1 INLEIDING: WAT IS JOURNALISTIEK? ...................................................................................................... 6
1.1 Wat is journalistiek? .............................................................................................................................. 6
1.2 ELEMENTS OF JOURNALISM: 10 principes ............................................................................................. 7
1.2.1 Elements of journalism ..................................................................................................................... 7
1.3 Mark Deuze: what is journalism? .......................................................................................................... 8
1.3.1 5 basiswaarden van de journalistiek ................................................................................................. 8
1.3.2 Journalistiek als publieke dienst (les 2, 8, 9) ..................................................................................... 9
1.3.3 Journalistieke objectiviteit ................................................................................................................ 9
1.3.4 Autonomie ...................................................................................................................................... 10
1.3.5 Snelheid en onmiddellijkheid .......................................................................................................... 10
1.3.6 Journalistieke ethiek ....................................................................................................................... 10
1.3.7 Journalistiek is dus… ....................................................................................................................... 11
2 FUNCTIES VAN JOURNALISITIEK IN EEN DEMOCRATIE .......................................................................... 12
2.1 Micheal Schudson: HOW TO THINK NORMATIVELY ABOUT NEWS AND DEMOCRACY ....................... 12
2.1.1 Voorwaarden voor democratisch-relevante journalistiek .............................................................. 13
2.2 Wat is journalistiek? ............................................................................................................................ 14
2.3 Professionalisering van de journalistiek .............................................................................................. 14
2.3.1 De ‘beroepsjournalist’ ..................................................................................................................... 14
2.3.2 Journalistieke organisaties .............................................................................................................. 14
2.4 Profiel van de Belgische journalist ....................................................................................................... 16
3 VERANDERD NIEUWSGEBRUIK EN MEDIAVERTROUWEN: WAAROM (GEEN) NIEUWS? ......................... 20
3.1 Nieuwsgebruik in 2020 ........................................................................................................................ 20
3.1.1 Vlaamse cijfers: Digimeter.be, imec Ugent ..................................................................................... 20
3.2 6 paradoxen......................................................................................................................................... 24
3.2.1 Internationaal (ook België): Digital News Report, Oxford University: Reuters Institute for the Study
of Journalism ................................................................................................................................................ 24
3.2.2 Mediavertrouwen van de Belgen .................................................................................................... 26
4 GATEKEEPING I – NIEUWSSELECTIE EN NIEUWSWAARDE: WAT IS NIEUWS? ......................................... 30
4.1 Definities van nieuws ........................................................................................................................... 30
4.1.1 Nieuws als product van journalistieke activiteit ............................................................................. 30
4.1.2 Nieuws als publieke dienst (functionele definitie) .......................................................................... 30
1
, 4.1.3 Nieuws als construct, als een product/uitkomst van journalistieke selectie op basis van bepaalde
selectiecriteria.............................................................................................................................................. 31
4.2 Gatekeeping: case study White ........................................................................................................... 31
4.2.1 ‘The Gatekeeper’ (David Manning White, 1950) ............................................................................ 32
4.2.2 Kritieken op de studie van White .................................................................................................... 33
4.3 Nieuwswaarden: Galtung & Ruge, 1965 ............................................................................................. 35
4.3.1 Onderzoek ....................................................................................................................................... 35
4.3.2 Nieuwswaarden .............................................................................................................................. 37
4.4 Kritieken op Galtung & Ruge ............................................................................................................... 38
4.4.1 Kritiek 1 ........................................................................................................................................... 38
4.4.2 Kritiek 2: Kepplinger & Ehmig’s nieuwsfactortheorie ..................................................................... 38
4.4.3 Kritiek 3 àHarcup & O’Neill, 2001 ................................................................................................. 39
4.4.4 Kritiek 4: Harcup & O’Neill, 2016 .................................................................................................... 41
4.4.5 Kritiek 5: Bednarek & Caple, 2017 .................................................................................................. 43
4.5 Conclusie.............................................................................................................................................. 44
5 GATEKEEPING II – JOURNALISTIEKE ROUTINES EN BRONNEN: HOE WORDT NIEUWS GEMAAKT? ......... 46
5.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 46
5.1.1 Gatekeeping op niveau van de redactie ......................................................................................... 46
5.1.2 Gatekeeping in context van de redactie ......................................................................................... 47
5.2 Social control in the newsroom ........................................................................................................... 47
