College aantekeningen
Overzichtsschema Geschiedenis van de Nieuwe Tijd KU Leuven
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Overzichtsschema Geschiedenis van de Nieuwe Tijd KU Leuven
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagen3 beoordelingen
Door: coxludwig • 3 jaar geleden
Door: JarneCannoot • 3 jaar geleden
Door: JanVanHoey • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Genese vh moderne Europa• staatsvorming
Frankrijk (snelle integratie)/Polen niet-lineaire staatsvorming
• dynastieke conglomeraten = samengestelde staat (meerdere territoria/personele unie)
aaneengesloten/versnipperd
• andere staatsvormen: electieve+geestelijke+stadstaten&republieken
• ingrediënten:
1) dynastieke allianties (Habsburgse huwelijkspolitiek)
2) militaire agressie (militaire revolutie, trace italienne)
3) centralisering&uitbouw staatsapparaat(°fiscaal-militaire staat: bureaucratie/centraliseriring&terr integrati)
Habsbugse hegemonie: 1500-1556
1) Oostenrijkse erflanden (O-HRR, Hausmacht)
2) Bourgondische erfenis (Max. <3 Maria, KdS stopt crisis, Fdsch dood > KV: NederlandenXBourgondi)
3) kronen Castilië & Aragon (Ferdinand <3 Isabella, toeval kroon valt samen met Bourg. = KV)
4) keizerschap HRR (Gouden bul, Rijksdag, Karel V <-> Frans I?) > uitbreiding Oostenrijkse erflanden
verzet Frankrijk
1. 2 Italiaanse oorlogen (Fr moet Napels afstaan, wel controle Milaan = verdag Lyon)
2. troonbestijging Frans I (verovert Milaan <-> KV krijgt Napels = vrede Noyon)
eerste Frans-Habsburgse oorlog: slag bij Pavia 1525 > Frans I gevangen > verdrag van Madrid (hert. Bourg afstaan)
➢ KV nu controle over milaan
tweede Frans-Habsburgse oorlog: Sacco di Roma 1527: macht paus gebroken (moet zalven)
➢ einde: Damesvrede v Kamerijk = KV geeft hertogdom Bourg. terug aan Sp + Frans I bevestigt toegevingen
derde&vierde Frans-Habsburgse oorlog: anti Habsburgse coalitie met Ottomanen&Duitse protestanten
➢ Fr krijgt Milaan niet
Vijfde Frans-Habsburgse oorlog: vrede Cateau-Cambrésis bevestigt Franse nederlaag (HII<->FII)
Engeland slechte bondgenoot
• Hendrik 8 Tudor: absolutisme = eco groei + centraal gezag (star Chamber & privy counclil)
huwelijkspolitiek: Schotland, Aragon, Frankrijk
• exc: anti-roomse hervormingen > zelf head of church
• samen tegen Frankrijk > later mét Fr tegen KV…
Ottomaanse dreiging
• Suleiman: expansie + zeemacht
vanuit Oosten: invasie Hongarije (slag Mohacs) > 1526 Hongaarde deling
vanuit Zuiden: piratrij (Sicilië, Spanje, Malta)
macht & onmacht Karel V
• samengestelde staat, verschillende territoria, geen hoofdstad, reist rond, Raad van Stata ook ambulant
• territoriale integratie in gebieden afzonderlijk:
Nederland: ‘de 17 provincieën’
A. transactie van Augsburg: °Bourgondische Kring = minder gehoorzaamheid aan Rijksdag/meng buitenland
B. pragmatieke sanctie: ‘één & ondeelbaar’: veilig vr opvolgingsgeschillen, meer autonomie
uitbreiding staatsapparaat: °collaterale raden (Brussel), Grote raad v Mechelen
<-> verzet: opstand > onderdrukt: macht ambachtsgilden ingeperkt + repressie via dwangburchten
Spanje: alliantie dynastie&aristocratie
• burgeroorlog in Castilië & Aragon > Karel V had Spaanse adel nodig = rem op vorstelijke macht in Sp
HRR
° Schmalkaldisch Verbond: Lutherse rijksvorsten tegen keizer
➢ KV wil verzoening maar protestanten weigeren > rijksvorsten winnen bij Fürstenaufstand
➢ KV moet vrede van Augburg aanvaarden = cuius regio, eius religio (geen individuele keuzevrijheid)
➢ troonsafstand
, Spaanse nazomer: 1556- 1618
• door troonsafstand splitsing Habsburgse rijk: Oostenrijk Ferdinand I / Spanje Filips II
• Spanje sterk onder Filips II: Fr geneutraliseerd dr vrede Cambrésis, geld dr kolo, sterke bureaucratie! (Esc.)
