Samenvatting
Management (vak/ beleid): voortdurende proces van analyse, planning, implementatie en evaluatie
van activiteiten in een organisatie waarmee de organisatiedoelstellingen worden nagestreefd.
Management (term): De leiding van een organisatie die, via het voorbereiden, coördineren en auditen
van de personele en materiële middelen, vooraf vastgestelde doelen en doelstellingen tracht te
bereiken.
Organisatie: een samenwerkingsverband tussen mensen die met bepaalde middelen proberen een
bepaald doel te bereiken.
Bedrijf: een organisatie die goederen en of diensten voortbrengt.
Onderneming: een grote, zelfstandige arbeidsorganisatie die – om te kunnen overleven – winst moet
realiseren.
Profit organisatie: heeft als doel winst te maken.
Non-profit organisatie: levert diensten in het algemene maatschappelijk belang. Het gaat niet zozeer
om winst.
Not-for-profit organisatie: door de overheid gesubsidieerde organisaties direct dienstverlenend aan
het publiek.
Primaire sector: brengt natuurproducten voort. Landbouw, veeteelt, tuinbouw, visserij en mijnbouw.
Secundaire sector: vormen grondstoffen technisch om tot producten. Metaalindustrie,
levensmiddelenindustrie en chemische industrie.
Tertiaire sector: persoonlijke en zakelijke dienstverlening. Detailhandel, garagebedrijven,
transportbedrijven, adviesbureaus en advocatenkantoren.
Quartaire sector: dienstverlening door (semi-)overheid op non-profitbasis. Gezondheidszorg,
onderwijs ministeries, politie en gemeentelijke en provinciale overheden.
Wetenschappelijke bedrijfsvoering/ scientific management (Taylor): hij zag loon als belangrijkste
motiverende factor en streefde ernaar objectieve productienormen vast te stellen, aan de hand
waarvan men prestaties kon beoordelen.
Klassieke school (Henri Fayol): hij zag de organisatie als geheel. Hij richtte zich vooral op het van
bovenaf leiden van de organisatie d.m.v. de vijf essentiële elementen van leiding geven: vooruitzien en
plannen, organiseren, eenheid van bevel, coördineren en controleren. Het bedrijf wordt beschouwd als
machine veel procedures en instructies. Het doel is opvoeren van productie. Meer prestatie is meer
loon.
Human Relations benadering (Mayo): zijn bekende Hawthorne-onderzoek bracht verandering in
bovenstaande. Aandacht, erkenning en waardering voor menselijke aspecten verhoogde ook de
prestatie. De medewerker is een complex wezen. De leiding van de organisatie moet zorgen voor
goede intermenselijke verhoudingen De groep waarin medewerkers werken is belangrijk voor de
motivatie. Vaak informele organisatie.
Revisionisme (Likert): probeert de klassieke school en de human relations benadering bij elkaar te
brengen. Het benadrukt zowel de technische als de sociale organisatie, waarbij democratisering en
humanisering van arbeid centraal staan.
Linking pin: Likert ontwikkelde een overlegmodel met overlappende groepsstructuren. Het is een
overlegvorm waarbij één functionaris uit een groep tevens deelneemt aan een groep op hoger niveau.
Hij geeft informatie door naar boven, en vertaalt informatie van boven door naar zijn groep.
Systeembenadering: de omgeving van de organisatie heeft veel meer invloed dan binnen de
Klassieke school en de Human Relations-beweging gedacht werd. Ook gaat deze theorie er niet vanuit
dat er één goede manier van leidinggeven is. Voorloper van de contigentiebenadering.
Contingentiebenadering: er bestaan geen standaardorganisatiestructuren en
standaardmanagementopvattingen, omdat ze altijd situatie gebonden zijn. Mintzberg is een van de
grondleggers van deze benadering.
Directe omgeving: bestaat uit partijen die belang hebben bij het functioneren van het bedrijf
‘belanghebbenden’ of ‘stakeholders’. Ze hebben belang bij het voortbestaan van het bedrijf. Ook het
bedrijf heeft er belang bij op goede voet te staan met deze belanghebbenden wederzijdse
afhankelijkheid.
meso omgeving: de invloed van alle belanghebbenden
micro omgeving: invloed die managers en medewerkers binnen het bedrijf hebben.
Indirecte omgeving/ Macro omgeving: ontwikkelingen die het bedrijf beïnvloeden, maar waarop het
management nauwelijks of geen invloed heeft. economische, technologische, sociale,
maatschappelijke ontwikkelingen.
