Moderne kijk op psychiatrie
Minor GGZ-Agoog - Avans Hogeschool 2021
Inhoudsopgave
1. Intersectionaliteit en lokale politieke context
2. Neurocognitieve stoornissen
3. Ontwikkelingsstoornissen
4. Ouderdom en psychiatrie
5. Herstelgericht werken en ervaringsdeskundige
6. Trauma en stressgerelateerde stoornissen
7. E-Health dag
Intersectionaliteit en lokale politieke context
Intersectionaliteit (kruispuntdenken)
- Intersectionaliteit is het fenomeen van sociale ongelijkheid op basis van elkaar beïnvloedende
factoren als etniciteit en opleidingsniveau. Intersectionaliteit is de verstrengeling van individuele en
maatschappelijke factoren met als resultaat blijvende verschillen in macht.
- Bij intersectionaliteit ben je je ervan bewust dat mensen op meerdere assen kunnen afwijken van
‘de norm’, dat die assen elkaar beïnvloeden en dat dat iemands positie in de maatschappij bepaalt.
- Intersectioneel staat voor multifactorieel. Daarmee verschuift de aandacht van 1 unieke factor naar
de interactie van meerdere factoren. De combinatie van zwart en vrouw en armoede, verklaart de
kans op slechte gezondheid, alleenstaand moederschap en verkrachting in de VS beter dan
wanneer was uitgegaan van 1 dimensie.
,Gloria Anzaldua
- Gloria Anzaldua was een vrouw ‘of color’.
- Er zijn verschillen tussen vrouwen onderling, niet alleen gender ‘ras’, etniciteit, klasse, seksualiteit,
persoonlijke en institutionele (maatschappelijke ordening gegeven positie) en symbolische assen
van sociale betekenisgeving.
- Gloria haar schriften combineren stijlen, culturen, talen, waarbij poëzie, proza, theorie,
autobiografie en experimentele verhalen met elkaar worden verweven.
- Writings of radical women of color: het is een indrukwekkende radicale statement van een
Amerikaanse vrouwen, die zich met de nieuwe term off color benoemen. Zij gaven een eigen
definitie van hun feminisme, die ook in NL veel weerklank vond.
- In dit feminisme was er veel aandacht voor de verschillen tussen vrouwen onderling.
-
Opdrachten Gloria Anzaldua
- Gloria Wekker schrijft over Gloria Anzaldúa en gender. Middels een diepgaande beschouwing van
dat laatste begrip in het werk van Anzaldúa, wordt duidelijk dat begrippen als kennis, waarheid,
maatschappelijke positie niet zo eenduidig zijn als men (wie?) ons vaak wil doen geloven. Lees dit
artikel eens met het begrip ‘psychiatrische patiënt’ voor ogen. Gloria Anzaldúa is een borderlander
en opgegroeid op de grens. Ze was lesbisch. Gezien politiek van plaats had ze niet veel te zeggen.
1. Wat is wordt verstaan onder een politiek van plaats? Waarom speelt hier het begrip een politiek van
citatie een rol? Leg een verband tussen deze begrippen en de positie van de psychiatrische patiënt in de
onze huidige maatschappij.Wat is het verband tussen de begrippen en de positie van de psychiatrische
patiënt in de huidige maatschappij?
- Politiek van plaats: De plaats waar je woont, de kleur van die plaats, die bepaald wat
voor kennis je hebt. Gloria zegt dat de positionering van jou betekent wie je bent.
- Waar je vandaan komt, bepaald of jij voor ‘vol’ana wordt gezien of niet. Hierbij komt kijken
dat mensen zich schamen voor waar zij vandaan komen; de afkomst bepaald iemands
identiteit voor een groot deel.
- Een politiek van citatie: Dokter geloof je bv wel als die over je botten heeft, maar als ie
over de straat begint geloof je hem minder.
- Aan de hand van de sociale status wordt bepaald of mensen wel of niet bepaalde
uitspraken naar buiten mogen brengen.
