BLOK 2 SAMENVATTING LEERDOELEN
TAAK 7 – WELZIJN EN WETGEVING
VANUIT WELKE INVALSHOEKEN EN OP WELKE MANIEREN KUN JE DIERWELZIJN METEN?
Je kunt dierwelzijn meten vanuit mensgerichte ethiek en diergerichte ethiek. Bij mensgerichte ethiek gaat het meer om ‘dier
is ding’, dus bijvoorbeeld voor productie. Bij diergerichte ethiek wordt er gekeken naar de intrinsieke waarde van het dier.
Hierbij wordt er gekeken naar fitness, mentale staat, en naturalness.
Hoe kun je dit meten? Dit kan door middel van de vijf vrijheden:
• Vrijheid van honger en dorst
• Vrijheid van fysiek ongemak
• Vrijheid van pijn, verwondingen en ziekten
• Vrijheid om natuurlijk gedrag uit te voeren
• Vrijheid van angst en stress.
Er is ook het welfare eye:
• Een dier moet goede voeding hebben
• Een dier moet een goede huisvestiging hebben
• Een dier moet een goede gezondheid hebben
• Een dier moet normaal gedrag kunnen vertonen
Formule: omvang = ernst x duur x prevalentie x aantal dieren
WELK BELEID OF WETGEVING IS VAN TOEPASSING OP WILDE EN GEHOUDEN DIERE N?
Gehouden dieren Wilde dieren
Wet dieren: Voor dieren in de natuur geldt de wet
natuurbescherming
Er zijn regels m.b.t.:
Er is zorgplicht.
Zorgplicht
Verbod op mishandeling Doel is:
Dierslachting
Bescherming van de biodiversiteit in
Vervoer Nederland (op basis van HR en VR)
Medicatie & ingrepen
Voeding Decentralisatie van verantwoordelijkheden
Huisvestiging (van Rijk naar Provincie)
Vereenvoudiging van regels (rondom
vergunningen en ontheffingen bij
maatregelen)
,TAAK 8 – DIERVOEDING
De kwaliteit van voeding kan op verschillende termijnen worden bepaald:
Op korte termijn: smakelijkheid en spijsverteringstolerantie
Op middellange termijn: de ontwikkeling van het gewicht van het dier
Op lange termijn: de gezondheid van het dier door de tijd heen, sportieve prestaties en prestaties als productiedier
HOE STEEKT DE ENERGIEOPBOUW VAN VOEDINGSMIDDELEN IN ELKAAR?
VOEDINGSMIDDELEN
In voeding zitten eiwitten, vetten, koolhydraten, mineralen, vitaminen en water.
Water/vocht:
Functie: hoofdbestandsdeel van het lichaam, bouwstof, transport- en oplosmiddel, warmte-regulator, rol bij chemische
reacties en bescherming.
De drinkwateropname is afhankelijk van:
De temperatuur van het water;
De temperatuur van de omgeving;
Smaak/geur van het water;
Eiwit- en zoutgehaltes in het voer;
Conditie van het dier (o.a. leeftijd).
Eiwitten
Functie: enzymen, immuunsysteem, opslag, transport, hormonen, receptoren, spieren, structuur.
Een eiwit bestaat uit aminozuren. Essentiele aminozuren moeten met het eten worden verkregen. Eiwitbronnen zijn:
Plantaardige eiwitten: groenten, noten en zaden, bonen en peulvruchten;
Dierlijke eiwitten: vlees, vis, melk, kaas en eieren;
Alternatief: insecten
Vetten
Functie: energiebron, textuur en smaak, essentiële vetzuren, vetoplosbare vitaminen, waterafstotend, orgaan bescherming.
Vetten zijn slecht oplosbaar in water. Het omvat:
Waxen
Pigmenten
Voedingsvetten
Fosfolipiden (celmembraan)
Steroïden
De chemische opbouw van een vet is een glycerol met 3 vetzuurstaarten eraan. Omdat er dus veel C’tjes en H’tjes bevat, zit er
veel energie in.
Er zijn verzadigde en onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetzuren zijn het gezondste. Ze bevatten dubbele bindingen en
kunnen enkel of meervoudig zijn. Verzadigde vetzuren bevatten geen dubbele bindingen.
, Verzadigde vetzuren Onverzadigde vetzuren (gezonder)
Geen dubbele bindingen Dubbele bindingen: enkel of meervoudig
Harde boter, reuzel, dierlijke producten Vloeibare oliën en plantaardige producten
Koolhydraten
Functie: energie
De koolhydraten kunnen snel worden verbrand voor energie. Er zijn 3 soorten:
Monosacchariden: 1 ring, bvb glucose;
Disacchariden: 2 ringen, bvb maltose;
Polysachariden: 3/meer ringen, bvb zetmeel.
Hoe kleiner het molecuul, hoe makkelijker afbreekbaar het is.
Je hebt ruwe celstof en overige koolhydraten. Ruwe celstof omvat o.a. cellulose, wat in plantencellen zit, het zijn structurele
koolhydraten. Het kan alleen fermentatief verteerd worden. Overige koolhydraten omvat o.a. zetmeel. Dit zijn niet-
structurele koolhydraten.
ENERGIEBEHOEFTEN
Energiebehoeften verschillen of zijn nodig voor: thermische regulatie, lichaamsbouw, leeftijd,
groei, dracht, lactatie, stress en ras.
Een dier kan niet alles wat je hem voert gebruiken: hij kan het niet verteren, opnemen of
gebruiken. Niet alle energie kan worden omgezet in de vorm die je nodig hebt.
Energie in een organisme (40.19)
Voedsel zorgt voor warmteproductie. We verliezen energie in de vorm van warmte. Bij
verteren wordt veel energie gebruikt. Na vertering en absorptie krijg je nutriënten in je
lichaamscellen. Deze gaan energie verbranden: cellulaire respiratie.
Hierbij gaat veel warmte verloren en er komt veel stikstof vrij. Hiervan wordt ammoniak
gemaakt, dit plassen we uit. Bij cellulaire respiratie komt energie vrij. Dit binden we in ATP.
Als deze worden afgebroken komt er energie vrij die voor cellulair werk en biosynthese kan
worden gebruikt.
Energie opbouw
Bruto-energie: alle energie in je eten. De opgenomen stoffen (verteerbare
energie) wil je gaan gebruiken, maar niet alles kan worden gebruikt: dit gaat
verloren in de uitscheiding, want dit kan niet worden gemetaboliseerd. Dan
wordt de energie verbrand, je krijgt netto en thermische energie. De netto
energie wordt gebruikt voor productie en onderhoud. De thermische energie
is de totale warmteproductie.