Omgevingsfactoren
,Politieke factoren: o.a. verhoudingen, wetgeving, opvattingen.
Economische factoren: welvaart, inkomensverdeling, inflatie, renteontwikkelingen. Ook concurrentie,
globalisering.
Culturele factoren: tradities en gebruiken.
Technologische factoren: machines, apparatuur. Automatisering. Innovatie. Smaak van consumenten.
Demografische factoren: omvang beroeps- en niet-werkende bevolking, afzetmarkt.
Geografische factoren: bodemgesteldheid, ligging.
Feedback: informatie waaruit blijkt dat tijdens het proces de resultaten niet aan de norm voldoen,
leiden tot bijsturing.
Feed forward: acties die van tevoren worden ondernomen om het proces zo goed mogelijk te laten
verlopen.
Eenmanszaak: één eigenaar, zowel zakelijk als privé volledig aansprakelijk.
Maatschap: een overeenkomst waarbij twee of meer personen zich verbinden om iets in gemeenschap
te brengen met het doel het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen.
- Geen notariële akte vereist.
- Komen veel voor bij specialistische, professionele beroepsbeoefenaren zoals artsen en
advocaten.
- Doel is het verdelen van de tezamen verworven winst.
- Geen eigen, van de vermogens van de vennoten afgescheiden, vermogen.
- Ieder van de maten heeft volledig recht van beheer (dagelijkse handelingen), maar de overige
maten kunnen zich verzetten, zolang de handeling nog niet is uitgevoerd.
- Beschikkingsdaden (geen alledaags karakter) zijn uitsluitend mogelijk met toestemming van alle
maten.
VOF: de maatschap tot uitoefening van een bedrijf, onder een gemeenschappelijke naam aangegaan.
- Anders dan bij maatschap is het doel van de VOF de uitoefening van een bedrijf onder een
gemeenschappelijke naam.
- Vennoten zijn rechtstreeks en hoofdelijk met hun gehele vermogen aansprakelijk jegens
crediteuren van de vennootschap.
- Geen rechtspersoon.
- Vermogen is ontstaan door de inbreng van de vennoten volgens de door hen gesloten
overeenkomst. Op dit vermogen hebben uitsluitend schuldeisers verhaal, de vennoten zelf
kunnen er niet vrijelijk over beschikken. Alleen mogelijk door alle vennoten t.b.v. het doel
waarvoor het vermogen bestemd is.
- De vennoten hebben in beginsel de bevoegdheid om de vennootschap te vertegenwoordigen en
te binden zonder dat daartoe een volmacht vereist is.
- Oprichting geschiedt bij notariële akte, maar is niet verplicht.
- Wel verplicht te laten inschrijven in handelsregister (KvK).
Maatschap VOF
Uitoefening Beroep Bedrijf
Oprichting Vormvrij Authentieke of onderhandse akte
Eigen Nee Ja
vermogen
Aansprakelij In beginsel bindt maat alleen Vennoten hoofdelijk voor geheel aansprakelijk; firma-
kheid zichzelf crediteuren verhaal op eigen vermogen
Inschrijving Nee Verplichte inschrijving in handelsregister
Commanditaire vennootschap (CV): een vorm van een vennootschap onder firma, waarbij één of
meer vennoten niet naar buiten mogen optreden.
- Commanditaire (stille) vennoten mogen geen beheerdaden verrichten, en hun namen mogen
niet in de firma vermeld worden.
- Evenals beherende vennoten brengen zij geld of goederen in het gemeenschappelijk vermogen
in.
- Commanditaire vennoten zijn niet hoofdelijk aansprakelijk.
- Commanditaire vennoten zijn geen ‘geldschieters’. Die verliest namelijk de eigendom van de
gelden die hij uitleent. Een commanditaire vennoot is mede-eigenaar.
- CV is geen rechtspersoon.
- Commanditaire deelneming kan niet d.m.v. uitgifte van aandelen geschieden.
Coöperatieve vereniging: vereniging van natuurlijke personen, die door middel van de vereniging die
zij vormen, pogen economische voordelen van prijs, diensten en klanten te behalen uitsluitend ten
behoeve van zichzelf in hun kwaliteit van coöperatieve deelgenoten.
- Wordt gekozen voor de uitoefening van in samenwerking gevoerde bedrijven. Vooral wanneer dit
individueel minder aantrekkelijk is door bijvoorbeeld een te grote kapitaalinvestering.
, - Grootste groep is land- en tuinbouwcoöperaties.
- Coöperatie is een rechtspersoon.
