Samenvatting
Samenvatting Personen-, familie en familiaal vermogensrecht: deel erfrecht
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van alle lessen en het boek van het deel erfrecht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting erfrecht en giftenDeel I. Erfrecht
Hoofdstuk 1. Erven
Afdeling I. Basisbegrippen
Erven
- iedere persoon is titularis van een vermogen (patrimonium)
- erven = verkrijgen van het vermogen door overlijden van de titularis
- erfopvolging = personen die het vermogen erven volgen de overleden persoon op
- nalatenschap / erfenis = vermogen dat nagelaten is en door nieuwe titularissen wordt geërfd
- erfrecht = geheel van rechtsregels dat de nieuwe titularissen van het geërfde vermogen aanwijst
& regels bevat betreffende de wijze waarop vermogensovergang plaatsvindt & gevolgen daarvan
- erfbelasting / successierechten = belasting die wegens de overgang van het vermogen door
overlijden wordt geïnd (bevoegdheid gewesten)
Erfgenaam, erfopvolgers
- erfgenaam = degene die de nalatenschap krachtens erfrecht krijgt en heeft aanvaard
- erfopvolger = iemand die opvolgt in de nalatenschap (juridische fictie: op hetzelfde moment van
de laatste ademstoot, gaat de erfopvolger al in het vermogen stappen: zit geen seconde tussen)
- 3 categorieën:
- wettelijke erfgenamen = door de wet aangeduid om de nalatenschap te verkrijgen
- testamentaire erfgenamen = door een testament aangeduid
- contractuele erfgenamen = door een contract aangeduid (slechts uitzonderlijk)
Erfgerechtigd & erfbekwaam
- erfgerechtigd = personen die erfgenamen kunnen worden (door de wet, testament of
contractuele erfstelling tot nalatenschap geroepen) → maar zijn nog geen erfgenaam omdat ze
nog niet beslist hebben of ze de nalatenschap willen verkrijgen
- erfbekwaam = persoon die tot de nalatenschap geroepen is (erfgerechtigde) en die deze
nalatenschap mag aanvaarden (juridisch & feitelijk)
sommigen mogen niet erven = erfonbekwaam
- persoon die al overleden was op het ogenblik dat de erflater zelf overleden is
- onwaardig om te erven (bv. ernstig misdragen tegenover erflater)
Afdeling II. Openvallen van de nalatenschap
- = ogenblik waarop de titularis van het vermogen overlijdt (art. 718 BW)
- overlijden wordt bewezen door:
- overlijdensakte (art 78-79 BW)
- vonnis dat het overlijden gerechtelijk is vastgesteld (art 126 BW)
- uitzonderlijk zonder overlijden → wanneer persoon afwezig verklaard is (art 118 + art 121, §2
BW) bv. Uw nonkel is gaan hiken in de Himalaya en u heeft al 2m. niets meer van hem gehoord
en hij wordt niet gevonden
1
,Devolutie
- personen de als erfgerechtigden tot een opengevallen nalatenschap geroepen worden, worden
aangewezen door de regels van de devolutie (of toewijzing)
- 3 soorten: wettelijke, testamentaire of contractuele devolutie
- wettelijke devolutie
- ~ intestaat / ab intestato erfopvolging
- regels gelden omdat de erflater geen testament heeft opgemaakt of omdat het
testament geen uitwerking heeft
Gevolgen?
- nalatenschap gaat van rechtswege over op de erfgerechtigden (art 724 + 777 BW)
- datum overlijden is belangrijk want op dat tijdstip:
- bepaalt welke goederen en schulden tot het vermogen behoren
- beoordeelt roeping & bekwaamheid erfgerechtigden (art 725 BW)
- beginnen de termijnen te lopen om:
- nalatenschap te aanvaarden (art 789 BW)
- inventaris en beraad (art 795 BW)
- aangifte nalatenschap in te dienen (art 40 W.Succ.)
- bepaalt de waarde van de geschonken goederen die moeten worden ingebracht (art 858
BW) of die in de fictieve massa moeten worden opgenomen (art 922 BW)
- start interestloop van rechtswege op de waarde van de geschonken goederen die in de
nalatenschap moet worden ingebracht (art 856 BW)
Waar?
- determineert welke rechter territoriaal bevoegd is om kennis te nemen van de verzoeken & eisen
de op een nalatenschap betrekking hebben
- = plaats waar erflater op tijdstip van overlijden woont (niet plaats van overlijden!!) →
hoofdverblijfplaats ongeacht of hij daar ook in de bevolkingsregisters was ingeschreven (art 102
+ 110 BW)
dit geldt ook voor de erfbelasting
- regels territoriale bevoegdheid rechter gelden voor minnelijk + geschilprocedures:
- machtiging tot verkoop van onroerende goederen (art 1189 Ger.W.)
- verdeling van de nalatenschap (art 627, 3° Ger.W.)
Hoofdstuk 2. Erfbekwaamheid
Afdeling I. Begrip en voorwaarden
- = juridisch aan de voorwaarden voldoen om het erfgenaamschap op te nemen
- voorwaarden:
- bestaan bij het openvallen van het nalatenschap
- nog in leven zijn bij het openvallen van het nalatenschap
- niet uitgesloten of vervallen verklaard zijn van het recht om van deze persoon te erven
- niet onwaardig zijn om van deze persoon te erven
2
,Afdeling II. Bestaan als voorwaarde van erfbekwaamheid (art 725 BW)
- alleen fysieke personen worden door de wet aangeduid als wettelijke erfgerechtigden
(rechtspersonen kunnen dit enkel testamentair)
- ‘bestaan’ = geboren zijn
- bijkomende regel voor kind dat nog niet geboren is
- moet verwekt zijn bij het openvallen van het nalatenschap → tijdstip verwekking
achterhalen:
- inroepen vermoeden art 326 BW → maar vatbaar voor tegenbewijs
- regels van afstammingsbetwisting inroepen
- nog geen oplossing voor post mortem-inseminatie!!