5.2.1 Studie Breed (1955) ........................................................................................................................ 48
5.2.2 Resultaten ....................................................................................................................................... 48
5.2.3 Conformerend gedrag ..................................................................................................................... 48
5.3 Gatekeeping op verschillende niveaus ................................................................................................ 49
5.3.1 Stephen Reese’s ‘hierarchy-of-influences model’........................................................................... 49
5.3.2 Gatekeepingtheorie van White ....................................................................................................... 50
5.3.3 Gatekeeping-theorie (Shoemaker & Reese, 1991) ......................................................................... 50
5.3.4 Externe omgeving: politieke, economische en sociale context ...................................................... 52
5.4 Achter de schermen bij een nieuwsredactie ........................................................................................ 53
5.5 Bronnengebruik in de journalistiek: Routines ...................................................................................... 53
5.5.1 4 soorten van nieuwsselectietheorie .............................................................................................. 53
5.5.2 Beschikbaarheid van bronnen (‘availability’) .................................................................................. 54
5.5.3 Geschiktheid van bronnen (‘suitability’) ......................................................................................... 54
5.6 Bronnengebruik in televisiejournalistiek.............................................................................................. 54
6 GATEKEEPING III – EEN HIERACHIE VAN INVLOEDEN: WIE BEPAALT HET NIEUWS? ............................... 57
6.1 Stuart Hall: Policing the crisis .............................................................................................................. 57
6.1.1 Hall’s representatietheorie ............................................................................................................. 57
6.1.2 Culturele hegemonie....................................................................................................................... 57
2
, 6.1.3 Concept van Antonio Gramsci, Gevangenisgeschriften (1937) ....................................................... 58
6.2 Achtergrond en link met actualiteit ..................................................................................................... 58
6.3 Culturele hegemonie en ‘primary definers’ ......................................................................................... 59
6.3.1 Primary definers .............................................................................................................................. 59
6.4 Media construeren nieuwsverhalen door selectie op 2 in stappen ..................................................... 59
6.4.1 Identificatie van de gebeurtenis ..................................................................................................... 59
6.4.2 Betekenisgeving .............................................................................................................................. 59
6.5 Samenvatting ...................................................................................................................................... 60
7 JOURNALISTIEKE OBJECTIVIEIT – WAT IS FEITELIJKHEID EN WAT IS ONPARTIJDIGHEID? ....................... 61
7.1 Marcel Broesma: Objectiviteit als professionele strategie .................................................................. 61
7.1.1 Samenvatting van tekst: Objectiviteit als professionele strategie .................................................. 61
7.1.2 Inleiding .......................................................................................................................................... 61
7.1.3 De uitvinding van journalistieke objectiviteit ................................................................................. 62
7.1.4 Uitgangspunten Broesma................................................................................................................ 62
7.1.5 Het objectiviteitsregime.................................................................................................................. 63
7.1.6 Journalistieke objectiviteit als strategisch ritueel ........................................................................... 64
7.1.7 Kritiek op objectiviteitsregime ........................................................................................................ 65
7.2 Over feitelijkheid en het verschil tussen onpartijdigheid en neutraliteit ............................................. 65
7.2.1 Nieuws is VERDRAAID ..................................................................................................................... 65
7.2.2 Journalistieke objectiviteit als norm ............................................................................................... 66
7.3 Waarom journalisten institutionele bronnen verkiezen ...................................................................... 68
7.3.1 Journalisten en hun bronnen .......................................................................................................... 69
7.3.2 Lance Bennett: Indexing theory ...................................................................................................... 69
7.3.3 “Hierarchy of credibility” ................................................................................................................ 70
7.3.4 Bronnenhiërarchie .......................................................................................................................... 70
7.3.5 Journalisten en hun bronnen .......................................................................................................... 71
8 MEDIAPLURARISME EN DIVERSITEIT: WAT IS REPRESENTATIE? ............................................................ 71
9 COMMERCIALISERING VAN JOURNALISTIEK: KRITIEK OP EN ALTERNATIEVEN VOOR HET MARKTMODEL
72
9.1 Het marktmodel van de journalistiek .................................................................................................. 72
9.1.1 Invloed van commerciële media op de democratie ........................................................................ 72
9.1.2 Commercialisering van de journalistiek .......................................................................................... 72
9.1.3 Modellen van journalistiek ............................................................................................................. 73