2. Wat wordt verstaan onder binaire posities en waarom is de metafoor van de brug hiervoor een
oplossing? Welke binaire posities kan je in de psychiatrie onderscheiden. Welke bruggen zouden hier van
pas komen? Wat zou de rol van de sociaal agoog hier kunnen zijn?
- Binair is denken vanuit 2 punten (opposities van elkaar, wit/zwart, vrouw/man, geen
tussenweg). Door de brug kan je verder kijken dan die binaire posities, juist de verbinding
te zoeken ipv tegenstellingen (bv ervaringsdeskundige).
, - Binaire posities psychiatrie: kennis, vaardigheid en attitude (?). Sociaal agoog staat
tussen cliënt en behandelaar/psychiater, enz. in. Je kan altijd blijven reflecteren op je eigen
attitude, je opvattingen, enz. en zo blijf je mening loos naar je cliënt kijken.
- Binaire posities: ben je voor of tegen een bepaald standpunt. Binnen psychiatrie: ben je
wel of niet geestelijk ziek? Ben je psychiatrie of juist antipsychiatrie? Een
ervaringsdeskundige zou bijv. een brug kunnen slaan tussen de leefwereld van een cliënt
en omgeving of tertiaire omgeving.
3. Waarom worden dominante stromingen binnen de genderstudies aangeduid als hegemonische
feministische theorie? Welke rol speelt ‘verschil’ hier? Kennen we in de psychiatrie ook hegemonische
theorie?
- Genderstudies gaat over machtsverhoudingen, sociale rechtvaardigheid, postkoloniale
studies, opnieuw kijken naar geschiedenis en ervan leren. Niet alleen over positie van
gender.
- Binair = kiezen tussen man of vrouw.
- Hegemonisch = alleenheerschappij
- Hegemonische theorie; een dominante stroming noemt men: hegemonisch
(alleenheerschappij).
- Hegemonische feministische: een strijd binnen de psychiatrie, de feministen vinden dat
iets zo is en dat niemand anders daar verder iets over te zeggen heeft.
- De stromingen worden zo genoemd omdat hegemonisch als alleenheersing wordt gezien ,
zo wordt dominante stroming genoemd omdat ze vinden dat iets zo is en een ander daar
niks over te zeggen heeft. Alles binnen die theorie wijst op 1 ware kennis, die klopt en
bepaalt hoe het zit.
- Verschil gaat erover vanaf welke context je dat bekijkt. Het wordt gebracht als
kennissysteem hoe de mens in elkaar zou moeten zitten.
- Binnen psychiatrie zijn de stromingen (psychologische, zorgverzekeraars, psychiaters,
antipsychiatrie, biomedisch, ervaringsdeskundigheid, enz). Allemaal hele eenzijdige brillen.
4. Leg kort uit wat Gloria Wekker onder (inter)disciplinariteit verstaat. Betrek de begrippen ‘verborgen
curriculum’, ‘paradigma’, ‘internalistische verklaring’ en ‘discursieve en constructivistische manieren van
verklaren’.
- Interdisciplinariteit= Tussen de disciplines. De grenzen laten verdwijnen. Gloria probeert
zich niet te laten opsluiten door één discipline, taal, kernconcept, genre, enz.
- Gloria wilde graag de interdisciplinariteit wat inhoudt dat disciplines samen gaan werken
en zo tot een beter resultaat kunnen komen.
- Grenzen vervagen en krachten worden gebundeld. Binnen de interdisciplinariteit probeert
men het verborgen curriculum boven water te halen.
- Paradigma = Samenhangend stelsel van modellen en theorieën dat op het moment als
normaal wordt gezien binnen één discipline. Zoals schizofrenie is een psychiatrische
ziekte. Het duidt aan hoe een stroming op dat moment naar de wereld kijkt. Dit is tijdelijk.
Wie mag wat zeggen?