Samenvatting
Samenvatting Week 1 en 2 Recht, Economie En Maatschappij (RD115)
- Vak
- Instelling
Aantekeningen van de voorgeschreven literatuur week 1 en 2
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
samanthamirellaberardi
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Recht en economie zijn van oorsprong twee wetenschappelijke disciplines die gescheiden vanelkaar bestonden. Er valt echter een steeds verdergaande vervlechting van recht en economie te
zien in het vakgebied dat wordt aangeduid als rechtseconomie of de economische analyse van het
recht. De doelstelling van rechtseconomie is de maximale maatschappelijke welvaart ofwel
maximale efficiëntie. De economische analyse van het recht wordt aangewend om de effecten van
juridische regels op het gedrag ven mensen te beschrijven en te voorspellen, te evalueren of deze
effecten maatschappelijk gezien wenselijk zijn en indien nodig alternatieve oplossingen te
formuleren.
Efficiëntie (doelmatigheid) kan worden omschreven als het op zodanig wijze gebruiken van
middelen dat bij een gegeven hoeveelheid middelen een maximale output wordt verkregen óf dat
voor een hoeveelheid output van een gegeven kwaliteit (effectiviteit) een zo gering mogelijke input
benodigd is.
Welvaart is de mate waarin behoeften bevredigd kunnen worden met de beschikbare middelen.
Welvaart heeft niet alleen betrekking op geld en goederen, maar omvat alles waar men waarde aan
hecht.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de positieve en normatieve economische analyse van
het recht. De positieve economische analyse houdt zich bezig met het recht zoals het is en of het
bestaande recht efficiënt is. Er wordt met behulp van economische principes een verklaring
gegeven voor bestaande rechtsregels en -instructies. In de normatieve economische analyse wordt
getracht aan te geven hoe het recht er uit zou moeten zien, waarbij het uitgangspunt is dat het
recht efficiënt behoort te zijn. Kortom, de rechtseconomie stelt drie fundamentele vragen:
• Waarom hebben wij een rechtsregel? (positieve rechtseconomie)
• Wat is het effect van bepaalde rechtsregels? (positieve rechtseconomie)
• Welke rechtsregel is wenselijk vanuit het perspectief van efficiëntie? (normatieve rechtseconomie)
Binnen de economische analyse van het recht worden verschillende criteria gebruikt waarmee de
mate van efficiëntie van een rechtsregel kan worden bepaald. De belangrijkste criteria zijn:
• Pareto efficiëntie
Er is sprake van een Pareto verbetering of Pareto efficiënte verandering wanneer een rechtsregel
wordt ingevoerd of veranderd met als gevolg het toenemen van de welvaart van één of meer
personen. Een rechtsregel is optimaal als het niet meer mogelijk is om de positie van één individu
te verbeteren, zonder nadeel toe te brengen aan de positie van een ander individu. Het voordeel
van de Pareto efficiëntie is dat er geen verliezers zijn: enkel baten zonder kosten. Het nadeel is
echter dat het criterium erg strikt is en weinig ruimte voor verandering biedt.
• Kaldor-Hicks Efficiëntie
Deze efficiëntie geeft de verhouding aan tussen de totale baten en kosten van rechtsregels. Een
verandering in het recht is volgens dit criterium een verbetering indien bij een bepaalde
rechtsregel sommigen er meer in welvaart op vooruit gaan dan anderen erop achteruitgaan. De
verandering levert dus – in theorie – de winnaars genoeg winst om het verlies van anderen te
compenseren. Een rechtsregel is maximaal efficiënt indien er geen Kaldor-Hicks verbetering meer
mogelijk is. Er is in dat geval geen verandering meer mogelijk die meebrengt dat de totale baten
groter zijn dat de totale kosten.
De drie aspecten van een efficiëntie-analyse van rechtsregels zijn prikkel-, transactie- en
risicokosten. De efficiënte regel is de regel die de som van alle kosten samengenomen,
minimaliseert.
Transactiekosten zijn in enge zin gedefinieerd informatiekosten maar in ruime zin zijn
transactiekosten alle kosten die gepaard gaan het afsluiten, voeren van onderhandelingen, toezien
op de naleving en het handhaven van overeenkomsten. De hoogte van deze kosten is afhankelijk
van de hoedanigheid van de activiteiten die moeten worden verricht indien men op de markt
optreedt. Daarbij zijn van belang:
• De mate waarin er investeringen nodig zijn die specifiek voor de desbetreffende transactie
worden gedaan, deze investering moet ook rendabel zijn
• De frequentie waarmee dergelijke transacties plaatsvinden
• De complexiteit van de transactie
• De ingewikkeldheid van het meten van de kwaliteiten van de bij de transactie betrokken
goederen
• De mate waarin een bij de transactie betrokken partij afhankelijk is van derden
Classificatie: Corporate
, De vraag bestaat of overheidsingrijpen, in de zin van regelgeving, nodig is om de efficiënte situatie
te kunnen bereiken. Handelingen van mensen kunnen namelijk een negatief of positief gevolg voor
(de welvaart van) derden met zich meebrengen: externe effecten of externaliteiten. Bij negatieve
externe effecten gaat het om activiteiten waarbij schade aan anderen wordt toegebracht. De
maatschappelijke kosten van die activiteit zijn dan hoger dan de private kosten, welke de individu
in beginsel niet meeneemt bij zijn beslissing om een bepaalde activiteit te ondernemen.
