Volledige samenvatting van communicatie 1a binnen bachelor opleiding verpleegkunde aan HoGent + communiceren met verschillende doelgroepen met uitzondering van 'hoe omgaan met een doelgroep'
Communicatie
1. Wat is communicatie?
= uitwisseling van symbolische info
= onmiddellijk (direct contact, live) of gemedieerd (via medium)
Het is een uitwisseling, tweerichtingsverkeer. Zonder feedback is er geen communicatie.
Symbolisch: verbaal of non-verbaal. Symbolen die verwijzen naar iets anders.
2. Taal
= spreken, luisteren, lezen & schrijven
Niet enkel met woorden, ook mimiek, lichaamshouding, intonatie & tekenen
=> bouwstenen van basisgespreksvaardigheden
3. Communicatieschema & beïnvloedende factoren
1. Zender & ontvanger
• wederzijdse beïnvloeding
• voortdurend uitwisselen van communicatie
• zender: boodschap bepaald door wat hij zegt, hoe en waarom (gedachten en gevoelens)
• ontvanger: moet boodschap waarnemen en interpreteren, moet gedachten en gevoelens vormen over
de boodschap → stuurt boodschap terug
2. Kanalen
• Mondeling of digitaal
→ Ruis
• Extern: van buitenaf vb achtergrond geluid, slechte verbinding,..
• Psychologisch: de ontvanger heeft een bepaald idee en vormt naar gelang dat idee een
waarneming over de boodschap
• semantisch: iets anders verstaan onder een woord of gebaar
3. Encoderen & decoderen
• encoderen: zender vertaalt zijn gedachten en gevoelens in woorden/lichaamstaal
• decoderen: ontvanger vertaalt de boodschap, kan verkeerd geïnterpreteerd worden
4. Verbale communicatie
= Gesproken en geschreven woord
Er is steeds een bepaalde abstractieniveau: hoe abstracter een woord hoe dubbelzinniger de betekenis →
misverstanden vb het woord ‘liefde’ zal bij iedereen een andere betekenis hebben ookal is het hetzelfde woord
,5. Non-verbale communicatie
• ondersteunt/vervangt verbale communicatie
• geeft kleur & betekenis aan de boodschap
• vaak onbewust & moeilijk te controleren
1. Belang van non-verbaal gedrag
= gedrag begrijpen
Non-verbale communicatie vindt plaats op verschillende niveaus in een gesprek. Hierbij geeft de zender op
verschillende manier aan wat hij met de boodschap bedoelt. → zender geeft hierdoor uitdrukking aan de
relatie en zijn gevoelens.
→ manier waarop iemand iets zegt
→ invloed op kwaliteit & verloop van een gesprek
2. Aspecten van non-verbaal gedrag
• Manier waarop= paralinguistische aspecten vb articulatie, spreekritme, stopwoordjes, volume,..
• uiterlijk= lichamelijke kenmerken & verzorging
• lichaamshouding= hoe iemand zich voelt (algemeen en over zichzelf)
• bewegingen= ondersteunen verbale communicatie & houdt aandacht vast
➘ teveel bewegingen = afleidend
• gebaren= vaak met een vaste betekenis die cultuurbepaald is
➘ vaak met misverstanden → één gebaar kan veel betekenissen hebben
• mimiek= drukt veel uit & vaak een andere boodschap dan de effectieve boodschap zelf
➘ vb ‘Alles is oke’ met een droevig gezicht
6. Valkuilen van waarnemen en interpreteren
Waarnemen= door middel van zintuigen kennis krijgen
Interpretatie = betekenis geven
→ bepaald hoe we ons gedragen
Interpretatiefout => ernstige communicatiestoring
1. Beïnvloedende factoren
• Situatie = context
◦ plaats (fysieke omgeving)
◦ anderen aanwezig (wordt er meegeluisterd?)