1. Ottomaanse dreiging
WMZ: veroveren Cyprus <-> slag Lepanto 1571 (consolideert: MZ verdeeld tss Ottomanen<-> Spanjaarden)
OMZ: Heilige Liga wint (maar macht niet gebroken.)
2. de Nederlandse opstand tegen Filips II
oorzaken: religieus (inquisitie), economisch (werkloosheid <3 Reformatie)
➢ adel gebruikt godsdienstkwestie als kritiek tegen FilipsII: °eedverbond der edelen: afschaffing inquisitie
➢ hertog Alva eindit opstand + °Raad van Beroerten = escaleert: nu opstand onder Willem v Oranje
slag Heiligerlee: Willem wint = begin 80joorlog
Unie Atrecht: katholieken (=koningsgezind) → Unie Utrecht: protestanten (opstandige gewesten)
➢ Farnese herrovert Nederlanden > gaat weg > Filips II verstoten door Plakaat van Verlatinghe
➢ uitroep tot republiek: ‘Verenigde Provincieën’ (bestuur: Raad van State/militair: stadhouder Maurits vO)
➢ verdere verovering op Spanje: ‘Republiek der 7 provincieën’
Frankrijk verscheurd
• opkomst Hugenoten; bloedbad Wassy-sur-Blaise = begin reeks godsdienstoorlogen
• dieptepunt: sint-Bartholomeusnacht (Navarra-Bourbon (prot.) <3 Margareta v Valois (kath.))
= Hugenoten vermoord dr katholieke Fransen
• wending: Karel 9 dood > Hendrik III (taboe) <-> oppositie:
Katholieke Liga: Hendrik van Guise
Protestantse Liga: Hendrik van Navarra-Bouron
• Hendrik was protestants = verzet katholieken (dus: godsdienst- en sucessieoorlog)
• Spanje wilt hem weg <-> Hendrik 4 bekeert zich
• 1598: einde burgeroorlogen Vrede van Vervins = herstel relatie Spanje-Fr + Edict Nantes: Hugenoten vrij
Engeland hoogmoedig
Edward 6 (Calvinist) > bloody Mary: inquisitie protestanten (<3 Filips II als steun tegen oppositie)
• Elisabeth I: einde repressie, °Anglicanisme > exc., conflict met Filips II: stuurt Armanda Invencible
<-> einde wanneer beide financieel uitgeput
Vrede van Londen: Filips II geen claim op engelse troon + Jacob I mag geen protestanten steunen
Pax Hispanica
Vrede Vervins: Filips II afstand van Nederlanden = tvv Albrecht & Isabella: rust in Zuidelijke Nederlanden
➢ Twaalfjarig bestand
➢ contrareformatie + katholieke hervorming = samenhorigheid.
➢ ‘pax’ = rustige periode na 3 vredesverdragen: met Fr (Vervins), met Eng (Londen), met Rep (12-J-bestand)
einde pax wanneer Albrecht kinderloos sterft > Rep terug naar Spanje: Filips 4 (30J- oorlog)
30-oorlog: 1618-1648
godsienstoorlog HRR + conflict Spanje<-> Republiek + conflict Spanje <-> Frankrijk
• globale dimensie door bondgenootschappen
• transitieperiode: Spanje daalt, Frankrijk stijgt + opkomst Denemarken&Zweden
oorzaken: 1) godsdienstconflicten HRR: Evangelische Unie (prot.) <-> Katholieke Liga
2) Denemarken&Zweden als nieuwe mogendheden: dr eco reden: controle Oostzeehandel+invloed HRR
1. Boheemse fase
• begin 30-J oorlog = defenestratie Praag 1618, katholieken winnen: opgelegd in Bohemen
• erkend als Habsburgs bezit (is nu erfelijke monarchie)
2. Deense fase
• verslagen door keizerlijke leger > moet terugtrekken uit HRR (vrede Lubëck)
3. Zweedse fase
• nederlaag > zuiden HRR terug van Habsburgers
4. Franse fase
• interventie op verschillende plekken > Zweden & Frankrijk winnen van Spanje & Keizer → vrede Westfalen
Vrede van Westfalen: 1648 (einde 30-j oorlog)
Sp <-> Repk: Münster/Fr<->keizer<-> Du rijksvorsten: Münster/Zweden<-> Keizer: Osnalbrück
HRR: religieus → Calvinisme erkend, 1624 compromisdatum voor wie welke godsdienst
HRR: politiek → Zwitserland, Republiek & Noord-Italië uit HRR, Zweden nu controle Oostzeehandel
+ Republiek erkend als autonome staat = einde Nederlandse opstand Westfalen: keizer verzwakt: controle Rijksdag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Milo97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78075 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen