
- maritale macht wordt afgeschaft waardoor vrouwen hun huwelijksbekwaamheid behouden
- kinderen staan onder toezicht van beide ouders
- emancipatie van mannen in hun rol als vader
4. Kinderen als kern van het gezin
- vroeger stond de partnerrelatie centraal
- tot uiting in de kinderrechten gewaarborgd door art 22bis GW & Kinderrechtenverdrag
3
, 5. Impact van medisch begeleide voortplanting op afstamming & ouderschap
- steeds vaker derden betrokken
- gevolg = opsplitsing juridische & biologische ouders
- oplossing voor kinderwens van alleenstaanden + koppels van hetzelfde geslacht
- wetgeving is maar gedeeltelijk aangepast (bv. meemoederschap)
6. Nadruk op autonomie van het individu en zijn recht op zelfbepaling
- klemtoon op het individu
- zelfbeschikking met betrekking tot het begin & einde van het leven
7. Toenemende internationale mobiliteit van individuen & families
- belang IPR = bepaalt het bevoegde forum, het toepasselijke recht & de erkenning +
tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen & akten
- belang van rechtsvergelijking neemt toe
Hoofdstuk 3. Bronnen van het personen- en familierecht
meergelaagd rechtsstelsel
§1. Nationale normen
A. Burgerlijk Wetboek
- Boek I = Personen
- Boek III titel Vbis = wettelijke samenwoning
B. Gerechtelijk Wetboek
1. Algemeen
- bepaald welke rechtscolleges bevoegd zijn met betrekking tot personen- & familierecht
- bepaald welke rechtspleging geldt voor familierechtelijke geschillen
- bepaald hoe gerechtelijke beslissingen ten uitvoer worden gelegd
2. Bevoegdheid inzake familierechtelijke geschillen
- voor 1 september 2014 = versnippering bevoegdheid over 4 rechters
- sinds 1 september 2014 = familie- en jeugdrechtbank
- bevoegde rechtbank:
- familierechtbank (art 572bis Ger.W.)
- quid geschillen feitelijk samenwonenden? GwH 19 januari 2017: geen schending
10-11 GW → verschillende rechters zijn hiervoor bevoegd
- jeugdrechtbank =
- jeugdbeschermingsmaatregelen
- maatregelen inzake ouderlijk gezag die samenhangen met bevolen
jeugdbeschermingsmaatregel ( art 7 wet 19 maart 2017) bv. recht op contact van
ouders tijdens plaatsing van kind in een pleeggezin
- vrederechter (art 594 Ger.W.) = onbekwaamheidsstatuten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janaboon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.