◦ tijdsdruk
◦ pregnantie (aspecten die de aandacht trekken)
• Zender
◦ info achterhouden
◦ niet precies weten wat hij wilt of moet zeggen
◦ met zichzelf bezig zijn
◦ andere taal spreken
◦ non-verbale communicatie is niet gelijk aan verbale communicatie
• Ontvanger
◦ kennis
◦ ervaring
◦ gevoelens/aandacht
◦ normen & waarden
◦ motivatie
,2. Valkuilen bij interpreteren
= factoren: vooroordelen, stereotypering, 1e indruk,…
• stereotiep gedrag = generaliseren
• eerste indruk = hoe iemand zich presenteert
• ad-hoc-hypothese= verhaal rond iemand verzinnen op basis van 1 waarneming
• Halo effect = aanwezigheid van 1 bepaalde eigenschap geeft suggestie van andere positieve
eigenschappen vb bril = slim
• horn effect = omgekeerde van halo effect, 1 bepaalde eigenschap geeft suggestie van een andere
negatieve eigenschap vb blond= niet slim
7. Jezelf voorstellen
Professioneel gezien is dit belangrijk voor een goede samenwerking & communicatie
• contacten leggen
• basis communicatie
• verder goed verloop van communicatie
• wat is er effectief van belang om te vertellen?
• Onderscheid maken tussen persoonlijk en professionele info → evenwicht zoeken
• met een bepaald doel
• wat vertel je over jezelf?
• Grenzen stellen
8. E-mailbeleid
=> informatie uitwisseling
1. Aandachtspunten
• mail enkel de feiten → misverstanden, irritaties vermijden
• dringend? Gebruik de telefoon → op een mail niet direct antwoord
• spelling → uit een slordige spelling valt veel uit af te leiden
• blijf beleefd → begroeten & signatuur
• Cc → vermijd maillawines
• Bcc → komt geniepig over
• Geen emoties → mail= geschreven bewijs
• laatste check-up → adres als laatste, eerst mail goed controleren
• wacht even voor te versturen → is de mail effectief nodig?
• Gevoelige & ingewikkelde zaken horen niet in een e-mail
2. Hoe stel je een mail op?
• Professioneel mailadres
• onderwerp vermelden
• juiste persoon adresseren
• juiste aanspreking gebruiken
• duidelijke opbouw
• gepaste afsluiter
• duidelijke ondertekening
9. Social media
→ professioneel met omgaan !
• Hoort niet binnen een zorgrelatie
◦ duidelijke grens stellen
◦ té kwetsbare relatie
◦ zorgvrager heeft recht op professionele aandacht
• bescherming van de privacy → nooit info verspreiden
, 1. richtlijnen
a) belangen van de zorgvrager staan centraal
➢ geen social media tijdens zorgverlening
➢ wederzijds vertrouwen opbouwen
➢ openstaan voor de zorgbehoeften
➢ niet privé bellen
b) zorgvuldig omgaan met vertrouwelijke info
➢ beroepsgeheim!!
➢ eenmaal iets online staat is het moeilijk te verwijderen
➢ smartphone kan eventueel gebruikt worden als fototoestel voor vb een wonde
c) professionele grenzen in acht nemen
➢ niet als ‘vriend’ accepteren
➢ professioneel en privé scheiden
➢ professionele relatie is niet gelijk aan een vriendschapsrelatie
d) professioneel gedragen op social media
➢ goed beeld van jezelf geven
➢ op een respectvolle manier communiceren
➢ gevolgen voor jezelf → werkgevers controleren ook jouw social media
Referentiekader van de patiënt
1. Inleiding
De zorgvrager wilt verantwoordelijkheid over eigen leven & handelen. Afhankelijk van noden en
omstandigheden
2. Onervarenheid van de patiënt
• een patiënt is patiënt tegen wil en dank → gedwongen
• alles is nieuw, vreemd en eng
• duidelijke informatiebehoefte!
=> zorgverlener is belangrijkste & betrouwbaarste informatiebron
3. Ervarenheid van de patiënt
Ervaring = meermaals gedwongen geweest om patiënt te zijn
• eigen referentiekader doorheen de jaren van onderzoeken, ingrepen & behandelingen
• opeenstapeling van allerlei gedragingen
• geven goed weer wat ze allemaal doormaken
• kinderen & volwassenen zijn evenwaardige gesprekspartners
4. Communicatietips
1. Beeldvorming over de patiënt
• blijf openstaan voor nieuwe info
• hou je niet vast aan 1e indrukken
2. Cultuurverschillen
• hoe meer je weet over de culturele achtergrond hoe beter je een patiënt begrijpt
3. Stereotypering
• beeld over bepaalde groep mensen
• feiten zijn nuttig voor een beeld te vormen
• staat in de weg van objectiviteit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofiedetroyer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,89. Je zit daarna nergens aan vast.
