Familierecht
Juridisch ouderschap en Adoptie (deel 1)
Familierecht: de rechtsverhouding tussen personen op het terrein van families
en relaties.
Het familierecht regelt:
1. Verticale relaties: bijvoorbeeld afstamming en ouderlijk gezag
2. Horizontale relaties: bijvoorbeeld huwelijk en geregistreerd partnerschap
Juridische ouderschap: de juridische band tussen ouders en kinderen
De juridische band tussen ouders en kinderen wordt geregeld in het
afstammingsrecht:
- Regelt de afstamming tussen ouders en kinderen
- Geeft antwoord op de vraag: wie zijn volgens de wet familie van elkaar?
- Dwingend recht: er is geen ruimte om dingen op dit gebied zelf te regelen
Juridische ouder: een levenslange band tussen ouder en kind. Een kind houdt
zijn beide juridische ouders, ongeacht wat er in het leven tussen ouder en kind
gebeurt.
Juridische moeder: de bevalling bepaalt de juridische moeder. De vrouw die
het kind ter wereld zet, word wettelijk gezien als de moeder van het kind. Een
draagmoeder is daarmee in eerste instantie de juridische moeder.
Een wensmoeder wordt door de Nederlandse wet niet erkent. Een wensmoeder
kan wel de juridische moeder worden via adoptie.
Juridische vader: verschillende manieren waarop een man een juridische vader
van een kind kan worden, namelijk:
1. Vader van rechtswege: het huwelijks-vaderschap. Dit betekend dat wanneer
ouders met elkaar gehuwd zijn, de man die op het moment van de geboorte
gehuwd is met de moeder een juridisch vader van het kind wordt. Sinds april
2014 geldt het ook voor ouders die een geregistreerd partnerschap hebben. Ook
als de vrouw door een andere man bevrucht is, is de man die op dat een formele
relatie heeft met de moeder, wettelijk gezien de vader van het kind.
2. Vader door erkenning kind: erkenning schept een juridische relatie tussen de
man die het kind erkent en het kind. Erkenning komt tot stand wanneer de man
bij de burgerlijke stand van de gemeente verklaart dat hij het kind erkent. Dit
kan een man voor de geboorte (tijdens de zwangerschap), meteen na de
geboorte of veel later.
In deze tijd is erkenning zeer gebruikelijke manier, omdat het niet meer
vanzelfsprekend is dat ouders een formele relatie hebben. Wanneer ouder een
kind wil erkennen, is er toestemming van de moeder nodig. Een moeder kan een
, erkenning blokkeren voor kinderen onder de 16 jaar. Wanneer het kind 12 jaar of
ouders is, moet het kind zelf ook toestemming geven. Het kind kan de erkenning
ook blokkeren.
Wanneer is een erkenning NIET mogelijk?
- Als de jeugdige al 2 juridische ouders heeft
- Als een man een te nauwe verwantschap heeft met de moeder, zoals
bijvoorbeeld een broer, vader of oom
- Als de man nog geen 16 jaar oud is
3. Vader door gerechtelijke vaststelling: bij erkenning gaat het over een man
die vrijwillig een juridische relatie aan gaat en bij een gerechtelijke vaststelling
legt de kinderrechter het juridische vaderschap op. Bijvoorbeeld als de vader
overlijdt voordat hij het kind heeft kunnen erkennen of als de verwekker weigert
om zijn kind te erkennen. Wanneer de moeder of de jeugdige kan aantonen dat
de man de verwekker is, de moeder en jeugdige (vanaf 12 jaar) de rechter
vragen om het vaderschap van de man vast te stellen. Als de rechter dit
vaststelt ontstaat er een juridische vader-kind relatie.
4. Vader door adoptie: door adoptie ontstaat er een juridische ouder-kind relatie.
Bij adoptie worden na een rechterlijke uitspraak de adoptieve ouders de
juridische vader en moeder van de jeugdige. Adoptie is hiermee een sterke
juridische ingreep, want juridische banden met biologische ouders worden
gebroken doormiddel van adoptie.
