College aantekeningen
Overzichtsschema Capita Selecta Geschiedenis van de Nieuwe Tijd
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Overzichtsschema Capita Selecta Geschiedenis van de Nieuwe Tijd
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagen2 beoordelingen
Door: coxludwig • 3 jaar geleden
Door: JanVanHoey • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
1. liefde, huwelijk en seksualiteithuwelijk = symbool sociale volwassenheid (klaar om rol in maatsch. te spelen)
- keuze echtgenoot bepaalt sociale & financiële situatie (kiezen vr iemand met sociaal aanzien en geld)
→ idealen gepropageerd in huwelijkshandboekjes
- 18de eeuw: ideaal liefdeshuwelijk (literatuur)
- Hajnal: dubbel huwelijkspatroon (West-Europa: oud, veel singles/Oost-Europa: jong, minder singles)
lage huwelijksfrequentie door Malthusiaans huwelijksgedrag:
Malthusiaans plafond: toename bevolking beperkt door beschikbare bestaansmiddelen
zonder ingreep: bevolking groeit sneller dan productie…
VOORKOMEN: preventieve maatregelen; geboortebeperking, uitstellen huwelijk
- dus: minder huwelijken door Malthusiaans huwelijksgedrag.
Gezinnen: alleenstaanden – kerngezin- uitgebreid gezin- complex gezin- frèrêches → frequentie gezinstype:
1. heersende erfrechtstelsel: gelijke verdeling = kerngezin/naar oudste zoon = uitgebreid gezin
2. regionale verschillen in huishoudstructuur: vb in West-Europa 80% kerngezinnen
3. economische situatie & levenscyclus: landbouw = uitgebreid/complex gezin (ook indien crisis)
tot Franse Revolutie: huwelijk enkel kerkelijke aangelegenheid & sacrament (geregeld dr clerus…)
vanaf Reformatie: variaties
1) katholieken
- geslachtsgemeenschap (seks) enkel voor voortplanting + scheidingen amper toegelaten
- Canoniek Recht: impotentie > nietigverklaring
2) nuances bij protestanten
- huwelijk: hulp & steun (ipv enkel voortplanting)
- ruimte voor seksualiteit binnen huwelijk: seksuele onthouding ≠ ‘moreel superieur’
- scheiding mag bij overspel
+ itt Katholieken groot belang aan instemming ouders
Praktijk:
katholieken ook instemming ouders + zorgzaamheid in Heilige Familie
protestanten toch weinig echtscheidingen wegens sociale druk…
2. gender en proto-feminisme
- beeldvorming ME leeft door (zwak, irrationeel, onstilbare seksuele appetijt)
- ondergeschiktheid gelegitimeerd door: theologie- filosofie- wetenschap
- pamfletten & prenten
beeldvorming: impact op sociale & legale positie
Romeins Recht: lagere status wegens zwak & irrationeel (ongehuwden/weduwen beter legaal statuut!)
Ook door biologische realiteit: zwangerschap, kinderen ≠ deelname publieke leven..
Wel economisch: markt, winkel + co-management huishouden & personeel
REFORMATIE - Protestantisme: opwaardering huwelijk > positievere houding
(positieve visie → nuance) <-> vrouw = oorzaak zonde & kwaad
- erkenning rol echtgenote & co-manager
<-> man = autoritaire hoofd huishouden
- afschaffing kloosters = bevrijding
<-> wantrouwen tov alleenstaande vrouwen (dr belang huwelijk)
- zelfstandige bijbellectuur: geletterdheid
<-> lezen = bevestiging deugden & taken
= eerder continuïteit in genderverhoudingen
WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE - 16de eeuw: anatomie = bevestiging inferioriteit (biologie)
- door biologisch anders-zijn minder verantwoordelijke taken
VERLICHTING Verbetering positie vrouw in 18de eeuw
- individuen (niet meer toegeschreven rol/ tot relatie met echtgenoot)
- zelfontplooiing: salons & genootschappen
Querelle des femmes
• Mary Astell: ‘serious proposal to the ladies’ → onderwijs, meer keuze, respectvolle behandeling
+ kritiek op mannelijke tirannie binnen huwelijk
• Mary Wollstonecraft: ‘vindication to the rights of women’→ onderwijs – bijdrage samenleving
+ Chirtine de Pizan: ‘livre de la cité des dames’: tegen stereotypen dmv allegorie = begin debat querelle des femmes:
geletterde vrouwen tegen maatschappelijke vooroordelen = literaire strijd (geen sociale actie)
debat = repetitief (steeds zelfde argumenten) <-> gelijkheid nooit bepleit geweest
