Capita selecta kinderen en jongeren....................................................................................................................... 1
Introductie........................................................................................................................................................... 6
Kennismaking en introductie opleidingsonderdeel ........................................................................................ 6
Situering opleidingsonderdeel .................................................................................................................... 7
4 thema’s ..................................................................................................................................................... 7
Opbouw lessenreeks ................................................................................................................................... 8
Doelstellingen opleidingsonderdeel ............................................................................................................ 8
Cursusmateriaal en leerstof ........................................................................................................................ 9
Examen ...................................................................................................................................................... 10
Les 1 .................................................................................................................................................................. 10
Klinische ontwikkelingspsychologie (KLOP): definitie en situering ............................................................... 10
Doel KLOP: ................................................................................................................................................. 10
Prevalentie kinderpsychopathologie ......................................................................................................... 11
Wat is ‘normaal’? ...................................................................................................................................... 11
Centrale termen binnen KLOP:.................................................................................................................. 12
10 premisses binnen de klinische ontwikkelingspsychologie: goed kennen! ............................................... 15
Diagnostiek en begeleiding: algemene aandachtspunten ............................................................................ 16
Les 2: eetproblemen en eetstoornissen ............................................................................................................ 18
Deel 1: vanaf de kindertijd ................................................................................................................................ 19
Stelling ........................................................................................................................................................... 19
Eetstoornissen: een probleem van adolescenten? ....................................................................................... 19
Normale ontwikkeling eetgedrag .................................................................................................................. 19
Aanpak?... Kennis voor hulpverleners en ouders (psycho-educatie + tips aanpak)...................................... 21
Etiologie: eet – en voedingsproblemen vanaf de kindertijd ......................................................................... 22
Risicofactoren voor eet- en voedingsproblemen bij kinderen ...................................................................... 23
Deel 2: vanaf de (jong-)adolescentie ................................................................................................................ 24
Eetstoornissen vanaf de (jong)- adolescentie ............................................................................................... 24
Anorexia nervosa .......................................................................................................................................... 25
Anorexia nervosa: DSM-5 criteria ............................................................................................................. 25
Anorexia nervosa: 2 subtypes ................................................................................................................... 25
Anorexia nervosa: lichamelijke symptomen ............................................................................................. 26
Anorexia nervosa: psychosociale aspecten ............................................................................................... 26
Anorexia nervosa: prevalentie .................................................................................................................. 26
Anorexia nervosa: prognose ..................................................................................................................... 27
1
, Boulimia nervosa ........................................................................................................................................... 27
Boulimia nervosa: DSM- criteria................................................................................................................ 27
Boulimia nervosa – eetbuien..................................................................................................................... 27
Boulimia nervosa: lichamelijke symptomen ............................................................................................. 28
Boulimia nervosa: psychosociale aspecten ............................................................................................... 29
Boulimia nervosa: prevalentie en prognose ............................................................................................. 29
Binge-eating disorder: DSM-5 criteria ........................................................................................................... 29
Binge-eating disorder: prevalentie en geassocieerde kenmerken ............................................................ 30
Andere gespecificeerde eetstoornis ............................................................................................................. 30
Signalen eetstoornissen ................................................................................................................................ 30
Les 3: eetproblemen eetstoornissen ................................................................................................................. 31
Etiologie eetstoornissen: risicofactoren en beschermende factoren ........................................................... 31
Etiologie eetstoornissen: theoretische modellen ......................................................................................... 33
Ingekorte versie TDM – Boulimia nervosa .................................................................................................... 36
Diagnostiek van eet – en voedingsproblemen bij kinderen .......................................................................... 36
1.Eet (of voeding)- probleemspecifiek ...................................................................................................... 36
Eetdagboek............................................................................................................................................ 37
Child feeding questionnaire (CFQ; Jansen 2007) .................................................................................. 37
2.Geassocieerde processen/problemen ................................................................................................... 38
Schaal ouderlijk gedrag (SOG; Van Leeuwen, 2002) ............................................................................. 38
Nijmeegse ouderlijke stress index – (korte versie) (Nosi-k; De brock, vermulst, gerris & abidin, 1992)
............................................................................................................................................................... 38
Diagnostiek van eetproblemen en – stoornissen bij adolescenten .............................................................. 39
1.Eetstoornisspecifiek ............................................................................................................................... 39
Eetdagboek............................................................................................................................................ 40
2.Geassocieerde processen/problemen ................................................................................................... 41
Psychologische testing: overzicht ............................................................................................................. 42
Eating disorder examination (EDE)........................................................................................................ 42
Eating disorder inventory-3 (EDI-3; van strien, 2014) ........................................................................... 43
Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag (kinderen) (NVE-(K); van strien, 2015) .................................. 44
Leuvense eenzaamheidsschaal voor kinderen en adolescenten (Leka; goossens, 2016) ..................... 45
Gezinssysteemtest (Gest; Gehring, 1995) ............................................................................................. 45
Les 4: eetproblemen en eetstoornissen ............................................................................................................ 48
Evidence-based behandelen van eetproblemen ........................................................................................... 49
Belang van preventie .................................................................................................................................... 49
Preventietips voor omgeving ........................................................................................................................ 50
Protocollair behandelen van eetstoornissen ................................................................................................ 50
2
, Protocol BN en aanverwante eetstoornissen (Jansen et al.) ........................................................................ 51
Doel behandeling .......................................................................................................................................... 51
Het protocol: afspraken vooraf ..................................................................................................................... 51
Component 1: rationale en verheldering van het probleem .................................................................... 52
Rationale 1 – stoppen met rigide lijnen en compensatie ...................................................................... 52
Rationale 2 – belang van uitdagen van gedachten ............................................................................... 54
Rationale 3 – belang van exposure ....................................................................................................... 56
Het protocol – component 2: dieetmanagement ..................................................................................... 57
Het protocol – component 3: exposure met responspreventie................................................................ 58
Het protocol – component 4: cognitieve interventies .............................................................................. 60
Het protocol – component 5: hervalpreventie ......................................................................................... 66
Les 5: depressie en stemmingsproblemen ........................................................................................................ 67
5.1 Normale ontwikkeling van stemming ..................................................................................................... 68
5.2 Stemmingsstoornissen .................................................................................................................... 70
5.3 Depressie in DSM ............................................................................................................................ 70
Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis .............................................................................................. 71
(Majeure) depressieve stoornis ................................................................................................................ 71
Persisterende depressieve stoornis (dysthyme stoornis/dysthymia) ....................................................... 72
5.4 Uitingsvormen depressie in verschillende levensfasen .................................................................. 73
5.5 Prevalentie en prognose ................................................................................................................. 74
5.5.1 Suïcide – prevalentie .............................................................................................................. 75
5.6 Depressie/angst? ............................................................................................................................. 75
5.7 Etiologie: risico- en kwetsbaarheidsfactoren .................................................................................. 76
Meritocratie .............................................................................................................................................. 78
Beschermende factoren ............................................................................................................................ 78
Les 6: depressie en stemmingsproblemen ........................................................................................................ 79
Etiologie: theoretische modellen .................................................................................................................. 79
Diathese-stressmodellen ........................................................................................................................... 79
Model 1. competentiemodel .................................................................................................................... 81
Model 2. Aangeleerde hulpeloosheid/hopeloosheid ................................................................................ 82
Model 3. informatieverwerkingsmodel .................................................................................................... 83
Model 4. emotieregulatiemodel ............................................................................................................... 85
Implicaties voor behandeling .................................................................................................................... 86
Diagnostiek depressie bij kinderen en jongeren ............................................................................................... 87
Het diagnostisch onderzoek: uitgangspunten ........................................................................................... 87
Stap 1. Screeningsinstrumenten internaliserende problemen en depressie ............................................ 87
Children’s depression inventory (CDI; Timbremont & Braet, 2002) ..................................................... 88
3
, Stap 1. Instrumenten depressogene mechanismen.................................................................................. 89
Competentiebelevingsschalen (Treffers et al., 2002) ........................................................................... 89
Vragenlijst psychosociale vaardigheden (VPV; Scholte & Van der Ploeg, 2012) ................................... 90
Vragenlijst emotieregulatie bij kinderen en jongeren (FEEL-KJ; Braet, Crocco, & Theuwis, 2013) ....... 90
Cognitieve triade vragenlijst ................................................................................................................. 91
Verdere (mogelijks) nuttige tools geassocieerde problemen ............................................................... 91
Stap 2. DSM-gebaseerde diagnose............................................................................................................ 91
Structured clinical interview for DSM disorders ................................................................................... 92
Les 7: behandeling van depressie en stemmingsproblemen bij kinderen ........................................................ 92
Protocol ‘pak aan’ ......................................................................................................................................... 92
Pak aan: rationale ......................................................................................................................................... 94
Pak aan: componenten en fasen ................................................................................................................... 95
Fase 1: gevoelens-gedachten-gedrag ........................................................................................................ 96
Letterwoord .......................................................................................................................................... 97
Fase 2: probleemoplossend denken en handelen .................................................................................. 101
Fase 3: cognitieve uitdaging .................................................................................................................... 105
Pak aan: rol van de omgeving ..................................................................................................................... 109
Les 8: angst ...................................................................................................................................................... 111
Caput angst ................................................................................................................................................. 112
Terminologie ........................................................................................................................................... 112
3 bestanddelen van angst ....................................................................................................................... 113
Normale ontwikkeling van angst ............................................................................................................. 113
Bronnen van angst – normale ontwikkeling............................................................................................ 114
Angststoornissen ..................................................................................................................................... 114
Angststoornissen in DSM 5 ..................................................................................................................... 114
En ook… ................................................................................................................................................... 115
1.Specifieke fobie (enkelvoudige fobie) .............................................................................................. 115
2.Paniekstoornis .................................................................................................................................. 116
3.Agorafobie ........................................................................................................................................ 117
4.Sociale angststoornis (sociale fobie) ................................................................................................ 117
5.Selectief mutisme ............................................................................................................................. 118
6.Gegeneraliseerde angststoornis ...................................................................................................... 118
7.Seperatieangststoornis .................................................................................................................... 118
En ook nog… ............................................................................................................................................ 119
Prevalentie en prognose (niet kennen voor het examen!) ..................................................................... 119
Etiologie: risico- en beschermende factoren .......................................................................................... 120
Etiologie: theoretisch model ................................................................................................................... 121
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolienvullers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.