- levend worden geboren
- moet levensvatbaar geboren zijn (= alle vitale organen om zelfstandig te kunnen leven
zijn aanwezig) → moet worden afgeschaft volgens Verbeke
Afdeling III. In leven zijn als voorwaarde van erfbekwaamheid (art 720 BW)
- er is aan deze voorwaarde voldaan, ook al sterft de erfgerechtigde zeer kort (zelfs minder dan 1
minuut) na de erflater → erfrecht zit dan in het vermogen van de erfgerechtigde en wordt
doorgegeven aan zijn erfgenamen (ook keuzerecht gaat mee over)
- wat als het in leven zijn van de erfgerechtigde onzeker is?
- persoon die vermoedelijk afwezig is (art 112 BW)
vertegenwoordiging door gevolmachtigde (art 116 BW)
- personen die in levensbedreigende omstandigheden verdwenen is maar nog niet
overleden verklaard
vertegenwoordiging door notaris aangewezen door familierechtbank (art 128
BW)
Gelijktijdig overlijden
- 2 personen overlijden in hetzelfde ongeval en ze zijn mekaars erfgerechtigden
- bv. Vader die uit de echt gescheiden is van Moeder M & de andere is de zoon Z die zelf
ongehuwd en kinderloos is → nagaan wie eerst overleden is
- de vader eerst overleden
- zoon erft volledig nalatenschap
- nalatenschap zoon (met nalatenschap vader) wordt verdeeld:
- helft naar grootvader aan vaderskant
- helft naar moeder
- zoon eerst overleden
- helft nalatenschap naar vader en helft naar moeder
- nalatenschap vader (met helft nalatenschap zoon) gaat naar grootvader
Bewijs van volgorde van overlijden
- geen bewijs mogelijk = personen geacht gelijktijdig te zijn overleden (art 721 BW) & dan erven ze
niet van elkaar
- bewijs kan ook van belang zijn personen die niet door dezelfde gebeurtenis of op dezelfde plaats
overleden zijn
3
, Afdeling IV. Uitsluiting en verval van erfrecht
- leiden tot de niet-uitoefening van het wettelijk erfrecht
- mogelijk gevolg van ontzetting uit ouderlijk gezag
- uitsluiting = ouder is volledig uit het ouderlijk gezag ontzet & deze ouder is van rechtswege
uitgesloten van het recht om de nalatenschap van dat kind te verkrijgen
- verval = ouder die zijn erfrecht kan verliezen in de nalatenschap van de andere ouder met wie hij
getrouwd was (art 745septies, §1 BW) of wettelijk samenwoonde (art 745octies BW) & dit omdat
hij uit het ouderlijk gezag over hun gemeenschappelijke kinderen is ontzet → rechter beslist
hierover op vraag van de afstammelingen (art 745septies, §2 BW)
Afdeling V. Onwaardigheid om te erven
- = erfgerechtigde heeft zich op onbetamelijke wijze tegenover de persoon v/d erflater gedragen
- civiele straf die los van een strafrechtelijke veroordeling kan gelden
- limitatieve voorwaarden in de wet voorzien
Gronden: art 727 BW
- feiten die tot de dood van de erflater hebben geleid & hiervoor schuldig bevonden
- kan ook gaan over een poging tot
- zowel als hij dader, mededader of medeplichtige is
- schuldig bevinding volstaat
- feiten gepleegd uit artikel 727, §1, 1° BW maar niet schuldig bevonden doordat hij overleden is
- rechter moet feiten vaststellen & onwaardigheid uitspreken
- wordt voor een civiele rechter gedaan
- bv. gezinsmoord door vader die daarna zelfmoord pleegt
- feiten die een ernstige inbreuk betekenen op de fysieke integriteit van de erflater
- zowel de dader, mededader als de medeplichtige
- onwaardigheid is hier geen automatisch gevolg van de schuldbevinding, de
strafrechtelijke rechter moet dit uitspreken als bijkomende sanctie (art 46 Sw.)
- wanneer slachtoffer vergiffenis schenkt vervalt de sanctie (art 728 BW) → moet expliciet
Hoofdgevolgen
- van de nalatenschap uitgesloten
- schenkingen en legaten houdt hij maar ze kunnen wegens ondankbaarheid worden herroepen
(art 955 + 1046 BW)
- onwaardigheid werkt terug tot op moment overlijden slachtoffer (art 729 BW)
als onwaardige persoon reeds handelingen heeft gesteld dan zijn de derden te goeder
trouw beschermd tegen de gevolgen van de nietigheid
- onwaardigheid = persoonlijke sanctie → kinderen van onwaardige kunnen in plaats treden in
nalatenschap v/h slachtoffer (art 730, eerste lid + art 739, tweede lid BW)
Bijkomende gevolgen
- verlies van vruchtgebruik op de geërfde goederen die zijn minderjarige kinderen hebben
verkregen uit het nalatenschap van het slachtoffer (art 730, tweede lid BW)
- wanneer de kinderen van de onwaardige eerder sterven als hem kan hij niet de goederen van
hen erven, die zij in zijn plaats vererfd hebben
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janaboon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen