Samenvatting onderwijspsychologie (Prof. Dr. Van den Broeck). Bevat slides, eigen lesnotities en kort wat nuttige info voor het examen (voorbeeldvragen en tips). Beknopte maar volledige samenvatting. Ik slaagde in eerste zittijd.
,DEEL 1: HISTORISCHE ACHTERGRONDEN EN WERKING VAN DE CLB’S
INLEIDING
• Centra voor Leerlingbegeleiding (CLB)
o Historische erfgenamen van PMS-centra en diensten voor SBO (vroeger in PMS veel testing;
klassikaal – psychometrisch), geen accuraat advies (stellige adviezen) → negatief imago
▪ PMS = psychomedisch sociaal centrum
o Decreet van 1998: werking is in volle uitbouw (steeds veranderende sector)
▪ Interpretatie en toepassing niet altijd evident
▪ Tweedelijnszorg tussen eerste lijn (scholen) en derde lijn (gespecialiseerde diensten)
▪ CLB = draaischijf; veel doorverwijzing, wordt gezien als tweede lijn (school is 1e lijn
en gespecialiseerde diensten zijn 3e lijn)
• Basis is uitbouw van externe beroepskeuzebegeleiding begin 20ste eeuw
o Externe beroepskeuzebegeleiding was hoofdtaak bij begin van de PMS (doet CLB nog steeds –
oriëntering), toen geen focus op psychosociale taken; nu gaan schoolverlaters vooral verder
studeren/ vroeger vooral arbeidsmarkt → klassikale testen in functie van beroepsoriëntering
(transitiemoment; van school naar arbeidsmarkt)
o Maatschappelijke bekommernis voor overstap van jonge schoolverlaters naar arbeidsmarkt
▪ KAJ (katholieke arbeidersjeugd): → Richten Diensten voor Voorlichting voor
Schoolverlaters op (Kardinaal Kardei)
▪ Nadruk op beroepsoriëntering, minder op psychosociale begeleiding
▪ Sterk psychometrisch accent, gericht op selectie
▪ Los van het onderwijs en vooral transitiemoment gebonden
• Oprichting van experimentele PMS-centra (1941) van de staat
o Geïntegreerd in het onderwijs (centra meer integreren in onderwijs – ter plaatse – en worden
geleid door schoolhoofd)
o Gemeenschapsonderwijs was vroeger rijksonderwijs
• Wet van 1962: net van PMS-centra en SBO-diensten
• Expertbenadering blijft dominant (Expertbenadering; expert geeft advies aan student (deskundige
model) – ik weet wat het beste is voor jou)
o SBO = studie- en beroepsoriëntering
• SBO in vrij onderwijs en PMS in rijksonderwijs (politiek compromis); deden zelfde taken
o Deze centra zijn buiten de school (voordeel: school kan zeggen – PMS heeft het advies
gegeven, niet schuld van school)
• Economische groei: nood aan goede arbeidskrachten (oriëntering is zeer belangrijk) → juiste persoon
op juiste plaats proberen te krijgen
• Economische groei: werkzekerheid – stabiliteit
• Nood aan gestandaardiseerde testen om goede oriëntering te doen (veel discussie over) ➔ dit soort
ideeën komen nu ook terug op (belangrijk mij M-decreet)
HISTORISCHE ACHTERGROND: JAREN ‘70
• Onderwijsvernieuwingen in de jaren ’70
o Democratisering v/h onderwijs
o PMS-centra voor buitengewoon onderwijs (1970) (is nu niet meer het geval)
▪ Minder leerlingen begeleiden (want het is intensiever werk)
▪ Mensen van PMS Maken deel uit v/d klasseraden
▪ Opstellen handelingsplannen gebeurde door PMS-medewerker
Emma Doclo 2
, o Aanpassingsklassen (1973) kleine groepen lln. (worden apart genomen), moeilijkheden met
bepaalde leerstof, krijgen intensievere instructie → deze klassen vormden een buffer tegen
te snel doorverwijzen naar externe diensten of buitengewoon onderwijs
o VSO (1970) en VLO (1973) = vernieuwd secundair onderwijs (brede eerste graag, geen
onderscheid ASO BSO TSO)
▪ Formele structuur VSO hebben we nog steeds (nog steeds 3 keer twee jaar in
secundair)
▪ VSO is mislukt: geen eensgezindheid
▪ Eerste rector VUB: communist (hevig tegenstander VSO)
• Leidt tot grotere betrokkenheid van PMS-centra en SBO-diensten bij het onderwijs
o Hervormingen van examensysteem: formatieve (tijdens semester toetsen, proces evalueren)
en summatieve evaluatie (klassieke examen en toetsen, op het einde van een semester)
▪ Pleidooi om ook formatief te toetsen
o Multidisciplinaire begeleidingsteams in VLO (vernieuwd lager onderwijs)
o Onoverzichtelijk onderwijslandschap: advisering
▪ Onderwijslandschap is veranderd: complexer geworden
▪ Advisering wordt onoverzichtelijker (rol PMS wordt belangrijker)
HISTORISCHE ACHTERGROND: JAREN ‘80
Nieuw wettelijk kader in 1981
• Onderscheid PMS en SBO wordt opgeheven (alles wordt PMS-centra; geen onderscheid meer PMS en
SBO)
• Adviseur wordt consulent die niet langer oriënteert (consulent = partner van student en zijn ouders),
maar begeleidt
o Ontwikkelingsgericht met bijzondere aandacht voor scharniermomenten (juiste man op juiste
plaats valt weg: meer focus op ontwikkeling)
o Beschikbaar voor alle leerlingen, met bijzondere aandacht voor bepaalde risicogroepen
o Respect voor identiteit en eigenheid v/d leerling
o Niet alleen remediëren, maar ook preventie en opvoeding tot zelfstandigheid
• In de praktijk verandert er voorlopig niet veel:
o Slechte economische toestand en budgettaire krapte
o Relatie met scholen is ongewijzigd
• Nieuwe problemen: drug- en alcoholverslaving, agressie, seksuele problemen, nieuwe kansarme
groepen (immigranten), schoolmoeheid (na leerplichtverlenging)
• → Failliet v/h deskundigenmodel: PMS-werking in vraag (klassiek deskundig model is er niet meer,
puur adviserende rol wordt in vraag gesteld)
✓ 83; minister van onderwijs introduceert de verlenging van leerplicht (14 naar 18 jaar) want er was nog
kinderarbeid en jongerenwerkloosheid
✓ nadien; opnieuw discussie over de verlenging van leerplicht
✓ 92; suggestie om verlenging leerplicht ongedaan maken (o.m.v. spijbelproblematiek? Vooral in
beroepsonderwijs)
✓ 93; Di Ruppo – idee verkorten van leerplicht tot 16j (schoolmoeheid en orde problemen)
✓ Leerplicht bestaat nog maar wel ook andere vormen (duaal leren)
HISTORISCHE ACHTERGROND: JAREN ‘90
Jaren 90 hebben de basis gevormd voor wat we nu kennen
Emma Doclo 3
, VLOR-advies over nieuw profiel voor PMS-centra (1993, 1995)
VLOR: Vlaamse Onderwijs Raad (bestaat nu nog) = vertegenwoordigers van overkoepelende organisaties
(iemand voor gemeenschapsonderwijs, iemand voor beroepsonderwijs..) → denken na over grote lijnen van
het onderwijs (brengen rapporten uit over verschillende thema’s)
Zij formuleren volgend advies:
• Complementariteit van verschillende actoren wordt erkend (ouders, school, lln… Moeten in overleg
gaan)
o Scholen spelen grotere rol in begeleiding: graadcoördinatoren, projecten (leren leren, drugs,
leefsleutels) (scholen moeten zelf leerlingenbegeleiding meer doen)
o Leefsleutels = sociale vaardigheden aanleren
• Situering op de tweede lijn
• Bijdrage leveren aan opvoedingsproces van kansarmen (wordt expliciet geformuleerd)
• Deskundigheidsbevordering op vlak van begeleiding
• Uitbouw van begeleidingsnetwerken (derde lijn) = uitbouwen diensten in gezondheidssector
• Principe van interventie op vraag vraag-gestuurd werken → op vraag van ouders, leerlingen…
• Belang van teamwerk: begeleiding meer geïntegreerd in het onderwijs (maar nog steeds buiten de
school georganiseerd)
Meer gericht op welbevinden leerlingen
DE HUIDIGE CLB’S
• Kaderdecreet CLB’s (1998): 1-9-2000 operationeel
• Doelstellingen:
o Grotere transparantie in aanbod: meer coherent en klantvriendelijk (samenvoeging PMS en
MST) MST; medisch schooltoezicht → samenvoeging: arts zit nu in het CLB
• Grotere doelmatigheid: grotere centra die grotere geografische regio’s beslaan (Vroeger 200 PMS
centra, 104 MST ➔ nu nog 75 CLB’s ➔ groter centrum, meer personeel, meer specialisatie in
centrum)
▪ Specialisatie mogelijk en vermijden van overlappende activiteiten
▪ Zorgverbreding en gelijke kansen: counteren van duale samenleving (school moet
brede zorg bieden (er zijn ook meer zorglln.)
▪ Counteren duale samenleving; verandering in samenleving waardoor sommige
mensen minder participeren
▪ Onderwijs pakt bepaalde maatschappelijke problemen aan! Er wordt steeds meer
van scholen verwacht!
• Onderwijsveranderingen: aspecten van leerlingbegeleiding worden opgenomen in de eindtermen
(zoals persoonlijkheidsontwikkeling en welbevinden)
o Scholen krijgen grotere autonomie bij leerlingbegeleiding
• Scholen worden geresponsabiliseerd (CLB werkt ondersteunend) → Geresponsabiliseerd: CLB is extra
(subsidiair) en bevindt zich buiten school – heeft autonomie (functioneert onafhankelijk-niet altijd
makkelijk), school moet alles zelf doen
• Bureaucratisering: meer administratief werk (meer behoefte om expliciete verantwoording te geven
als professional)
Emma Doclo 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmadoclo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