Er zijn verschillende redenen waarom het voor juristen zinvol kan zijn om kennis te nemen en te
hebben van de rechtseconomie.
• De rechtseconomie inzicht kan geven in wat de gevolgen van verschillende rechtsregels zullen
zijn
• De rechtseconomie geeft een neutraal normatief en systematisch kader aan de hand waarvan
juridische vragen mede kunnen worden geanalyseerd: beginselen van rechtvaardigheid,
redelijkheid en billijkheid, goede trouw
• Door het algemene karakter verbindt de rechtseconomie verschillende rechtsgebieden, bevordert
het de vergelijking en stimuleert het de consistentie in regelgeving
De ex post benadering omvat terugkijken naar het gerezen conflict of de reeds begane misdaad.
Echter, kunnen er naast verzachtende omstandigheden voor leed achteraf (in de vorm van
schadevergoeding, een gevangenisstraf) ook handelingen worden gesteld waarmee het leed in
eerste instantie wordt voorkomen zoals de plicht om zorgvuldig te handelen of de generale
preventie binnen het strafrecht: de ex ante benadering. Het Ex post perspectief kan worden
omschreven als statisch omdat de positie van partijen vaststaat, tegenover het dynamische van
het ex ante perspectief welke veronderstelt dat gedragingen kunnen worden beïnvloed door wat
anderen doen of door rechters wordt uitgesproken.
De economische benadering kan worden bekeken vanuit twee richtingen. Wanneer het uiteindelijke
doel als startpunt wordt genomen, biedt dit een weg om een rechtsregel te evalueren en vast te
stellen in hoeverre zij dit uiteindelijke doel heeft bereikt. Wanneer eerst wordt gekeken vanuit een
rechtsregel biedt dit een manier om te begrijpen welk doel deze beoogd te bereiken.
Je leeft in een staat waarin de zwaarste strafrechtelijke bestraffing een levenslange
gevangenisstraf is. Een economist neemt het standpunt in dat wanneer een gewapende overval én
een gewapende overval met de dood ten gevolge dezelfde straf kennen, de additionele straf voor
de moord nul is en je je moet afvragen of je het op deze manier interessant voor overvallers maakt
hun slachtoffers te doden? De fundamentele aanname van de economische benadering is dat
mensen rationeel zijn. Rationaliteit betekent niet dat de overvaller voorafgaand aan de overval een
uitgebreide kosten-baten analyse maakt maar wanneer de kans op gepakt worden klein is hij meer
geneigd is over te gaan tot handelen.
Een rechtssysteem bestaat uit een geheel van rechtsnormen, waarvan de naleving juridisch wordt
gesanctioneerd. Deze sancties worden onderscheiden in negatieve sancties bij normschending
(carrots) en positieve sancties bij het naleven van de norm (sticks).
De economische analyse van het recht omvat drie nauw verwante onderdelen: het voorspellen van
welk effect bepaalde rechtsregels zullen hebben, waarom bepaalde rechtsregels bestaan en
bepalen wélke rechtsregels zouden moeten bestaan.
Alfred Marshall stelt dat de omvang van efficiëntie kan worden gemeten door eenieder te vragen
hoeveel hij zou betalen voor het voordeel of wat hij zou doen om het eventuele verlies te
voorkomen. Hij spreekt van een economische verbetering indien de uiteindelijke som meer baten
dan kosten omvat.
De beperkingen van economische efficiëntie zijn:
• Het gaat ervan uit dat de consequenties het belangrijkste zijn en neemt tegelijkertijd de
mogelijkheid weg van het beoordelen van rechtsregels op basis van criteria zonder consequenties
zoals gerechtigheid
• Het gaat ervan uit dat wanneer de consequentie wordt geëvalueerd per individu, de passende
waarden de waarden van dit individu zijn welke voortvloeit uit zijn of haar handelingen
• Het gaat ervan uit dat, bij het combineren van waarden tussen mensen, de passende maatstaf de
bereidheid te betalen is om, aan de ene zijde een voordeel te verkrijgen en, anderzijds, een
Classificatie: Corporate
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samanthamirellaberardi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79202 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen