1
COLLEGES BLOK 2.5
DEVIANTIE EN CRIMINALITEIT IN DE STAD
COLLEGE 1: WAT IS CRIMINOLOGIE?
ALGEMENE INFORMATIE
Collegethema’s: Theorieën (2), online jeugdcriminaliteit (3), trends (4).
Tentamen: Open vragen (8), voorbeeldvragen op Canvas die werkelijk van eerdere tentamens komen
(4). Je hoeft geen namen van personen/auteurs te kennen, maar wel hérkennen. Namen van
theorieën zijn ook belangrijk.
Verschillende invalshoeken:
o Sociaal-psychologisch – de invloed van anderen
o Sociologisch – mens in context maatschappij
o Criminologisch – slachtoffers, daders Hier ligt de focus!
CRIMINOLOGIE
Overlap criminologie & pedagogiek
Preventie: Risicofactoren spotten voordat deze zich uiten in crimineel gedrag.
Risicotaxatie: Factoren in familie, vrienden, sociale omgeving.
Diagnostiek en behandeling.
Gezinspedagoog: Aanpakken van gezinsproblematiek.
Orthopedagoog: Zoekt naar stoornissen om gedrag te verklaren, diagnostische aanpak.
Onderwijspedagoog: Cyberpesten, schoolverzuim, wapens op scholen etc.
Typical age-crime curve
Piek meisjes rond 17 jaar, jongens rond 18 jaar. Daarna daalt dit en vlakt het af.
Veel impulsiviteit en interesse om risicovolle dingen te doen, zonder de consequenties te overzien.
Gabriella Regoor (492785gr) Erasmus Universiteit Rotterdam februari - maart 2023
, 2
Age-crime trajectories
Dit gaat over de mate van agressie bij kinderen en jongeren. Er zijn drie categorieën:
High stable: zitten hoog, blijven hoog
Moderate: middel, zwakt af
Low: laag, wordt nog lager
Sterke agressie neemt af rond het 2e/3e levensjaar
Emotieregulatie, communicatie door taal frustraties uiten op een prosociale manier
Informatie uit de Mentimeters
Goed/kwaad onderscheiden: Subjectief, lastig inschatten
Consequenties van acties overzien: Rond je 30e levensjaar
Doel van straffen: Afschrikken/resocialisatie/vergelding/beveiliging Het doel moet wel behaald
worden. Straf moet bij doel passen.
Strafrecht
Iemand kan vanaf zijn 12e levensjaar strafrechtelijk worden beoordeeld. Dit is m.b.t. de rest van
Europa laag. Schotland (8 jaar) en Engeland/Wales (10 jaar) hebben nog lagere leeftijden. België
hoogst (16 jaar).
Onder de 12 jaar niet:
o Kinderen missen vaak nog een bewustzijn van schuld.
o Zelfrapportage daderschap 10-12 jaar: Stabiel rond de 21%.
Want prevalentiestudies o.b.v. politiecijfers zijn niet toereikend: Niet alles wordt
gemeld.
Vaak agressie-/vermogensdelicten.
Prevalentie >12 jaar
Officieel geregistreerde jeugdcriminaliteit daalt, maar de delicten worden wel zwaarder.
Zelfgerapporteerde criminaliteit ongeveer 33%, maar houdt geen rekening met online delicten.
o Geweldsdelicten 20,7%
o Vermogensdelicten 19,4%
o Vandalisme 13,4%
Coronamaatregelen zorgen voor eerste stijging t.o.v. voorgaande jaren.
Kinderen als slachtoffer
Getuige van huiselijk geweld.
Slachtoffer van fysiek, psychologisch/emotioneel en/of seksueel misbruik en verwaarlozing (3,4%
119.000 kinderen per jaar). Vaak meerdere vormen die tegelijkertijd plaatsvinden.
Op school/online.
Corona lockdown: Bijna 3x zoveel kindermishandeling (schatting Universiteit van Leiden).
o Kinderen zitten thuis, gaan bijna niet naar school isolatie.
o Stressvolle situatie creëert potentie voor toename.
Stijging van meldingen, adviezen en onderzoeken duidt op gegroeid bewustzijn en bereidheid om een
melding te doen.
Gabriella Regoor (492785gr) Erasmus Universiteit Rotterdam februari - maart 2023
, 3
Criminologie: Wat heb ik hieraan als pedagoog?
Beschrijven, begrijpen en verklaren van crimineel/deviant gedrag én slachtofferschap.
Beschrijven, begrijpen en verklaren van (de invloed van) sociale reacties (ouders, vrienden, docent,
politieagent, media, politiek) op deviant gedrag en slachtofferschap.
Bedenken en evalueren van aanpak/interventies deviant gedrag en slachtofferschap.
Kennis als input voor advies en begeleiding.
Wat is criminologie?
Criminaliteit en dader zijn sociaal geconstrueerd: Het ligt eraan waar we zijn en wanneer we daar zijn
(plaats- en tijdsgebonden). Denk aan homoseksualiteit, abortus en verkrachting binnen het huwelijk.
Maar ook wapenwetten (NL/VS).
Strafmaat wordt beïnvloed door de maatschappij. Voorbeeld: Bijna alle drugs illegaal in NL, maar als
iemand persoonlijk iets op zak heeft om zelf te gebruiken, vinden we het niet nodig om diegene te
vervolgen.
Studie van criminaliteit, daders en het strafrechtssysteem.
Rechters straffen gemiddeld 11% zwaarder in de afgelopen 20 jaar, dus dat het rechtssysteem in NL
veel te mild zou zijn, zou onderuit gehaald zijn.
KENMERKEN CRIMINOLOGIE
Kenmerk 1: Criminologie is wetenschap
- Jeremy Bentham (1747-1832): Crimineel is een rationeel persoon met een vrije wil die op een
gecalculeerde manier had bedacht dat hij een misdaad ging plegen.
o Rationeel en eerlijk strafrechtssysteem.
o Proportionaliteit van straffen: Duidelijke connectie tussen soort delict en straf. Mens wil
zoveel mogelijk positieve ervaringen. Negatieve effecten moeten zwaarder wegen dan wat je
bereikt met een delict.
o Panopticon: Ontwerp gevangenis met in het midden een hoge toren en daaromheen in een
cirkel de cellen. Hierdoor kunnen de bewakers de cellen en gevangenen goed in de gaten
houden, omdat het heel zichtbaar is.
Kritiek:
o Te rationeel.
o Heeft iedereen wel dezelfde vrije wil?
- Cesare Beccaria (1738-1794): Straffen moeten snel worden gerealiseerd. Iedereen een eerlijk proces.
o Rationeel en eerlijk strafrechtssysteem.
o Mensen hebben een vrije wil (geen determinisme). Determinisme is het idee dat mensen
crimineel gedrag vertonen door dingen waar ze zelf geen controle over hebben (bijv.
biologisch, hormonaal, fysiologisch, psychologisch, etc.).
o Afschrikkende werking van straffen.
- Verlichtingsdenkers.
Kritiek determinisme: Er wordt geen rekening gehouden met het vermogen van de mens om zelf beslissingen
te maken. Verantwoordelijkheid wordt niet zozeer bij de persoon gelegd.
Gabriella Regoor (492785gr) Erasmus Universiteit Rotterdam februari - maart 2023
