Dit document is in combinatie met het document "Samenvatting Humane Wetenschappen - Sociologie" een samenvatting van het vak "Humane Wetenschappen" aan de UCLL. Ik heb deze samenvattingen gebruikt voor het examen, en ben geslaagd.
, 6.1 Diagnose DSM-V-criteria ..................................................................................... 24
6.2 preventie ............................................................................................................... 24
6. Ontwikkelingspsychologie
1. Inleiding ...................................................................................................................... 26
2. Het psychologisch process vd zwangerschap ............................................................... 26
2.1 De fase die vooraf gaat aan de zwangerschap ........................................................ 26
2.2 Eerste 3 zwangerschapsmaanden ........................................................................... 26
2.3 Van 3-6 maanden .................................................................................................. 26
2.4 De laatste 3 zwangerschapsmaanden ..................................................................... 27
2.5 Geboorte ............................................................................................................... 27
3. Het onderzoek van de pasgeborene .............................................................................. 27
3.1 Algemene kenmerken van de pasgeborene ............................................................ 27
3.2 De APGAR-test (appearance, pulse, grimace, activity, respiration) ....................... 28
3.3 De motorische en lichamelijke functies vd neonatus .............................................. 28
4. De motorische en perceptuele ontwikkeling van de baby ............................................. 29
4.1 De eerste drie levensmaanden ............................................................................... 29
4.2 De baby van 3-6 maanden ..................................................................................... 29
4.3 De baby van 6-9 maanden ..................................................................................... 30
4.4 De baby van 9-12 maanden ................................................................................... 30
4.5 De baby van 12-15 maanden ................................................................................. 30
5. De dynamisch affectieve ontwikkeling van de baby ..................................................... 31
5.1 Inleiding................................................................................................................ 31
Sociale glimlach .......................................................................................................... 31
Taalontwikkeling......................................................................................................... 31
5.2 Gehechtheidsontwikkeling .................................................................................... 32
5.3 De dynamisch affectieve ontwikkeling volgens E. Erikson .................................... 32
5.4 Ontwikkeling van gehechtheid volgens Bowlby .................................................... 33
5.5 Gehechtheidspatronen ........................................................................................... 35
Veilige gehechtheid ..................................................................................................... 35
Angstige gehechtheid .................................................................................................. 35
Ambivalente gehechtheid ............................................................................................ 35
Vermijdende gehechtheid ............................................................................................ 35
Gedesorganiseerde gehechtheid ................................................................................... 35
5.6 Invloed van ouder- & kindkarakteristieken ............................................................ 35
5.7 Symptomen v hechtingsstoornissen ....................................................................... 36
3
, 5.8 Het ontluiken van zelfbewustzijn .......................................................................... 37
7. Sociaal-emotionele ontwikkeling in een zorgsituatie
1. Kindparticipatie ........................................................................................................... 38
1.1 Inleiding................................................................................................................ 38
1.2 Europese richtlijnen .............................................................................................. 38
1.3 Moeilijkheden in de praktijk ................................................................................. 38
1.3.1 Leeftijd en maturiteit van het kind .................................................................. 38
1.3.2 Rol ouders...................................................................................................... 38
1.3.3 Attitude zorgpersoneel ................................................................................... 39
1.4 Een praktijkmodel ................................................................................................. 39
2. Gehechtheid en gehechtheidsontwikkeling op de NICU ............................................... 39
2.1 Inleiding................................................................................................................ 39
2.2 Bindingsproces ..................................................................................................... 40
2.3 Ouder-kind interacties ingeval v vroeggeboorte..................................................... 40
3. Parent Centred Care & Parent Participation ................................................................. 41
3.1 Inleiding................................................................................................................ 41
3.2 Ouderparticipatie op een algemene pediatrische afdeling....................................... 42
3.3 Ouderparticipatie op een PICU.............................................................................. 43
3.4 Ouderparticipatie op de NICU ............................................................................... 45
3.4.1 Kangoeroezorg op de NICU ........................................................................... 45
3.4.2 Ervaringen van de vaders op de NICU ........................................................... 45
8. Huilbaby's
1. Inleiding ...................................................................................................................... 47
2. Normaal slaappatroon van de baby .............................................................................. 47
3. Normaal huilgedrag ..................................................................................................... 47
4. Huilbaby (9-12%)........................................................................................................ 48
5. Preventie: educatie ...................................................................................................... 49
6. Interventies bij slaap- & huilproblemen ....................................................................... 49
6.1 Slaaphygiëne ......................................................................................................... 49
6.2 Uitdoving van gedrag ............................................................................................ 49
6.3 Adequate stimulatie............................................................................................... 49
6.4 Hometraining ........................................................................................................ 50
6.5 Gespecialiseerde zorg............................................................................................ 50
4
,9. Gezond en veilig ontwikkelen
1. Inleiding ...................................................................................................................... 51
2. Maatschappelijke trends .............................................................................................. 51
3. Ontstaansmechanisme van opvoedingsproblemen ........................................................ 52
4. Kinderen met een ontwikkelingsstoornis...................................................................... 53
4.1 Kinderen met autism spectrum stoornis ................................................................. 53
4.2 Kinderen met attention Deficit Hyperactive Disorder (ADHD) ............................. 54
5. Opsporen v moeilijke opvoedingssituaties ................................................................... 54
5.1 Structured Problem Analysis of Raising Kids ........................................................ 54
5.2 Problematische ontwikkelingsschaal ..................................................................... 54
5.3 Pedagogisch Advies en stimulering ....................................................................... 55
6. Een effectief interventieprogramma: Triple P-Programma ........................................... 55
10. Problematische opvoedingssituaties
1. Definitie v kindermishandeling .................................................................................... 57
2. Vertrouwenscentrum vo kindermishandeling (VK) ...................................................... 57
3. Grootte en aard vh probleem........................................................................................ 58
4. Wanneer denken aan kindermishandeling? .................................................................. 58
5. Lichamelijke kindermishandeling ................................................................................ 59
5.1 Blauwe plekken en kneuzingen/ breuken ............................................................... 59
5.2 Brandwonden ........................................................................................................ 60
5.3 Shaken Baby Syndrome ........................................................................................ 61
5.3.1 Risicofactoren ................................................................................................ 61
5.3.2 Klinische tekenen ........................................................................................... 62
5.3.3 Diagnosestelling ............................................................................................ 62
5.3.4 Follow-up & preventie ................................................................................... 62
5.3.5 Fasen in de hulpverlening .............................................................................. 63
6. Syndroom van vonn Münchhausen by proxy ............................................................... 63
6.1.1 Risicofactoren ................................................................................................ 63
6.1.2 Klinische tekens ............................................................................................. 64
6.1.3 Diagnosestelling ............................................................................................ 64
6.1.4 follow-up & preventie .................................................................................... 64
6.1.5 Fasen in de hulpverlening .............................................................................. 64
7. Emotionele mishandeling ............................................................................................ 65
8. Seksueel misbruik v Kinderen ..................................................................................... 65
9. Oorzaken v kindermishandeling .................................................................................. 66
5
, 9.1 Loyaliteit .............................................................................................................. 66
9.2 Intergenerationele en transactionele aspecten ........................................................ 66
9.3 Specifieke aspecten ............................................................................................... 67
10. Gevolgen van kindermishandeling ............................................................................ 67
11. Hulpverlening bij kindermishandeling ...................................................................... 67
6
,Hoofdstuk 1. Theoretische stromingen
1. Inleiding
Psychologische wetenschappen: de wetenschappelijke studie vh menselijk gedrag in al zijn
facetten. Een jonge wetenschap met oorsprong 19e E.
➔ ° van theoretische stromingen / scholen obv tijdsgeest, maatschappelijke &
wetenschappelijke evoluties
2. Dieptepsychologie / psychodynamische theorie
Grondlegger: Siegmund Freud
Centrale gedachte: Het menselijke gedrag w beheerst do diepere onbewuste krachten. Het
mensbeeld is pessimistisch
De ideeën van Freud h een belangrijke impact gehad op
psychologische wetenschappen & op mensopvatting. Hij
was neuroloog & kwam in contact m patiënten waarbij
geen organische oorzaak te vinden was die de symptomen
konden verklaren. Nadien kwam hij icm hypnosetherapie
→ Psychologische processen spelen rol in neurologische
ziekteprocessen
➔ ° Complexe theorie waar de geest opgedeeld w in 3
delen:
Es • Onbewust
• Driften & (on)lustprincipe → Zo
snel mogelijk bevredigen
• Diepste kern persoonlijkheid
Levensdrift: seksuele driften die instaan vo
soortbehoud en uit ik-driften die staan vo
zelfbehoud
Doodsdrift: richten op externe wereld &
uiten als agressie- destructiedrang
Ich • Deels bewust
• Realiteitsprincipe
• Denkt, waarneemt & bewust v
gevoelens & handelingen die w
uitgevoerd
Über-ich • Onbewuste tendensen
• Moraliteitsprincipe
Conflicten Es & über-ich: zorgen vo
neurotische symptomen indien geen
bevredigende oplossing gevonden w
7
,Theorie: De psycho-analyse
• Therapiesessies m vrije associatie & geven v duiding
• Terugkeren naar kinderjaren: oorzaak problemen
Kritiek: Teveel gericht op seksualiteit
3. Het behaviorisme
= Amerikaans Engelse theoretische stroming ontstaan uit kritiek op psychoanalyse met doel
de psychologische wetenschap een objectieve wetenschap te maken.
= Ondersteunt de gedragstherapie adhv associatieleren
Grondleggers: Watson & Pavlov
• Watson:
o Psychologie richten op waarneembaar gedrag (adhv metingen etc.)
o Elk gedrag is reactie op een prikkel (= Associatieleren)
o “De mens komt ter wereld als een onbeschreven blad”. Geen interne
processen, enkel extern
o S-R-spel
Anderen: Skinner, Thorndike
Kritiek: Het gedrag w niet aangepakt, maar veranderd via therapeutische interventies
➔ ° Neo-behaviorisme
= minder naïeve theoretische stroming, die rekening houdt met interne processen
(persoonlijkheid, ervaringen, emoties, motivaties, …)
Aanhangers: Hull, Spence, Mowrer
S-O-R-opvatting: de Reactie op een Stimulus een invloed ondervindt in het Organisme
4. Sociaal constructivisme
= mensen construeren eigen werkelijkheid do interacties aan te gaan met medemensen.
• Niet objectief
• Eigen realiteit & interpretaties
Aanhanger: Vygotsky → ° Zone van Naaste ontwikkeling & Piaget (individuele leren)
= men leert adhv derden, waardoor er een hoger niveau bekomen kan worden (Vb. Kinderen
& ontwikkeling)
8
,= Ontwikkeling waarbij een kind een bepaalde taak bijna zelfstandig kan uitvoeren, maar
hulp v anderen nodig heeft
5. Gestaltpsychologie
= Reactie op het structuralisme, waarbij men uitgaat dat de waarneming bestaat uit een aantal
afzonderlijke gewaarwordingen
• Mens: geheel waarneemt & geen afzonderlijke zintuigelijke indrukken
Aanhangers: Köhler & Kaffka
6. Cognitieve psychologie
= de mentale processen en hun rol bij waarneming, denken, voelen, gedragingen
• Belang innerlijke processen om uiterlijk gedrag te begrijpen
• Informatieverwerking
• Objectiviteit v waarnemingen & toetsen hypothesen en theorieën
7. Humanistische psychologie
= tegenreactie psychoanalyse & behaviorisme
Geestelijke voorvaders: Maslow & Rogers
• Terug naar de mens & typisch gedrag nr voor
• Negatieve + positieve aspecten onderzoeken
• De mens: hoogste niveau zelfontplooiing bereiken
o Roger: therapeutische grondhouding
▪ Niet-directieve methode: empathie, echtheid, onvoorwaardelijke
aanvaarding
8. Biologische psychologie
= relatie tss fysiologische processen in het lichaam & gedrag.
Vb. Is er een verband tss gedrag v mensen & dieren en hormonale / genetische factoren?
• Menselijke gedragingen extra aandacht
• Vss deelgebieden:
o Neuropsychologie: Sperry + Brain-Split-Experiment
Brain-split-experiment: Het operatief verwijderen vh Corpus Callosum om patiënten te
verlossen van epileptische aanvallen
Gevolg: Circuits die zintuigen & spieren m de hersenen verbinden al vroeg ih leven definitief
vastliggen
In de toegepaste psychologie w binnen domein van de biologische therapie op
medicamenteuze wijze geprobeerd om neuronale verbindingen te verbeteren of te herstellen
bij de mensen m psychologische problemen
9
, Hoofdstuk 2. Leerpsychologie
1. Aangeboren en aangeleerd gedrag
Leren: het organisme vertoont nieuw gedrag na leerproces
Gedrag:
• Aangeboren: fysiologische rijpingsprocessen
• Aangeleerd: bepaalde ervaringen
• Veranderd do ziekte of medicatie
Nature-Nurture debat: Genetische kenmerken + omgevingsinvloeden die het gedrag van
een individu zullen bepalen
Kritieke periode: Periode waarin het fysiologisch systeem extreem gevoelig is vo het
aanleren van een bepaald gedragsmechanisme.
➔ Invloed vd omgeving
Gevoelige periode: de periode waarin het fysiologisch systeem extreem gevoelig is vo het
ontwikkelen van een bepaald gedragsaspect
➔ Meest optimale periode om gedrag aan te leren
2. Habituatie
Habituatie: elemantaire vorm van leren waaraan elk organisme onderhevig is
Vb. Na 23w is er habituatie bij de foetus.
= Een proces waarbij het organisme gewoon w aan een bepaalde prikkel die herhaaldelijk
aangeboden wordt. Deze wordt gevolgd door een bepaald gedrag. Neemt af na tijd
• Neemt af na een tijd
• Hoe vaker de prikkel zich afspeelt → Hoe sneller habituatie z voordoet
• Intense prikkel → Langer duren voor gewoon worden aan prikkel
• Zeer intense prikkels → Geen habituatie
• ENKEL WNR PRIKKEL BIOLOGISCH NIET RELEVANT IS VO ORGANISME
Havik-Gans-effect: Wanneer een gans over nest vogeltjes vliegt, zullen moeder & jongen bij
eerste confrontatie verschrikt reageren. De moeder beschermt jongen. Indien de gans nog
eens overvliegt → verminderen van reactie. Indien een roofvogel overvliegt, is deze niet
relevant → geen habituatie. Het overvliegen is biologisch relevant
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xanneserre. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