- Doel is stoffelijk, het middel is het sluiten van overeenkomsten met leden.
- Het bedrijf van de coöperatie is een verlengstuk van het bedrijf van de leden.
- Winst maken mag.
- Tussen leden en de coöperatie bestaan twee relaties: lidmaatschapsverhouding en contractuele
verhouding.
- Moet worden opgericht bij notariële akte.
- UA: uitgesloten aansprakelijkheid. Derden kunnen hun schuldvorderingen nimmer verhalen op
de leden van de coöperatie. Komt meeste voor.
- BA: beperkte aansprakelijkheid. In de statuten wordt een regeling van de aansprakelijkheid
vastgesteld.
- WA: wettelijke aansprakelijkheid. Bij liquidatie en faillissement zijn alle leden aansprakelijk
tegenover de schuldeisers voor gelijke delen.
Organen:
- Algemene vergadering: hierbij komen alle bevoegdheden toe, die niet door de wet of de
statuten aan andere organen zijn opgedragen.
- Bestuur: wordt door algemene vergadering uit de leden benoemd. Bestaat uit 5.
Vertegenwoordigt de coöperatie in en buiten rechte. Doet jaarlijkse rekening en verantwoording
over zijn in het afgelopen boekjaar gevoerd beheer, binnen eerste zes maanden na afloop
boekjaar.
- Raad van Commissarissen: vormt een facultatief orgaan. Moet rekening en verantwoording
van bestuur onderzoeken van daarvan verslag uitbrengen aan de ledenvergadering.
NV: een rechtspersoon met een in overdraagbare aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal.
- Zelfstanding vermogen, geheel gescheiden van dat van haar vennoten waarmee zij voor de
eigen verbintenissen aansprakelijk is (aandeelhouder alleen aansprakelijk voor eigen inbreng).
- Het maatschappelijk kapitaal is niet het werkelijke vermogen van de NV maar een constante
rekengrootheid. Het mk is onderverdeeld in aandelen waarvan de vennoten (aandeelhouders)
houders zijn.
- Bij VOF is de aansprakelijkheid van de vennoten hoofdelijk en voor het geheel, bij NV zijn
vennoten slechts aansprakelijk tot het bedrag van hun deelneming.
- NV is veel bestendiger van VOF. NV blijft voortbestaan als vennoten overlijden (gaat over op
rechtverkrijgenden).
- Voordelen NV: waarborg continuïteit, mogelijkheid beroep doen op kapitaalmarkt (aandelen
uitgeven), fiscale overwegingen (belasting), beperking aansprakelijkheid aandeelhouders
(vennoten).
- Oprichting vereist: notariële akte, verklaring van geen bezwaar van minister van Justitie,
inschrijving handelsregister.
- Maatschappelijk kapitaal: maximumbedrag waarvoor NV aandelen kan uitgeven.
- Geplaatste kapitaal: bedrag waarvoor de aandeelhouders in het maatschappelijk kapitaal
kunnen deelnemen.
- Gestorte kapitaal: het bedrag dat aandeelhouders daadwerkelijk in kas van NB hebben
gestort.
- Rechten aandeelhouders:
- Aandeel in de winst.
- Oude aandeelhouders hebben bij emissie van aandelen een voorkeursrecht op nieuwe
aandelen (claimrecht).
- Toegang tot algemene vergadering en het uitbrengen van één stem.
- Recht om nietigheid van besluiten van de algemene vergaderingen (wegens in strijd met wet
of statuten) in te roepen.
- Recht om (onder door wet gestelde voorwaarden) een algemene vergadering van
aandeelhouders bijeen te roepen.
- Recht om onderzoek naar bestuursbeleid NV uit te lokken (enquêterecht).
- Recht op restitutie van het gestorte kapitaal bij liquidatie van NV, indien daartoe voldoende
baten aanwezig zijn.
- Preferente aandelen: voorrang bij winstdeling. Prioriteitsaandelen: bepaalde voorrechten
m.b.t. benoeming bestuur.
Organen:
- Algemene vergadering van aandeelhouders: hierbij komen alle bevoegdheden toe, die niet
door de wet of de statuten aan andere organen zijn opgedragen.
- Voornaamste bevoegdheden:
- vaststelling balans en winst- en verliesrekening evenals verdeling gemaakte winst.
- benoeming, schorsing en ontslag van de bestuurders en commissarissen.
- wijziging statuten.
- vaststellen van het op de aandelen uit te keren dividend.
- besluit tot ontbinding, fusie of omzetting NV in BV.
