Dit is een samenvatting van alle lessen van klinische orthopedagogiek.
Het is gebaseerd op de slides en aangevuld door extra info uit het boek. Met deze samenvatting is het niet meer nodig om het boek er bij te nemen.
Deze samenvatting is gebaseerd op de lessen van Jan Naert gegeven in het ...
DEEL 1 : GES ............................................................................................................................................................................... 8
1. VAN AICHORN TOT DE NIEUWE SCHOOL BEWEGING ................................................................................................................................ 9
1.1. Voorlopers van de orthopedagogie .................................................................................................................................... 9
1.1.1. August Aichhorn (1878-1949) ..........................................................................................................................................................9
1.1.2. Anton Semenovic Makarenko (1888-1939) .....................................................................................................................................9
1.1.3. Makarenko Filonov 1994 ...............................................................................................................................................................10
1.2. Pioniers na WOII ............................................................................................................................................................... 10
1.2.1. Bowlby ...........................................................................................................................................................................................10
1.2.2. Winnicott .......................................................................................................................................................................................11
1.2.3. Bruno Bettelheim (1903-1990) ......................................................................................................................................................11
1.2.4. Fritz Redl (1902-1988) en David Wineman ....................................................................................................................................12
1.2.5. Jacobus Kok (1929) ........................................................................................................................................................................12
1.2.6. Wilhelm ter horst (1929)................................................................................................................................................................13
1.3. Beweging van vernieuwing van opvoeding en onderwijs ................................................................................................. 13
1.3.1. Ontstaan ........................................................................................................................................................................................14
1.3.2. Prinicpes van BVOO .......................................................................................................................................................................14
1.4. De nieuwe school .............................................................................................................................................................. 15
2. HET LOCZY-INSTITUUT ALS VOORBEELD VAN DE BEWEGING VOOR VERNIEUWING VAN OPVOEDING EN ONDERWIJS .......................................... 16
2.1. Pedagogische benadering Loczy ....................................................................................................................................... 16
2.1.1. Emmi pikler ....................................................................................................................................................................................16
2.1.2. spitz ................................................................................................................................................................................................16
2.1.3. bowlby ...........................................................................................................................................................................................16
2.1.4. van ijzendoorn ...............................................................................................................................................................................17
2.2. pickler pedagogische bendaring = 4 principes .................................................................................................................. 18
2.2.1. Principe 1: bevoorrechte affectieve relatie ...................................................................................................................................18
2.2.2. Principe 2: Het belang van de autonome activiteit van het kind en vrij spel .................................................................................19
2.2.3. Principe 3: ondersteunen van bewustwording van zichzelf, zijn belangrijke naasten en zijn omgeving .......................................19
2.2.4. Principe 4: Aandacht voor een goede lichamelijke gezondheid ....................................................................................................19
2.3. Succesfactoren van de organisatie ................................................................................................................................... 20
3. JONGEREN IN GEMEENSCHAPSINSTELLINGEN ......................................................................................................................... 21
1. Ruimer kader .................................................................................................................................................................. 21
3.1.1. Antisociaal gedrag ..........................................................................................................................................................................21
3.1.2. Diagnostische benadering ..............................................................................................................................................................21
3.2. prevalentie van de psychopathologie ............................................................................................................................... 23
3.2.1. Conduct disorder ...........................................................................................................................................................................24
3.2.2. Leerstoornissen (SLD) ....................................................................................................................................................................24
3.2.3. Attetion deficit/hyperactivity disorder ..........................................................................................................................................25
3.2.4. Middel gerelateerde stoornissen ...................................................................................................................................................26
3.2.5. Angst- en stemmingsstoornis ........................................................................................................................................................26
3.2.6. Andere stoornissen ........................................................................................................................................................................27
3.2.7. Comorbiditeit .................................................................................................................................................................................27
3.2.8. Conclusie ........................................................................................................................................................................................27
3.3. Meisjes in de gemeenschapsinstelling .............................................................................................................................. 28
3.3.1. GENDERVERSCHILLEN IN BELGIÊ ....................................................................................................................................................29
3.3.2. Algemene conclusie van het onderzoek in België ..........................................................................................................................30
3.3.3. Effecten van de psychopathologie in jeugddelinquenten op individu en samenleving .................................................................30
3.3.4. Relatie jeugddelinquentie en geestelijke gezondheid ...................................................................................................................30
