Geneeskunde LA 7, Leerjaar 2
Thema 4: Jeugdgezondheidszorg
Voorbeelden van veel voorkomende aangeboren afwijkingen
en oorzaken
- Congenitale CMV-infectie: Verschijnselen: laag geboortegewicht,
vergrote lever en milt, microcefalie, ontstekingen in het oog,
verkalkingen in de hersenen.
- Streptokokken type B: Kan tijdens partus worden overgedragen
en leiden tot sepsis en meningitis bij het kind.
- Toxoplasmose (parasiet): mentale retardatie en verminderd
gezichtsvermogen, blindheid
- Diabetes bij de moeder: hydrocefalus, caudale regressie
syndroom (niet goed aangelegd zijn van onderste deel
ruggenwervels/ ruggenmerg), macrosomie en
grotere kans op diabetes bij het kind, ook grotere kans op
aangeboren hartafwijkingen.
- Geneesmiddelengebruik in de eerste 3 maanden kan leiden tot
verstoring van de aanleg van organen, later zal gebruik van
bepaalde geneesmiddelen kunnen leiden tot groeivertraging,
groeistoornissen, bloedingen, IUVD; geneesmiddelengebruik vlak
voor de bevalling kan aanleiding geven tot "floppy infant syndrome";
geneesmiddelen worden in categorieën verdeeld A, B, C en D (op
basis van hun mogelijk schadelijke werking). Vb. Paracetamol valt
onder categorie A (geen schadelijke werking bekend), maar
ibuprofen onder categorie C (mogelijk schadelijke effecten), dit geldt
ook voor middelen als diazepam (floppy infant syndrome)
- Ioniserende straling (verhoogde kans op leukemie, microcefalie)
- Milieuvervuiling: PCB's (bestrijdingsmiddelen) kunnen leiden tot
groeiachterstand, skeletafwijkingen, mentale retardatie, abnormale
nagel-/haargroei; PCB's en dioxines via borstvoeding remming
aanmaak vitamine K (daarom is extra vit.K voor borstgevoede
kinderen van belang), dit kan leiden tot verhoogde bloedingskans.
-middelengebruik: alcoholgebruik door de moeder kan leiden tot
schadelijke effecten op de hersenontwikkeling, in het begin van de
zwangerschap ook schadelijk voor de vorming van andere organen
en lichaamsdelen, aan het eind van de zwangerschap
groeivertraging, vroeggeboorte; zie ook foetaal alcoholsyndroom!
- Roken: groeiachterstand; ook passief roken kan negatief effect
hebben op o.a. groei, schedelomtrek, LW-problemen
- Drugs: premature/dysmature geboorte, ernstige
onthoudingsverschijnselen bij heroïnegebruik; vaak ook risico
hepatitis B en HIV
Problemen als gevolg van vroeggeboorte
- Gebrekkige temperatuurregulatie
- Gebrekkige voedselopname, onrijpe darmen
, - Vatbaarheid voor infecties
- Onrijpe lever (vaker icterus)
- Belangrijkste risico is onrijpheid van de longen
- Risico intracraniële bloedingen, onrijpe hersenen
- Circulatoire problemen als door hypoxie de ductus botalli weer open
gaat
- Meer kans op afwijkingen in zien en horen
- Ouder-kind-relatie, gevolgen van langdurige opname/behandeling,
schuldgevoelens, angst en onzekerheid
- Onrustiger gedrag, meer huilen, moeilijker te troosten, soms
moeilijker contact te leggen
- Groeiachterstand
Screening van de zuigeling: Gehoor, Visus, Groei en
ontwikkeling en de hielprik
Gehoorscreening:
- aangeboren gehoorstoornissen: direct na de geboorte neonatale
gehoorscreening die het meest wordt toegepast is Oto Akoestische
Emissies (OAE); aangeboden geluiden worden door een intact
binnenoor deels teruggezonden (emissies); deze emissies worden
door een computer geregistreerd en kan worden vastgesteld of het
kind een voldoende gehoorfunctie heeft. Dit wordt gedaan door de
JGZ-verpleegkundige in de 1e levensmaand.
- Gehoorscreening volgens Ewing of CAPAS; geluiden worden
aangeboden aan het (afgeleide) kind en de oriëntatiereflex (tussen
9-15 maanden optimaal) wordt geobserveerd.
Visusscreening
1-2 maanden VOV-test: uitwendig aspect oog, pupil en
pupilreacties, fundusreflex + van Wiechenonderzoek
ogen fixeren, binoculaire volgbewegingen.
3-4 maanden VOV-test: uitwendig aspect oog, pupil en
pupilreacties, fundusreflex + van Wiechenonderzoek
kijken naar eigen handen en binoculaire
volgbewegingen.
6-9 maanden VOV-test: uitwendig aspect oog, pupil en
pupilreacties, oogstand met corneareflexbeeldje en
afdektest, monoculaire en binoculaire
volgbewegingen.
Groei en ontwikkeling
- Groeicurves: volgen van eigen groeilijn.
