5.1 - Wat is een verzorgingsstaat?
Nederland is een verzorgingsstaat.
Een verzorgingsstaat is een staat waarin de overheid zich actief
bemoeit met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.
De kern van onze verzorgingsstaat is de solidariteitsgedachte.
We spreken van solidariteit als er bereidheid is in een groep of
samenleving om risico's met elkaar te delen.
De drie pijlers van de verzorgingsstaat:
1. Sociale zekerheid.
Als je werkt, betaal je sociale premies. Waarvan voorzieningen zoals de
AOW of de AWK worden betaald.
Deze en alle andere regelingen samen noemen we het
socialezekerheidsstelsel, dat wil zeggen alle uitkeringen die mensen
verzekeren van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of
arbeidsongeschiktheid.
2. Goed onderwijs.
3. Goede gezondheidszorg.
Nederland is ook een sociale rechtsstaat.
Een sociale rechtsstaat betekent dat mensen gelijke kansen
moeten hebben om een menswaardig bestaat te leiden en zichzelf
te kunnen ontwikkelen.
De belangrijkste sociale grondrechten zijn:
Voldoende werkgelegenheid;
Bestaanszekerheid en spreiding van de welvaart;
De bewoonbaarheid van het land en een goed leefmilieu;
Volksgezondheid en voldoende woongelegenheid;
Goed onderwijs;
Bij de verzorgingsstaat horen ook plichten:
Sollicitatieplicht;
Iemand heeft alleen recht op uitkering als hij actief op zoek is naar werk.
De plicht om premies te betalen voor verzekeringen;
, Leerplicht tot je 16e;
In de verzorgingsstaat hebben we drie hoofdrolspelers;
Burgers:
Je bent als burger zelf verantwoordelijk voor het hebben van werk,
een huis en de opvoeding van je kinderen.
Overheid:
Verantwoordelijk voor de collectieve voorzieningen zoals
onderwijs, gezondheidszorg en uitkeringen.
Collectieve voorzieningen zijn de zaken die we niet lef kunnen regelen
en waar we dus de overheid voor nodig hebben. De basis hiervoor wordt
gevormd door solidariteit.
Het stimuleren van werkgelegenheid, met name ook voor
bepaalde groepen zoals allochtonen, mensen met een
arbeidsbeperking en vijftigplussers.
Inzet voor goede arbeidsomstandigheden en
arbeidsvoorwaarden.
Het bevorderen van het welzijn van mensen.
Werknemers- en werkgeversorganisatie:
Werknemers zijn verenigd in vakbonden.
Vakbonden zijn organisaties die de collectieve en individuele belangen
van werknemers behartigen.
Werkgeverorganisaties en vakcentrales noemen we samen de sociale
partners.
Op bedrijfstakniveau stellen vakbonden, werkgeversorganisaties en
werkgever samen een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) op.
5.2 - Ontstaan verzorgingsstaat
In de eerste helft van de negentiende eeuw was de Nederlandse
economie gebaseerd op het principe van de vrije markt:
Er waren geen regels voor ondernemers
Een minimumloon bestond niet
Als arbeider kon je zomaar ontslagen worden.