9.2 Versofting van het nieuws ................................................................................................................... 76
9.2.1 Within-item level: sensationalisme................................................................................................. 77
9.2.2 Item level: soft news ....................................................................................................................... 78
9.2.3 Genre level: infotainement ............................................................................................................. 78
9.2.4 Media type level: tabloidisering...................................................................................................... 78
9.2.5 System level: vervagende grenzen van de journalistiek ................................................................. 78
9.3 9.3: Rationalisering van het journalistieke werk: ................................................................................ 79
9.3.1 Eerste gerucht: veel PR- en NA-materiaal in nieuwsoutput............................................................ 80
9.3.2 Tweede gerucht: meer content met minder middelen .................................................................. 80
9.3.3 Derde gerucht: steeds minder tijd voor verificatie ......................................................................... 80
10 MEDIACONCENTRATIE EN MEDIApluralisme IN VLAANDEREN.......................................................... 81
10.1 Intern mediapluralisme (inhoudsdiversiteit)........................................................................................ 81
10.1.1 Mediapluralisme en -diversiteit .................................................................................................. 81
10.1.2 Monitoring van intern mediapluralisme ..................................................................................... 81
10.2 Mediadiversiteit versus mediapluralisme ............................................................................................ 82
10.2.1 Diversiteit: mediarepresentatie van diversiteit in de samenleving ............................................ 83
10.2.2 Plurarisme: mediarepresentatie van diversiteit over de samenleving ....................................... 84
10.3 Conclusie: Intern mediapluralisme ...................................................................................................... 84
10.4 Extern mediapluralisme en mediaconcentratie ................................................................................... 85
10.4.1 Extern mediaplurisme................................................................................................................. 85
10.4.2 Mediaconcentratie ..................................................................................................................... 85
10.4.3 Media Pluralism Monitor ............................................................................................................ 86
10.4.4 Leveson-onderzoek..................................................................................................................... 87
10.4.5 Waarom mediapluralitsme belangrijk is ..................................................................................... 89
11 MEDIA-EFFECTEN: AGENDA-SETTING EN PRIMING ........................................................................... 90
11.1 Fase 1: McCombs & Shaw (Chapel Hill-studie) .................................................................................... 91
11.2 Fase 2: Agenda-setting op 2 niveaus ................................................................................................... 92
11.3 Fase 3: De psychologie van agenda-setting-effecten .......................................................................... 93
11.3.1 Priming-effect ............................................................................................................................. 93
11.3.2 Agendasetting-effect .................................................................................................................. 93
11.3.3 Framing-effecten ........................................................................................................................ 94
11.4 Fase 4: Wie bepaalt de media-agenda? .............................................................................................. 95
11.5 Fase 5: Gevolgen van agenda-setting ................................................................................................. 97
11.6 Overzicht: Verschillende ‘fasen’ in de ontwikkeling van agendasetting-theorie ................................. 97
12 FRAMING: ALS EFFECTTHEORIE EN ALS THEORIE VAN NIEUWSCONSTRUCTIE ................................... 98
12.1 Agenda-setting op 2 niveaus ............................................................................................................... 98
12.1.1 First-level agendasetting ............................................................................................................ 98
12.1.2 Second-level agendasetting ........................................................................................................ 98
12.2 Framingtheorie als een theorie van nieuwsconstructie ....................................................................... 98
12.2.1 Framing: Toward clarification of a fractured paradigm .............................................................. 98
12.2.2 voorbeelden................................................................................................................................ 99
12.2.3 Kritiek........................................................................................................................................ 100
12.2.4 Framinganalyse ......................................................................................................................... 100
12.2.5 Framing van migratie ................................................................................................................ 101
12.2.6 Conclusie: Framing als essentieel onderdeel van communicatie ............................................. 103
12.2.7 TED-Talk .................................................................................................................................... 103
12.3 Framingtheorie als een mediaeffecttheorie ...................................................................................... 103
12.3.1 Mediaframes vs (individuele) publieksframes .......................................................................... 104
12.3.2 Framing-effect (applicability).................................................................................................... 104
12.3.3 Frames als afhankelijke of onafhankelijke variabele ................................................................ 105
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inesvranken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.