‘proto-femininisme’: vroegmoderne strijd van vrouwen: willen erkenning als sociale groep
, 3. de stadia van het leven
Genderdifferentiatie in overgang van de ene levensfase naar de andere
• mannen: nieuwe verantwoordelijkheid (geen beslissende rol van huwelijk, vaderschap,…)
• vrouwen: belang van schoonheid & vruchtbaarheid
+ perceptie bepaald door relatie tot man! (opgang&neergang)
Ouderdom:
• gendergerelateerd: vrouw vroeger oud (menopauze)/ man: obv fysieke verschijning
• sociale variabele: armen sneller oud: maatstaf = kan arbeid verrichten? <-> elite: hogere levensverwachting
- ouderen negatief voorgesteld; spot, lelijk, hebzuchtig → ‘zelfde als bedelaars, zieken & zotten’
- ouderdom als metafoor voor ijdelheid (vanitas) & vergankelijkheid van wereldse zaken
= verpersoonlijking van ondeugd (dus tegenbeeld vd Christelijke deugd)
oorzaken negatieve perceptie:
• wantrouwen huwelijk vanaf onvruchtbaar
• demografische realiteit (weinig ouderen)
<-> 17de eeuw = omslag: apart stadium, positiever bekeken: wordt zelf apart kunstgenre
- ontstaan ‘grootouderschap’ als familiale praktijk
- medicalisering: °bejaardentehuizen (vb Amsterdam)
- fascinatie voor extreme ouderdom (bijhouden records)
positievere perceptie – demografische verandering: stijgende levensverwachting, meer 60+-ers= minder ‘vreemd verschijnsel’
18de eeuw: actieve leden gemeenschap: waardering om hun wijsheid & ervaring
- maar: vooral voor mannen (vrouwen: schoonheid & vruchtbaarheid)
oudere vrouwen: ‘kwetsbaar’ >> stigmatisering
kindertijd: Aries & Stone:
- geen ‘sentiment de l’enfance’ in ME (kind = mini-volwassene, potentiële arbeidskracht)
- onverschilligheid – hoge kindersterfte
<-> 15de eeuw: opvoeding jongens > bijzondere tijd
<-> 17de eeuw: liefde & affectie
opm: ontdekking kindertijd = traag proces (ME>19deE)
- recent onderzoek: nuances > affectie al in 15de eeuw (speelgoed, borstvoeding)
Toch: verandering 16de-18de eeuw: schilderkunst = kind (niet mini-volwassene), Sinterklaas, speelgoedwinkels, literatuur,
opeenvolgenden eigen naam (+ onderzoek rond kinderzorg: borstvoeding, infanticide)
4. buurt & vereniging
GEBUURTE
- centraal in NT: sociaal leven, interactie (steun, activiteiten, sociale controle)
- prijs van actief buurtgemeenschap: bemoeienis, gebrek aan privacy, sociale uitsluiting…
+ negatieve sociale controle door eer- en schandgevoelens
- roddel (nieuwtjes/nuttig) = mechanisme buurtvorming: bakent grenzen af
deviant gedrag: formele & informele sancties
1) informele sancties: tasten eer aan & isoleren individu
vuile blikken, roddel, beledigen
charivari/volksgericht: rituele sancties als instrument van sociale controle! (lawaaierige, onterende handlingen)
2) formele sancties
aangifte bij autoriteiten
collocaties → getuigenis van buren doorslaggevend!
Gebuurte: kleinschalige formele/informele organisaties
1) formele buurtorganisaties = officiële instelling met formele reglementen
door gebrek aan bureaucratisch & politiek apparaat
overheidstaken >>> gebuurte: regeling publieke ruimte!
leiding: buurtheer
2) informele buurtorganisaties = geheel van dwarsverbanden
sociaal netwerk (obv fysieke nabijheid & dagelijkse ontmoetingen)
actie ondernemen via buurtnetwerk (vb protesteren)
soms: ‘buurtbrief’ = neergeschreven omgangsregels & gedragscode
ONDERGANG BUURTLEVEN: ‘decline of neigbourliness?’: individualisering, verlies aan zelfregulerend vermogen
geen eenduidigheid qua periodisering/verklaring/interpretatie
Periodisering 16de-17de eeuw/18de-19de eeuw
Verklaring - door: verstedelijking, sociale polarisatie
- bestuurscentralisatie: taken gebuurte >>> overheid
- privatiseringsproces: scheiding privésfeer <-> publieke ruimte
Interpretatie Achteruitgang: minder solidariteit, isolement
Vooruitgang: bevrijding uit gemeenschapsnormen & sociale controle
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Milo97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 51662 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen