Pincode TF 6de editie, Risico en informatie (vwo) – antwoorden
Hoofstuk 1 Kopen is kiezen
1.1 Risico nemen of vermijden?
1 a Mogelijke voorbeelden van vrijwillige risico’s zijn. Sporten (boksen, voetbal) met grote
kans op blessures. Hobby’s als parachutespringen en autoracen. Spieken tijdens een toets.
b Als je naar school fietst moet je goed opletten in het verkeer. Je loopt een vrijwillig risico als
je terwijl je aan het fietsen bent zit te appen en niet goed oplet. Als auto’s veel te hard door
het dorp of de stad rijden waar jij woont en daarmee een ongeluk veroorzaken waarbij jij
betrokken bent en waar je niets aan kunt doen, dan is dat een onvrijwillig risico dat jij loopt.
2 a Door het drinken van een fles wijn per dag gaat de gezondheid van iemand er
waarschijnlijk niet op vooruit. Echter het is lastig te bepalen hoe goed de gezondheid van die
persoon zou zijn geweest als hij die fles niet had gedronken.
b De verklaring waarom het risico van het rijden in een auto in de tijd wijzigt, kan verschillend
beantwoord worden: Bestuurders die vaker rijden, hebben meer ervaring en gaan dus beter en
voorzichtiger rijden. Auto’s zijn door de jaren heen steeds veiliger geworden en dus is ook het
risico van autorijden kleiner geworden. Door allerlei veiligheidssystemen in auto’s wordt in de
toekomst een groot gedeelte van het autorijden overgenomen door computers (zelfrijdende
auto) hierdoor zal autorijden dus veiliger worden.
c Mensen rijden ondanks dat ze weten dat motorrijden een hoog risico oplevert toch op hun
motor, omdat het plezier dat ze eraan beleven vele malen groter is dan hun inschatting van de
risico’s. Mogelijk geeft het risico (bijv. de snelheid) ze juist een kick.
d De overheid wil met bepaalde maatregelen bereiken dat mensen minder risico’s nemen.
Voorbeelden hiervan zijn: motor- of autorijden mag je pas als je een rijbewijs hebt, alcohol
drinken mag pas als je 18 bent.
3 a De auto die uit de bocht is gevlogen heeft dit waarschijnlijk niet met opzet gedaan, dus
lijkt het een onvrijwillig risico. Echter als de betreffende auto veel te hard heeft gereden dan is
er ook sprake van vrijwilligheid.
b Een file als gevolg van een ongeluk is een onvrijwillig risico. De auto’s die in de file staan
hebben daar niet voor gekozen.
c De verzekeringsmaatschappij die de auto en de inzittenden heeft verzekerd die uit de bocht
vloog, moet de schade aan de auto’s en de ziektekosten betalen
d De automobilisten die in de file staan betalen de schade als gevolg van de file.
4 a Gerko loopt per jaar een risico van: 1/45 x € 675 = € 15.
Het risico bij een vijfjarige verzekering is dus: 5 x € 15 = € 75.
b Het advies aan Gerko is: ‘Niet verzekeren’. De premie van € 130 is veel groter dan het risico
van € 75.
c De premies die een verzekeraar in totaal ontvangt moeten hoger zijn dan het totale risico ,
omdat de verzekeraar ook nog kosten maakt en ook nog winst wil maken.
5 a Met ‘nieuwwaarde’ wordt bedoeld: de prijs van de fiets als je die nieuw koopt.
b Een verzekering voor 5 jaar is in verhouding duurder dan een verzekering voor 3 jaar, omdat
verzekeringsmaatschappijen hun premies baseren op de schades die worden gedeclareerd. De
kans op schade bij een vijfjarige verzekering groter dan bij een driejarige verzekering. Een
andere verklaring zou kunnen zijn dat iemand die zijn fiets langer heeft er op termijn
misschien onvoorzichtiger mee om gaat.
c In regio 3 is de premie € 373. In regio 1 is de premie € 193.
Berekening: € 373 / € 193 x 100 = 193. Dat is 93% hoger.
d Het risico = één keer per twee jaar. Dat is 0,5 per jaar. In een periode van 5 jaar moet de
verzekeraar (5 x 0,5 =) 2,5 x € 120 uitkeren. Dit is in totaal € 300.
De premie inclusief poliskosten = € 300 + € 5 = € 305.
© Noordhoff Uitgevers bv
1
,Pincode TF 6de editie, Risico en informatie (vwo) – antwoorden
6 a+b
Verzekerden Kans op voorval Gemiddeld Risico Premie - risico
schadebedrag
A 1/50 € 2.000 1/50 x € 2.000 = € 40 - € 40 =
€ 40 €0
B 1/20 € 500 1/20 x € 500 = € 40 - € 25 =
€ 25 € 15
C € 20 / € 1.000 = € 1.000 € 20 € 40 - € 20 =
1/50 € 20
D 1/1.000 € 10 / (1/1.000) = € 10 € 40 - € 10 =
€ 10.000 € 30
c Alleen voor verzekerde A is het afsluiten van een verzekering een verstandige beslissing. Alle
andere verzekerden betalen meer premie dan ze risico lopen.
7 a Milan is niet risico-avers. Als hij risico-avers was zou hij niet gaan bungeejumpen. Maar hij
is wel zo verstandig om de risico’s te bepreken.
b Gevaarlijke sporten zijn bijna altijd uitgesloten bij een reisverzekering. Daarvoor moet je een
extra verzekering (met waarschijnlijk een hoge premie) afsluiten.
c Verzekeringsmaatschappijen lopen door het afsluiten van een reisverzekering een risico,
omdat ze schade die verzekerden claimen (bijvoorbeeld bij verlies of diefstal van hun spullen)
zullen moeten vergoeden. Het risico wordt vergroot omdat verzekerden moreel wangedrag
gaan vertonen. Ze worden minder oplettend en zuinig op hun spullen; “ik ben toch verzekerd”.
d Het risico kun je niet echt beperken door het verhogen van de premie. De kans op verlies of
diefstal van bijvoorbeeld een fotocamera wordt niet kleiner door een hogere premie. Tenzij de
premie zo hoog wordt, dat mensen zich niet meer verzekeren. Met een hogere premie kan de
verzekeraar wel de claims makkelijker betalen.
8 a+b
Naam verzekering Wel of niet
verplicht
Zorgverzekering Wel
Aansprakelijkheidsverzekering Niet
WA-autoverzekering Wel
Inboedelverzekering Niet
Opstalverzekering Niet
Overlijdensrisicoverzekering Niet
Andere voorbeelden:
Reisverzekering Niet
Rechtsbijstandverzekering Niet
Arbeidsongeschiktheidsverzekering Niet
Fietsverzekering Niet
c De Nederlanders zijn een goed verzekerd volk. Ze houden dus niet van risico’s en dus kun je
ze risico-avers noemen.
d de overheid stelt een autoverzekering verplicht zodat degenen die deelnemen aan het
verkeer en die door iemand aangereden worden zeker weten dat die dan de schade betaalt. Als
dat niet zo zou zijn dan zouden het deelnemen aan het verkeer wel erg risicovol worden.
De overheid stelt de zorgverzekering verplicht zodat iedereen verzekerd is en op die manier de
risico’s van die verzekering voor zorgverzekeraars worden gespreid.
9 a Als je geen aanvullende verzekering afsluit dan ben je bereid meer financieel risico te
lopen. Je bent dan dus niet risico-avers.
b Een ‘eigen risico’ betekent dat je het eerste gedeelte (een in de verzekeringspolis
vastgesteld bedrag) van de schade zelf moet betalen.
c Als je extra eigen risico kiest dan ben je bereid meer financieel risico te lopen. Je bent dan
dus niet risico-avers.
d Toename eigen risico = € 500 - € 385 = € 115.
© Noordhoff Uitgevers bv
2
,Pincode TF 6de editie, Risico en informatie (vwo) – antwoorden
Premiekorting is 12 x € 15 = € 180.
De premiekorting weegt dus op tegen de stijging van het eigen risico.
10 a De basisverzekering tegen ziektekosten een voorbeeld is van verplichte solidariteit,
omdat iedereen zich verplicht moet verzekeren. De mensen die een “goed risico” zijn betalen
op die manier mee voor de mensen die een “slecht risico” zijn.
b Met ‘leeftijd, gezondheidssituatie en inkomen mogen geen rol spelen bij de bereikbaarheid
van de gezondheidszorg’, wordt bedoeld: dat iedereen zich moet kunnen verzekeren, ongeacht
leeftijd, ongeacht gezondheid en ongeacht inkomen.
c Barack Obama heeft de verplichte zorgverzekering ‘Obamacare’ in gevoerd met als doel dat
alle Amerikanen verzekerd waren voor ziektekosten. Ook bij ‘Obamacare’ is sprake van
verplichte solidariteit, omdat iedereen zich verplicht moest verzekeren. De mensen die een
“goed risico” zijn betalen op die manier mee voor de mensen die een “slecht risico” zijn.
d Het afschaffen van ‘Obamacare’ heeft tot gevolg dat niet alle Amerikanen verzekerd zijn en
dat alleen de slechte risico’s verzekerd zijn (averechtse selectie). De mensen die een “goed
risico” zijn betalen niet meer mee voor de mensen die een “slecht risico” zijn. De premies
zullen hierdoor stijgen, waardoor alleen de rijken dan nog de dure verzekeringen kunnen
betalen.
11 a Met ‘acceptatieplicht’ wordt bedoeld dat geen enkel persoon die zich bij een
verzekeringsmaatschappij wil verzekeren kan worden geweigerd.
b Acceptatieplicht is noodzakelijk bij verplichte verzekeringen. Als de verzekering verplicht is,
dan moet ook iedereen zich kunnen verzekeren en dus worden verzekeringsmaatschappijen
verplicht elke verzekerde aan te nemen. Als dat niet zo zou zijn dan zouden ze slechte risico’s
kunnen weigeren.
c De aanvullende verzekering is geen verplichte verzekering. Verzekeringsmaatschappijen
mogen hier dus ook zelf bepalen of ze een verzekerde wel of niet accepteren. Voordat ze
bijvoorbeeld een verzekerde accepteren voor een aanvullende tandartsverzekering zullen ze
eerst kijken wat de staat van het gebit van die verzekerde, zodat ze niet worden
geconfronteerd met hele hoge kosten.
12 a De premie voor Sem en Selma per jaar bedraagt:
12 maanden x 2 personen x (€ 90, 83 + € 27,95 + € 9,95) = € 3.089,52 / jaar.
b Selma en Sem nemen dan een verzekering met een hoog eigen risico en geen aanvullende
verzekering: 2 personen x € 77,49 = € 154,98 / maand
c De risico-aversie van Selma en Sem is afgenomen, ze nemen immers meer financieel risico.
d Selma en Sem zijn “goede risico’s”. Als er geen verplichte zorgverzekering zou zijn dan
zullen de verzekeringsmaatschappijen “goede risico’s” goedkopere verzekeringen aanbieden en
“slechte risico’s” duurdere verzekeringen. Voor Selma en Sem zou dat dan waarschijnlijk
goedkoper uitpakken.
Integratieopdrachten
13 a De oorzaken van de premieverhoging die in de bron worden genoemd, zijn: verzekeraars
moeten meer / vaker schades uitkeren en autoverzekeringen waren verlieslijdend / te
goedkoop.
b Door de concurrentie waren de autoverzekeringen te goedkoop. Verzekeraars moesten
elkaar beconcurreren met scherpe premies voor hun autoverzekeringen.
c Het uitkeren van stormschade doet een beroep op de solidariteit van de verzekerden, omdat
door de schadeclaims de premies moet worden verhoogd en alle verzekerden meer gaan
betalen. Ook de verzekerden die geen schade hadden gaan meer betalen en moeten solidair
zijn met de andere verzekerden.
d De verzekeringsmaatschappijen brengen de boodschap van premieverhoging waarschijnlijk
na overleg met elkaar naar buiten om de onderlinge concurrentie te verminderen.
