UITGANGSPUNTEN BEHAVIORISME
Objectieve kennisverwerving staat centraal: waarneembaar gedrag. Alleen wat iemand doet, niet waarom
iemand iets doet.
Leerprocessen verklaren het gedrag, alles wat aangeleerd is kan je ook afleren.
Geen principieel onderscheid tussen mensen en dieren
Een kind komt onbeschreven ter wereld
Tabula rasa (onbeschreven blad), elk kind is het resultaat van de prikkels en opvoeding (wat je er in
steekt), resultaat van zijn conditionering.
Complex gedrag kun je opknippen in kleine stukjes
Reductie
GESCHIEDENIS
Watson => elke mens begint als een onbeschreven blad (tabula Rasa)
Skinner => en is het resultaat van een unieke conditioneringsgeschiedenis
MENSBEELD
Niet jijzelf, maar de omgeving stuurt je gedrag door middel van leerprocessen. Leerprocessen bepaald door
de omgeving, we leren ook angsten, fobieën, depressie. Angsten hebben de neiging uit te wijden en zich te
gaan generaliseren.
Alles wat iemand kan, is geleerd, immers hij komt blanco ter wereld
Leerprocessen bij mensen verschillen niet principieel met die van dieren
De mens is hooguit een ingewikkelde rat
Leerprocessen bij kinderen verschillen niet principieel met die van volwassenen
LEERPROCESSEN
KLASSIEK CONDITIONEREN
Bouwt voort op een al aanwezige reflex
Direct na de geboorte al aantoonbaar
Recente experimenten tonen het al aan bij het ongeboren kind
Gebaseerd op een associatie tussen twee stimuli
Leerproces verloopt vaak onbewust en automatisch
Prikkels met elkaar associëren
Vecht en vlucht reactie bij angsten
Twee prikkels combineren, zorgt voor een aangeleerde reflectie (als er nog een prikkel overblijft)
Leerwetten
Stimulusdiscriminatie: angsten gaan verkleinen, van veel naar een beperkt aantal
Stimulusgeneralisatie: angsten vergroten/ uitbreiden
Contiguïteit: ongeconditioneerde en geconditioneerde stimulus volgen elkaar snel op in tijd
Extinctie: uitdoving wanneer de geconditioneerde stimulus herhaaldelijk wordt aangeboden zonder de
ongeconditioneerde stimulus
,OPERANT CONDITIONEREN
Leren door gissen en missen, beloning en straf.
= Wet van het effect
Gedrag (responsen) dat leidt tot prettige gevolgen
wordt herhaald, gedrag (responsen) dat leidt tot
onprettige gevolgen blijft voortaan achterwege.
Leerwetten
Gedrag dooft uit door het te negeren (extinctie)
Gedrag lokt meestal meerdere consequenties uit
Zo nu en dan belonen werkt beter dan altijd belonen
Snelle effecten werken beter
Belonen werkt beter dan straffen. Ongewenst gedrag moet je negeren (time out, evenveel minuten als het
kind oud is. prikkel arme ruimte). Veel belonen kan verslavend zijn, op het moment zelf straffen.
MODEL LEREN
Leren van ouders, vrienden, … we doen modellen na. (geweld belonen nadoen, geweld niet beloond
niet nadoen)
Beschreven door A. Bandura met experiment over aanleren van agressief gedrag
Leren door het gedrag van iemand anders te observeren
Belangrijk principe uit opvoeding is voor-leven
Walk the talk! Je kan niet iets zeggen tegen iemand als je zelf niet het voorbeeld geeft.
NIEUWE ONTWIKKELINGEN IN LEERPSYCHOLOGIE
Klassiek behaviorisme bestaat niet meer
Neobehaviorisme is een moderne variant
Aandacht voor interveniërende variabelen. Variabelen tussen stimulus en respons
Meer aandacht voor inhoud van black box. Onderzoek naar cognitie en hersenen
Het gaat meer om leren van betekenissen en uitoefenen van controle
VERKLARING PSYCHOLOGISCHE STOORNISSEN
Aangeleerde hulpeloosheid verklaart depressie
Depressief gedrag ontstaat omdat op normaal gedrag geen prettige consequenties volgen
Een (spinnen)fobie ontstaat door klassiek conditioneren
Een fobie blijft bestaan door operant conditioneren (vermijdingsleren)
Doordat spinnen worden vermeden, word je niet angstig (wet van effect)
TOEPASSING IN HULPVERLENING EN OPVOEDING
Gedragstherapie is een vorm van psychotherapie die het gedrag van een cliënt probeert te veranderen
d.m.v. de wetten en de principes van de leertheorie
Mensen met mentale stoornissen hebben verkeerde gedragingen aangeleerd die moeten afgeleerd worden
en vervangen door beter aangepaste reacties
GEDRAGSANALYSE OF FUNCTIEANALYSE
, Problematische gedragingen van de cliënt worden in kaart gebracht samen met de situaties die ze uitlokken
Tekort of te veel aan gedrag
Van onnauwkeurige en algemene interpretatie naar observeerbaar en meetbaar
Zien wat er gedrag voor en na het probleem gedrag.
Ervaring van een tekort en gaan terug grijpen naar wat we al hebben, te kort aan gedrag wordt
gecompenseerd door wat we niet willen zoals angsten, depressie door ongewenst gedrag zorgt voor te
veel gedrag.
Moet observeerbaar en meetbaar worden. (kind komt niet als ik roep) als je kind niet luistert is dat
aangeleerd gedrag. Niet alle verantwoordelijkheid ligt in de persoonlijkheid van het kind, ouders hebben dit
vaak zelf aangeleerd.
Bij meten letten op:
Frequentie: hoe veel keer gebeurt iets (een keer of elke keer)
Tijdsduur: hoe erg is dit gedrag nu? Belangrijk om je ernst in te schatten.
Intensiteit: gaat het gepaard met woede, angsten, geweld?
Omvang: gebeurt het enkel op een bepaalde plek/ situatie of vaker in andere situaties/ plekken
En afwegen tegen:
Leeftijd en ontwikkelingsniveau: de problematiek van scheidingsangst hangt af van hoe oud je bent
Het verloop van het ontwikkelingsproces: eigen aan de ontwikkelijking bij adolescentie om egocentrisch te
zijn.
Sekse: meisjes mogen emotioneel zijn, jongens niet. Meisjes mogen niet vechten, maar bij jongens hoort
dat een beetje
Actuele omstandigheden: belangrijk om naar de context te kijken (gedragsproblemen bij een echtscheiding
van de ouders)
Sociale achtergrond: hoe is iemand opgevoed?
Vuistregels:
Gedrag met prettige consequentie: hoge frequentie (gaat zich meer voor doen)
Bij negatief gedrag: ritssluitingseffect (hoe mensen ongewild elkaar gaan bekrachtigen bij problematisch
gedrag)
Problematisch gedrag wordt vaak vertoond omdat het aandacht oplevert negeren!
Positieve straf vermijden! Ontspoort omdat die uit frustratie voorkomt
RITSSLUITINGSEFFECT
In de opvoeding kan het gedrag van het kind en het
gedrag van de opvoeder elkaar wederzijds
versterken.
Handelingen van de twee personen grijpen in elkaar
en vormen één sterk geheel. Tegelijk observeer je
ook de factoren die een rol spelen als stimuli of
consequenties. S-O-R-C schema!
Gedrag negeren als die de klas wil verlaten als die een schoolfobie heeft. Wanneer je niet weet op wat je moet letten
kan je geen verbetering waarnemen.
REGISTRATIEOPDRACHTEN
In feite een verbijzondering van de gedragsanalyse
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yanavermeiren39. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.