Twee moeders?
Sinds april 2014: moederschap van rechtswege
Twee voorwaarden:
1. Er moet sprake zijn van een formele relatie: een huwelijk of een geregistreerd
partnerschap
2. Het kind moet zijn verwerkt door middel van een kunstmatige inseminatie van
een onbekende donor. Wanneer het een bekende donor is, sluit het niet uit dat
de tweede moeder geen juridische moeder kan worden. Hier is dan een extra
stap voor nodig.
- Moederschap door erkenning: wanneer twee moeders geen formele relatie
hebben is erkenning van een duomoeder vereist. Hier is toestemming nodig van
de geboortemoeder. Daarnaast is dit ook de route als twee vrouwen wel een
formele relatie hebben, maar een kind hebben gekregen van een bekende donor
die geen ouderschap claimt.
- Moederschap door gerechtelijke vaststelling
Twee vaders?
Er zijn verschillende manieren om als homostel een kind te kunnen adopteren.
Gevolgen juridisch ouderschap
- Gezag (niet van rechtswege? Dan eerst erkenning en aanvragen gezag nodig)
, Gezag: wil zeggen dat ouders hun kinderen mogen opvoeden en zeggenschap
over het kind hebben.
- Omgang: ouders en kind mogen elkaar regelmatig zien. Dit geldt ook na een
scheiding.
- Onderhoud: onderhoudsplichtig wil zeggen dat juridische ouders verplicht zijn
om de kosten te dragen over de verzorging en opvoeding van hun kind.
- Familienaam: juridische ouders hebben het recht om de familienaam door te
geven. Juridische ouders mogen zelf bepalen welke familienaam wordt gekozen.
- Wettelijk erfgenaam: kinderen zijn erfgenaam van hun juridische ouders en de
juridische ouders kunnen ook van hun kinderen erven.
- Nederlandse nationaliteit: als een van de juridische ouders de Nederlandse
nationaliteit draagt, dan krijgt de jeugdige op grond van de Rijkswet ook de
Nederlandse nationaliteit.
- Belanghebbende in rechtbank: dit betekend dat juridische ouders
opgeroepen kunnen worden in een rechtszaak om hun mening te geven, voordat
de rechtbank een beslissing neemt. Juridische ouders hebben ook de
mogelijkheid om hierin zelf het initiatief te nemen.
Adoptie
Juridische ouderschap kan ook worden verkregen via adoptie.
Er zijn verschillende vormen van adoptie:
‘Nederlandse adoptie voorwaarden’:
- In kennelijk belang van het kind: op het moment van het adoptieverzoek
moet het duidelijk zijn dat het kind niet meer van zijn biologische ouders op
aankan.
- Mening van het kind belangrijk: adoptie kan alleen tot een leeftijd van 18
jaar oud. Wanneer een kind ouder is dan 12 jaar wordt de mening van het kind
over de adoptie meegenomen in de beslissing. Als de jeugdige, bezwaar heeft
tegen de adoptie kan het niet doorgaan.
- Voorwaarden biologische ouders: de adoptie kan niet doorgaan als de
biologische ouders afwijzend staan tegenover de adoptie. Dit is een andere
situatie wanneer ouders hun kind hebben mishandeld, verwaarloosd of niet in
een gezinsverband met het kind hebben samengewoond. Dan kan de rechter
beslissen dat de adoptie toch door gaat tegen de wensen van de biologische
ouders in. De biologische moeder dient ten minste 16 jaar oud te zijn en dient ze
niet (meer) het gezag over het kind uit te oefenen.
- Voorwaarden adoptiefouders: adoptieouders moeten minimaal 18 jaar ouder
zijn dan het kind wat zij willen adopteren. Daarnaast moeten zij minimaal 3 jaar
samenwonen. Voordat er tot daadwerkelijke adoptie wordt overgegaan moet het
kind minstens één jaar bij hen thuis wonen en door hen worden verzorgd en
opgevoed.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pedagogiekstudenthva. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,69. Je zit daarna nergens aan vast.