14 a Voordeel dat logopedisten bij dit systeem hebben, is:
Als klanten verplicht verzekerd zijn, zullen zij makkelijker (een serie) behandelingen aangaan
© Noordhoff Uitgevers bv
3
, Pincode TF 6de editie, Risico en informatie (vwo) – antwoorden
dan als zij zelf zouden moeten betalen.
Door het systeem van het rechtstreeks indienen van de rekeningen bij de zorgverzekeraar
zullen logopedisten mogelijk meer zekerheid hebben van tijdige betaling.
b € 38 × 20 afspraken × 0,005 = € 3,80
€ 30 × 20 afspraken × 0,005 = € 3,00 -
Verschil in premie = € 0,80
c De belangen van logopedisten en zorgverzekeraars kunnen strijdig zijn.
De zorgverzekeraars verkeren in de positie van principaal, en de logopedisten in die van agent.
Beide partijen hebben verschillende doelstellingen. De zorgverzekeraars hebben beperkt zicht
op de kwaliteit van de logopedisten: er is sprake van informatie-asymmetrie. Door een hoger
tarief afhankelijk te maken van de extra kwaliteitseisen worden logopedisten gestimuleerd om
meer kwaliteit te leveren
d De tegenstijdige belangen zullen minder worden als de verzekering niet meer verplicht is.
Het zorgt er voor dat de logopedisten afhankelijker worden van de verzekeraars en daardoor
eerder geneigd zijn hun diensten aan te passen aan de eisen van de verzekeraar.
Herhalingsopdrachten
1
Voorbeeld Vrijwillig of Toelichting
onvrijwillig
risico?
Javier zet zijn fiets niet op slot in de Vrijwillig Als je je fiets nioet op slot zet in
binnenstad van Amsterdam. De fiets Amsterdam, dan neem je bewust
wordt gestolen. een heel groot risico
Door een sterke storm waaien de Onvrijwillig Je kiest er niet voor dat de
dakpannen van het huis. Resultaat: dakpannen van je dak waaien, dit is
2.000 euro schade. een onvrijwillig risico.
Sander is een jonge automobilist. Hij Vrijwillig Als je 120 km per uur rijdt en niet
rijdt op de snelweg 120 km per uur op let neem je een vrijwillig risico.
en let niet op. Hij veroorzaakt een
ongeluk.
Wim heeft zijn hele leven van lekker Vrijwillig De relatie tussen overgewicht en
eten gehouden. Hij heeft een grotere kans hart en
overgewicht. Hierdoor krijgt hij vaatziekten is door de medische
hartproblemen. wetenschap aangetoond. Je neemt
dus een vrijwillig risico als je te dikt
bent. Soms kun je (door ziekte)
niets doen aan overgewicht. Dan
ligt de situatie anders.
2 a Risico is 1/20 x € 600 = € 30 per jaar.
b Het risico voor drie jaar is 3 x € 30 = € 90. De kosten bedragen 3 x € 40 = € 120. Maar je
moet zelf ook nog € 80 euro betalen als je een schade hebt.
Of jij deze verzekering neemt is een eigen antwoord.
3 a Veel mensen sluiten een uitvaartverzekering, om ervoor dat hun nabestaanden niet
hoeven op te draaien voor de kosten van de uitvaart.
b Het afsluiten van een uitvaartverzekering heeft te maken met risico-avers gedrag. Vaak kan
een uitvaart wel betaald worden uit de opbrengst van een erfenis. Maar omdat mensen bang
zijn dat er dan toch te weinig geld is, sluiten ze een verzekering af.
c Je financiële positie heeft invloed op heeft invloed op de mate van risico aversie omdat, als
je veel geld heb is een uitvaartverzekering niet noodzakelijk. Je zult in dat geval ook minder
snel een verzekering afsluiten. De risico-aversie neemt dan toe.
4 a Het risico bedraagt 1/50 x 600 x € 90 = € 1.080.
© Noordhoff Uitgevers bv
4