3.3.5. Klinische implicaties .......................................................................................................................................................................31
4. THERAPEUTISCHE GEMEENSCHAPPEN: MAXWELL JONES........................................................................................................ 32
4.1. TERMINOLOGIE................................................................................................................................................................. 32
4.2. TYPES THERAPEUTISCHE GEMEENSCHAPPEN .................................................................................................................. 32
4.2.1. Type 1: northfield experiments & democratische TG: ...................................................................................................................32
4.2.2. Type 2: De TG voor kinderen en adolescenten: .............................................................................................................................32
4.2.3. Type 3: hiërarchische TG of concept-based TG:.............................................................................................................................33
4.2.4. Type 4: de anti-psychiatrie en ‘alternative Asylum’-benadering: ..................................................................................................33
4.2.5. Definitie ( kennard) ........................................................................................................................................................................33
2
, 4.3. TG’S VOOR KINDEREN EN ADOLESCENTEN....................................................................................................................... 33
4.3.1. pioniers voor 1930 .........................................................................................................................................................................33
4.3.2. PIONIERS INTERBELLUM (oorlogsjaren) .........................................................................................................................................34
4.4. Maxwell Jones/ milieutherapie ......................................................................................................................................... 34
4.4.1. MILIEUTHERAPIE ............................................................................................................................................................................34
4.4.2. het leven van maxwell jones (1907-1990) .....................................................................................................................................35
4.4.3. overzicht verschillende tg’s ............................................................................................................................................................35
4.4.4. Essentiële kenmerken in dat experiment ......................................................................................................................................36
4.4.5. Conclusies ......................................................................................................................................................................................37
4.5. Social learning .................................................................................................................................................................. 37
4.5.1. Sociaal leren volgens Murto ..........................................................................................................................................................38
4.5.2. belangrijke elementen ...................................................................................................................................................................38
4.6. ENKELE SPECIFIEKE ONDERWERPEN ................................................................................................................................ 39
4.6.1. Relatie van Jones met de psychoanalyse .......................................................................................................................................39
4.6.2. Relatie van Jones met de northfield experiment ...........................................................................................................................40
4.6.3. Democratische VS hiërarchische TG ..............................................................................................................................................40
5. HET HOLISTISCH PARADIGMA VAN HET POSTMODERNE OPVOEDEN ........................................................................................................... 41
5.1. De 4 paradigma’s ............................................................................................................................................................. 41
5.1.1. Het existentieel fenomenologisch paradigma ...............................................................................................................................41
5.1.2. Het empirisch-analytisch paradigma .............................................................................................................................................41
5.1.3. Het kritisch dialectisch materialistisch paradigma .........................................................................................................................42
5.1.4. Holisme ..........................................................................................................................................................................................42
5.2. Twee grote stromingen binnen holisme ........................................................................................................................... 42
5.2.1. Post-structuralisme ........................................................................................................................................................................42
5.2.2. Post constructivisme ......................................................................................................................................................................44
6. PSYCHOTRAUMA EN VEERKRACHT ........................................................................................................................................... 45
6.1. Psychotrauma ................................................................................................................................................................... 45
6.2. POTENTIEEL TRAUMATISCHE GEBEURTENIS PTG ............................................................................................................. 45
6.2.1. Gradaties in aard PTG ....................................................................................................................................................................45
6.3. Trauma stressreacties ...................................................................................................................................................... 46
6.3.1. ‘Eustress’ & ‘Distress’ (Selye, 1965) ...............................................................................................................................................46
6.3.2. Mogelijke reacties op aversie (Masten & Obradovic, 2008) ..........................................................................................................47
6.3.3. Gradaties in stressreacties .............................................................................................................................................................47
6.4. TRAUMA DIAGNOSTISTIEK ............................................................................................................................................... 48
6.4.1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) ......................................................................................................48
6.5. Post-traumatische stressstoornis (PTSS) .......................................................................................................................... 49
6.5.1. intrusie ...........................................................................................................................................................................................49
6.5.2. VERMIJDING...................................................................................................................................................................................50
6.5.3. NEGATIEVE COGNITIES EN STEMMING ..........................................................................................................................................50
6.5.4. AROUSAL EN REACTIVITEIT ............................................................................................................................................................51
6.5.5. Combinatie 20 symptomen B-C-D-E criteria ..................................................................................................................................51
6.5.6. prevalentie .....................................................................................................................................................................................52
6.6. TRAUMA BIJ KINDEREN .................................................................................................................................................... 52
6.6.1. PTSS bij kinderen en jongeren .......................................................................................................................................................52
6.6.2. Ontwikkelingsspecifieke stressreacties ..........................................................................................................................................53
6.7. TRAUMA INTERVENTIES ................................................................................................................................................... 53
6.7.1. Farmacotherapie ............................................................................................................................................................................53
6.7.2. Psychotherapie ..............................................................................................................................................................................53
6.7.3. Kanttekeningen bij klinische psychotherapeutische interventies ..................................................................................................54
6.8. TRAUMA: ORTHOPEDAGOGISCH PERSPECTIEF ................................................................................................................ 54
6.8.1. Trauma-informed care : .................................................................................................................................................................55
7. INTERNERING ........................................................................................................................................................................... 57
7.1. De internering ................................................................................................................................................................... 57
7.1.1. De wetgeving .................................................................................................................................................................................57
7.1.2. Definitie internering.......................................................................................................................................................................57
7.1.3. Juridische aspecten: interne en externe rechtspositie ..................................................................................................................57
7.1.4. toepassingsgebied .........................................................................................................................................................................57
7.1.5. Vijf wettelijk vastgelegde vragen aan de deskundige ....................................................................................................................57
3
, 7.1.6. Juridische aspecten en conclusies..................................................................................................................................................58
7.2. Onhandelbare geïnterneerden ......................................................................................................................................... 58
7.2.1. internering .....................................................................................................................................................................................58
7.2.2. Minister koen Geens ......................................................................................................................................................................59
7.2.3. Aantal geinterneerden in de gevangenis .......................................................................................................................................59
7.2.4. CIJFERS ZORGCIRCUITS INTERNERING ...........................................................................................................................................60
7.3. PROFIEL............................................................................................................................................................................. 60
7.3.1. INDELING RISICOPROFIEL ...............................................................................................................................................................60
7.3.2. PROFIEL ..........................................................................................................................................................................................60
7.4. BEHANDELING .................................................................................................................................................................. 61
7.4.1. BELANG VAN STERTEGERICHTE BENADERING ...............................................................................................................................61
8. VILLA VOORTMAN.......................................................................................................................................................................... 62
8.1. Introductie ........................................................................................................................................................................ 62
8.2. Probleemstelling ............................................................................................................................................................... 62
8.3. Bezoekers .......................................................................................................................................................................... 62
8.3.1. Theorethische benadering van de diagnose psychose...................................................................................................................63
8.4. Kloof tussen de zorgbehoefte en zorgaanbod .................................................................................................................. 63
8.5. Noodzaak tot laagdrempelige dagcentrum binnen een netwerk ..................................................................................... 64
8.6. Leidende principes ............................................................................................................................................................ 64
8.6.1. gastvrijheid en ethiek.....................................................................................................................................................................64
8.6.2. empowerment en actief burgerschap ...........................................................................................................................................64
8.6.3. OPEN CONSULTATIE EN STRUCTUUR EN DIALOOG .......................................................................................................................65
8.7. Ondersteunende theorethische modellen......................................................................................................................... 65
8.7.1. Jones en bion – therapeutische gemeenschap ..............................................................................................................................65
8.8. Praktische uitwerking ....................................................................................................................................................... 66
8.8.1. Netwerk van referenten ................................................................................................................................................................66
8.8.2. Harmreductie .................................................................................................................................................................................66
8.8.3. Samenlevingsregels........................................................................................................................................................................66
8.9. Besluit ............................................................................................................................................................................... 66
9. SAMENWERKING EN NETWERKING IN DE JEUGDHULP ............................................................................................................................ 68
9.1.1. AChtergrond ..................................................................................................................................................................................68
9.1.2. MOGELIJKE DEFINITIE VAN DE SAMENWERKINGS VERBANDEN ....................................................................................................68
9.2. Case study Brugge ............................................................................................................................................................ 68
9.2.1. historiek .........................................................................................................................................................................................68
9.2.2. DOELSTELLINGEN IN HET OPZET VAN HET NETWERK ..................................................................................................................69
9.2.3. Methodologie ................................................................................................................................................................................69
9.2.4. Resultaten ......................................................................................................................................................................................69
1. ALCHOL- EN DRUGHULPVERLENING IN VLAANDEREN: ORGANISATIES FEITEN&TENDENSIES ........................................................................... 75
1.1. Wat is verslaving .............................................................................................................................................................. 75
1.1.1. Middelenmisbruik (DSM IV) ...........................................................................................................................................................76
1.1.2. Middelenafhankelijkheid (DSM IV) ................................................................................................................................................76
1.1.3. Substance use and addictive disorders (DSM 5) ............................................................................................................................76
1.1.4. Middelen gerelateerde problemen ................................................................................................................................................76
1.2. Ontstaan van drughulpverlening ...................................................................................................................................... 78
1.2.1. Overzicht voornaamste betrokken actoren in ‘drughulpverlening’ ...............................................................................................79
1.2.2. Treatment and prevention : intervening at the right moment. .....................................................................................................80
1.3. Onderscheiden hulpverleningsvormen ............................................................................................................................. 80
1.3.1. Drugvrije behandeling....................................................................................................................................................................80
1.3.2. Ontwenningsbehandeling ..............................................................................................................................................................81
1.3.3. Substitutietherapie ........................................................................................................................................................................81
1.3.4. Harm reduction ..............................................................................................................................................................................81
1.3.5. Geïntegreerde behandeling ...........................................................................................................................................................81
1.3.6. Reïntegratie en nazorg ...................................................................................................................................................................82
1.4. Bevindingen m.b.t. de behandeling van middelenafhankelijkheid ................................................................................... 82
1.4.1. Wat weten we over effectiviteit van (residentiële) behandeling? (Vanderplasschen et al., 2011) ...............................................82
1.4.2. Benchmark – onderzoek alcoholbehandeling 2007 .......................................................................................................................82
1.4.3. Aangewezen behandelintensiteit residentiële patiënten volgens MATE-beslisboom ...................................................................83
1.4.4. Recente evoluties m.b.t. drughulpverlening ..................................................................................................................................83
1.4.5. Toenemende aandacht voor herstel ..............................................................................................................................................83
1.5. Naar meer kwaliteit van zorg ........................................................................................................................................... 84
2. EIGENSCHAPPEN EN EFFECTEN VAN DE VERSCHILLENDE PSYCHO-PSYCHE-ACTIEVE STOFFEN. .......................................................................... 85
2.1. Drugs ................................................................................................................................................................................ 85
2.1.1. definitie van een drug ....................................................................................................................................................................85
2.1.2. wat is druggebruik .........................................................................................................................................................................85
2.1.3. wat zijn legal highs .........................................................................................................................................................................85
2.1.4. wat zijn designer drugs ..................................................................................................................................................................86
2.1.5. wat is afhankelijkheid ....................................................................................................................................................................86
2.1.6. druggebruik volgens de dsm ..........................................................................................................................................................86
2.1.7. Indeling van de drugs .....................................................................................................................................................................87
2.2. Psycholeptica .................................................................................................................................................................... 88
2.2.1. GHB: Gamma-hydroxyboterzuur / liQUID ECSTASY .......................................................................................................................88
2.2.2. gassen en vluchtige oplosmiddelen ...............................................................................................................................................89
2.3. Narcotica .......................................................................................................................................................................... 91
2.3.1. Opiaten ..........................................................................................................................................................................................91
2.4. Psycho-analeptica............................................................................................................................................................. 95
2.4.1. Cocaïne ..........................................................................................................................................................................................95
2.5. Psychostimulantia ............................................................................................................................................................ 98
2.5.1. Gebruik ..........................................................................................................................................................................................98
2.5.2. oerstof amfetamine .......................................................................................................................................................................98
2.5.3. speed .............................................................................................................................................................................................99
2.6. Psychodysleptica............................................................................................................................................................. 100
2.6.1. Cannabis sativa ( hennep) ............................................................................................................................................................100
2.7. Afkomstig van de cannabis ............................................................................................................................................. 102
2.7.1. PSILOCYBINE ................................................................................................................................................................................102
2.7.2. LSD ...............................................................................................................................................................................................102
2.7.3. Psychedelica van het serotonine – type ......................................................................................................................................103
2.7.4. Disociatieven ................................................................................................................................................................................103
2.7.5. SYNTHETISCHE CANNABINOÎDEN ................................................................................................................................................104
2.8. Producten met een meervoudig werkingspatroon ......................................................................................................... 105
2.8.1. methyleendioxyamfetamines ( MDA) ..........................................................................................................................................105
2.8.2. Methyleendiowymethylamfetamine (MDMA) ............................................................................................................................105
2.8.3. PMA ( para- methoxyamfetamine ) .............................................................................................................................................106
2.9. Slotbeschouwing ............................................................................................................................................................. 106
5
,3. HET BELGISCH DRUGBELEID ........................................................................................................................................................... 107
3.1. Het drugsfenomeen ........................................................................................................................................................ 107
3.1.1. Multidimensionaal .......................................................................................................................................................................107
3.1.2. Multi-level ....................................................................................................................................................................................108
3.1.3. Een integraal en geïntegreerd drugsbeleid ..................................................................................................................................108
3.2. Het international kader .................................................................................................................................................. 108
3.2.1. internationale verdragen .............................................................................................................................................................108
3.2.2. de europese unie .........................................................................................................................................................................109
3.3. historiek van het Belgisch drugsbeleid ........................................................................................................................... 111
3.3.1. drugswet van 1921 ......................................................................................................................................................................111
3.3.2. ONTWIKKELINGEN 1921-1975 .....................................................................................................................................................111
3.3.3. JAREN ’90 een effectief drugsbeleid ............................................................................................................................................112
3.3.4. CIRCULAIRE 8 mei 1998 ...............................................................................................................................................................113
3.3.5. Federale drugsnota 2001 .............................................................................................................................................................113
3.3.6. Gemeenschappelijke verklaringen 2010 van de IMC ...................................................................................................................115
3.3.7. Synthese van het Belgisch drugsbeleid ........................................................................................................................................115
3.4. In welke mate zijn ze geïmplementeerd ........................................................................................................................ 115
3.4.1. geïntegreerd en integraal ............................................................................................................................................................115
3.4.2. epidemiologie ..............................................................................................................................................................................116
3.4.3. preventie ......................................................................................................................................................................................116
3.4.4. hulpverlening ...............................................................................................................................................................................116
3.4.5. repressie ......................................................................................................................................................................................116
3.5. Wetgeving ...................................................................................................................................................................... 116
3.5.1. Wet 4 april en 3 mei 2003: ...........................................................................................................................................................116
3.5.2. Ministeriële omzendbrief 16 mei 2003: .......................................................................................................................................117
3.5.3. Straftoemeting .............................................................................................................................................................................118
3.5.4. strafuitvoering .............................................................................................................................................................................119
3.6. strafrechtelijk beleid ten aanzien van drugsgerelateerde criminaliteit: ......................................................................... 119
3.7. Conclusie van het huidig drugsbeleid ............................................................................................................................. 120
4. EVIDENCE BASED DRUGPREVENTIE.................................................................................................................................................. 121
4.1. RCT randomized control trail .......................................................................................................................................... 121
4.2. Preventive ....................................................................................................................................................................... 121
4.2.1. effectiviteit ...................................................................................................................................................................................121
4.2.2. kwaliteitsstandaarden..................................................................................................................................................................121
