Onderwijskunde (groot worden)
Beginsituatie van het lerende kind – ontwikkelingspsychologie
,1 Inleiding
1.1 De ontwikkeling van het kind: gewikt en gewogen
- Als leerkracht of opvoeder staat je omgang met kinderen centraal. De hele
dag door ben je in contact met hen.
Tijdens het (bege)leiden van kinderen speel je voortdurend in op hun
karakteristieken.
- Ieder kind is uniek maar elke leeftijdscategorie heeft zijn eigen specifieke
eigenschappen.
Kinderen zetten op dezelfde leeftijd dezelfde stappen in hun
ontwikkeling.
- Om als leerkracht zo goed mogelijk om te gaan met deze ontwikkelingen
van kinderen, staan we stil bij de karakteristieken van de verschillende
ontwikkelingsfasen.
Op die manier kun je ze situeren in de levensloop
Weten welke fasen reeds ontwikkeld zijn en welke nog moeten komen
Iedere fase bouwt voort op wat voorafging en
legt de bouwstenen voor de volgende fase
zeker in overgangsfasen.
- Als leerkracht heb je de verantwoordelijkheid om de ontwikkeling te
observeren en te stimuleren.
- Door deze kennis kun je ook identificeren bij wie er een ontwikkeling
afwijkt.
Problemen dien je dan ook tijdig te signaleren.
Waar nodig, dient er professionele hulp gezocht te worden.
1.2 Wat is ontwikkeling?
Met ontwikkelen bedoelt men ‘het veranderen van een aanwezige structuur’.
Zowel lichamelijk als geestelijk en gedragsveranderingen.
De aanwezige structuur ont-wikkelt, ont-
plooit zich gedurende de hele
levenscyclus.
Winst en verlies gaan hand en hand in de ontwikkeling:
In het leven is er zowel sprake van het verwerven van nieuwe mogelijkheden
als het verliezen van een functie of vaardigheid.
Ontwikkeling = een levenslang proces
D.w.z. ‘ontwikkeling een verloop in de tijd kent dat een voortgang inhoudt.’
1) Verloop: een verandering is een geleidelijke verandering en wijst erop
dat het niet van vandaag op morgen gebeurt.
, 2) Voortgang: een verandering is niet herhaalbaar en kan maar 1 keer
optreden in het leven.
1.3 Wat is psychologie?
Komt van het Grieks: - Psychè (= ziel)
- Logos (= gedachte, rede)
Psychologie = Wetenschap die het innerlijke leven en het gedrag van de
mens bestudeert.
Kennen, denken, voelen en
streven
Heeft verschillende onderverdelingen.
Een specifiek onderdeel is de ontwikkelingspsychologie.
Bestudeert het gedrag, het denken en het beleven in
verschillende levensfasen.
Vanaf de geboorte tot aan het einde van het leven.
Zelfs prenataal (pre = voor, nataal = geboorte)
Bestudeert de ontwikkelingen
1.4 Hoe ontstaat ontwikkelingen?
We stellen ons de vraag:
‘Welke ontwikkelingsfactoren een invloed zijn op de ontwikkeling van een
persoon?’
Het bekende nature/ nurture-debat stelt de vraag:
Is de ‘natuur’ en/of ‘de omgeving’ bepalend voor de ontwikkeling van het
kind?
Voor leerkrachten is deze vraag van belang om te weten als zij een invloed
hebben op de ontwikkeling van kinderen.
1.4.1 De natuur (je aanleg, ‘Nature’)
= de natuur of (erfelijke) aanleg waarmee het kind geboren wordt.
Deze eigenschappen kunnen zowel manifest (direct observeer baar) als
latent (nog onzichtbaar) aanwezig zijn in de mens.
De aanlegtheorie gaat ervan uit dat hoofdzakelijk de
erfelijkheidsfactoren/je aanleg de ontwikkeling bepaalt.
1.4.2 Het milieu (je omgeving, ‘Nurture’)
= de omgeving die een invloed uitoefent op de ontwikkeling
, De milieutheorie gaat ervan uit dat de ontwikkeling hoofdzakelijk door de
omgeving/ het milieu waar hij/ opgroeit wordt bepaald.
Binnen deze theorie worden er onbegrensde mogelijkheden toegekend.
1.4.3 Een derde ontwikkelingsfactor: de zelfbepaling?
In beide theorieën heeft de persoon zelf geen inbreng.
Tegenwoordig wordt in de ontwikkelingspsychologie en in de pedagogiek
echter meer aandacht geschonken aan de zelfbepaling van de mens.
De mens heeft eigen vrije keuzes, hij/zij kiest zelf doelen in het leven.
Een mens leert op een gegeven ogenblik zijn eigen mogelijkheden kennen
en maakt zelf uit wat hij met deze mogelijkheden gaat doen.
Hij/zij kan zelf richting geven aan de eigen ontwikkeling.
Hij/zij gaat z’n eigen weg.
De mens kan zelf omstandigheden scheppen waarin hij zijn eigen
doelen, keuzes en waarden probeert te verwezenlijken.
1.4.4 De gulden middenweg?
1. Naast de nature/nurture is zelfbepaling ook een belangrijke
ontwikkelingsfactor.
2. De drie factoren beïnvloeden elkaar.
Deze samenwerking heeft invloed op de ontwikkeling.
Ontwikkeling = dynamisch spel tussen aanleg en milieu
Persoon-in-ontwikkeling speelt allesbehalve een passieve rol.
3. Een bepaalde ontwikkelingsfactor kan een doorslaggevende invloed
hebben.
1.5 Hoe met ontwikkeling omgaan?
Als leerkracht beschik je over de mogelijkheid om op een positieve (én ook
negatieve) manier de ontwikkeling van het kind te beïnvloeden.
1.5.1 Werken in de zone van naaste ontwikkeling
Als opvoedende kun je inspelen op het ontwikkelingsniveau van kinderen.
Je kunt rekening houden met het huidige kunnen/kennen van het kind, je
handelen richten op het toekomstige ontwikkelingsniveau om de
ontwikkeling te stimuleren.
Vygotsky: Werk in de zone van naasten
Je dient te kijken naar wat het kind kan leren en niet enkel
naar wat het kan.
Tracht het kind een stapje verder te zetten.
Hou je bezig met rijpende functies en niet enkel rijpe
Definitie: P.24
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellablanckaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,79. Je zit daarna nergens aan vast.