4.2.3. Substance use prevention theories..............................................................................................................................................122
4.2.4. VOORBEELD theorie of planned behaviour..................................................................................................................................123
4.3. Theory of planned behaviour .......................................................................................................................................... 123
4.3.1. Wat werkt er in school preventie ? ..............................................................................................................................................124
4.3.2. WAT WERKT ER NIET IN SCHOOL PREVENTIE...............................................................................................................................124
4.3.3. Iatrogenic effect ...........................................................................................................................................................................125
4.4. UNODC & EDPQS ............................................................................................................................................................ 125
4.5. Milieu interventies .......................................................................................................................................................... 126
4.6. Nudging .......................................................................................................................................................................... 126
4.6.1. Behavior change by nudging ........................................................................................................................................................127
4.6.2. Behavior change perspectives .....................................................................................................................................................127
4.7. Universele, selectieve en geïndiceerde preventie ........................................................................................................... 128
4.8. Preventie promotie ......................................................................................................................................................... 129
4.9. Normative beliefs ........................................................................................................................................................... 130
4.10. Verschillende manieren ................................................................................................................................................ 130
4.10.1. Coping with what I don’t have = asking for and offering help ...................................................................................................130
4.10.2. Use of energizers .......................................................................................................................................................................130
4.10.3. lifeskills in sport activiteiten ......................................................................................................................................................131
4.11. Sinds de late jaren ’80 .................................................................................................................................................. 131
4.12. Ouders .......................................................................................................................................................................... 132
4.12.1. ouders en middelenmisbruik preventie .....................................................................................................................................132
4.12.2. rol van de ouders .......................................................................................................................................................................132
4.12.3. wat leidt tot effect .....................................................................................................................................................................132
6
,5. RESIDENTIËLE BEHANDELING EN DRUGSVRIJE BEHANDELING IN TG’S ...................................................................................................... 133
5.1. Verschillende generaties ................................................................................................................................................. 133
5.1.1. eerste generatie TG .....................................................................................................................................................................133
5.1.2. tweede generatie TG ...................................................................................................................................................................133
5.1.3. DERDE GENERATIE tg ...................................................................................................................................................................134
5.2. Amerikaanse en Europese TG’s ...................................................................................................................................... 135
5.2.1. europese identiteit ......................................................................................................................................................................136
5.2.2. discussie: adaptatie van amerikaanse modellen in onze cultuur .................................................................................................136
5.3. Drugvrije TG .................................................................................................................................................................... 136
5.3.1. definitie ........................................................................................................................................................................................136
5.3.2. Fundamentele principes ..............................................................................................................................................................137
5.3.3. nieuwe therapeutische community .............................................................................................................................................137
5.3.4. de filosofie ...................................................................................................................................................................................137
5.3.5. de bewoners ................................................................................................................................................................................137
5.3.6. fases van de behandeling.............................................................................................................................................................138
5.3.7. eigenschappen van de behandeling .............................................................................................................................................139
5.4. integrated treatment systems ........................................................................................................................................ 140
5.4.1. introductie ...................................................................................................................................................................................140
5.4.2. definite .........................................................................................................................................................................................140
5.4.3. kritische limitaties / SPANINGEN .................................................................................................................................................140
5.4.4. vereisten voor de integratie van behandelingssystemen ............................................................................................................141
7
,Deel 1 : GES
8
,(Tekst uit syllabus die geen examenstof is = tekst vandamme lore en anderen, p. 168_205 )
De lessen zijn de leidraad van deze cursus en de teksten in de reader zijn aanvullend maar
wel te kennen leerstof.
Namen en data = is niet belangrijk wel begrijpen wat de grote denkers gezegd hebben en
hiervan een voorbeeld geven.
Algemeen begrip krijgen tot het klinische gedragswerkveld en een aantal denkpistes
1. Van Aichorn tot de nieuwe school beweging
1.1. Voorlopers van de orthopedagogie
1.1.1. AUGUST AICHHORN (1878-1949)
1918 opstart van een experimenteel tehuis voor gedragsgestoorde kinderen
Belang van inzichten in de psychoanalyse voor opvoeding: hij zag dat theoretische kaders van de
psychoanalyse konden helpen om symptomen te analyseren (wat zit er onder het gedrag?)
“Wat zijn moeilijkheden en hoe kunnen we die vanuit de psychoanalyse verklaren?”
Hij werkte met jongeren in mof of vos situaties en keek naar pedagogische omgevingen
Ging ervan uit dat de omgeving een invloed uitoefent
Bv stelen: op zich is dat negatief gedrag, maar hij stal omdat zijn mama ziek was (ligt onder het
gedrag)
Archon stelde een aantal postulaten voorop:
De groep als therapeutisch instrument (wanneer men verwaarloosde kinderen onderbrengt in
face-to-face groepen, dan beschikken deze groepen over zelfregulerende krachten)
Opvoeders dienen zelf een psychoanalyse door te maken, om het kind te begrijpen Analyse
van het symptoom (vaak worden bij verwaarloosde kinderen twee tegengestelde tendensen, de
morele en de wraak, in één handeling verenigd)
Wederkerige beïnvloeding: groepsindeling wordt bepaald door de dynamiek en de
integratiekracht van de groep (niet indelen op basis van IQ, leeftijd, maar keek hoe een groep
problemen kon aanpakken)
Vrije gemeenschap: dagelijkse conflicten was een opvoedkundig doel. (hij was tegen tucht en
ijzeren discipline, gaf inspraak aan kinderen en zag conflicten als leermomenten) Belang van de
positieve geest van de opvoeder: sfeer en energie is heel belangrijk, maar niet altijd makkelijk
(positief leefklimaat)
Maaltijden als poort tot genegenheid: belang van eten te hebben en samen te eten
1.1.2. ANTON SEMENOVIC MAKARENKO (1888-1939)
Russische pedagoog tijdens de revolutie die erin slaagde om vele verwaarloosde en
verlaten kinderen een nieuwe levenskans te bieden. Hij richtte hiervoor kolonies op.
Marxistische ideologie
Een aantal jongeren kwamen op het slechte pad, ondanks goede opvoeding, maar door
omstandigheden
Belang van zinvolle arbeid, reële verantwoordelijkheid in de maatschappij en ontwikkeling
van mogelijkheden: door arbeid en verantwoordelijkheid heropgevoed en ingeschakeld in
de socialistische maatschappij
9
, Hij benadrukt volgende principes:
Collectiviteit: opvoeding door de groep (in groepen bij elkaar brengen die samen werken:
grote collectieve werkplaatsen maken, zoals een spoorweglijn → helpt bij rehabilitatie en
socialisatie)
Arbeid, inzet, sociaal nut, ontwikkeling van de mogelijkheden staan centraal. moraliteit,
vriendschap en solidariteit groeien gedurende het samen arbeidden.
Discipline (meer militair dan Aichhorn): de verantwoordelijkheid wordt gedragen door de
groep. De groep limiteert en organiseert de persoonlijke vrijheid (bijvoorbeeld student die
“shhht, ik kan niet volgen” zegt, is krachtiger dan de leerkracht)
Gewone opvoeding (niet in categorieën denken)
Opvoeding reëel en politiek: je wist waar mensen aan toe waren, het bracht structuur
(bijvoorbeeld katholiek onderwijs: men discussieert niet over waarden, men neemt ze
gewoon over)
1.1.3. MAKARENKO FILONOV 1994
De dialectiek van de pedagogische actie is zo groot dat geen enkel middel een positief effect kan
hebben als niet meteen en tegelijkertijd een hele reeks andere middelen in werking worden gezet
(…). Op zich kan elk middel goed of slecht zijn. Het bepalende element is echter niet de
geïsoleerde actie ervan maar die van een geheel van middelen die harmonieus georganiseerd
zijn.”
Hij geloofde dat de morele ontwikkeling groeide uit het samen dingen doen (vriendschap,
collega’s luisteren naar elkaar en helpen elkaar ➔ voorloper van het ervaringsleren)
Het gaat niet zozeer om het reproduceren van wat we al weten, maar hoe kunnen we door
zaken harmonieus in te zetten ontwikkelen en groeien en zaken in vraag stellen?
Een klein deeltje van een individu kan een invloed hebben op het geheel en omgekeerd
1.2. Pioniers na WOII
1.2.1. BOWLBY
Evolutionistisch- biologisch model (attachment-theorie)
Volgens Bowlby kan de relatie tussen kind en moeder niet alleen worden verklaard door de
afhankelijkheid van de borst van de moeder, maar ook door vitale behoeftenbevrediging.
In de loop van de eerste levensjaren zou de interactie tussen opvoeders en kind van
doorslaggevend zijn voor de kwaliteit van de gehechtheidsrelaties
Veiligheid kan opgebouwd worden door de moeder als zij gevoelig reageert op de signalen
van de baby.
Bindingsfiguur biedt een veilige basis om de omgeving te exploreren en is een veilige
haven voor wanneer het kind zich bedreigt voelt
Kinderen in instellingen worden gedepriveerd van deze vertrouwensrelatie en dat is de
oorzaak dat kinderen die hier worden opgevoed globaal een ontwikkelingsachterstand
oplopen
Pikkler verwerkte Bowlby zijn bevindingen. Zij richtte het Loczy instituut op
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sitta. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,29. Je zit daarna nergens aan vast.
