Inhoud
Fysiotherapeutisch handelen..................................................................................................2
Hoofdpijn............................................................................................................................. 2
KANS.................................................................................................................................. 6
Lumbaal radiculair syndroom............................................................................................17
Motor control........................................................................................................................ 19
Motorisch leren en herstel van functie & Fysiologische basis van motorisch leren............19
Pijn en motorische controle...............................................................................................23
Medisch handelen................................................................................................................ 26
Complexe degeneratieve klachten....................................................................................26
Neoplasma en kanker.......................................................................................................28
Kanker farmacotherapie....................................................................................................30
Biologische factoren die bijdragen aan pathofysiologie bij aangeboren en erfelijke
aandoeningen................................................................................................................... 32
Biologische factoren die bijdragen aan pathofysiologie bij complicaties van de
adolescentie...................................................................................................................... 35
Biologische factoren die bijdragen aan pathofysiologie op complicaties van het ouder
worden.............................................................................................................................. 37
Omgevingsfactoren en pathofysiologie bij stress en daarmee samenhangende problemen
.......................................................................................................................................... 39
Farmacotherapie bij stress en daarmee samenhangende problemen...............................43
Omgevingsfactoren en pathofysiologie bij drugsgebruik en daarmee samenhangende
problemen......................................................................................................................... 45
Gedragswetenschappen.......................................................................................................48
Pijn.................................................................................................................................... 48
Pijneducatie (behandeling pijn).........................................................................................51
Chronische pijn behandeling.............................................................................................55
,Fysiotherapeutisch handelen
_________________________________________________________________________
Hoofdpijn
_________________________________________________
Lifestyle prevalentie
→ Mannen 70%
→ Vrouwen 90%
Leeftijdspiek = 40 jaar
● Spanningshoofdpijn 69% → 820 dagen ziekteverzuim
● Hoofdpijn agv systemische infecties 63%
● Migraine 16% → 270 dagen ziekteverzuim
● Na een trauma 4%
● Zonder oorzaak 2%
● Inspanningshoofdpijn 1%
● Vasculaire oorzaak 1%
● Subarachnoïdale bloeding 1%
● Hersentumoren 0,1%
ICHD III classificatie (international classification of headache disorders)
● Primaire hoofdpijn = Bron van nocisensoriek gelegen in de hersenen
■ Spanningshoofdpijn (tension type headache)
Mogelijke oorzaak: Catastroferen en vermijdend gedrag, stress
Tekenen en symptomen: bilaterale drukkende pijn (bangevoel) met matige intensiteit (niet
beïnvloed door fysieke activiteit) en foto en fonofobie (overgevoeligheid voor licht en geluid),
hypertonie
→ NIET misselijk of overgeven en NSAID werken NIET
→ duurt een half uur tot een week (komt gemiddeld 10x per jaar voor)
Of verticaal over de haarlijn tot neus
Met of zonder pericraniale gevoeligheid (drukpijn).
Drukpijn kun je aantonen met palpatie tussen de 0 en 3.
= onregelmatig, frequent, chronisch en vermoedelijk.
Behandeling: spierverslappers
Medicatie kan leiden tot medicatie geïnduceerde hoofdpijn. (dan is spanningshoofdpijn
eigenlijk al weg).
■ Migraine
Vrouwen > mannen
,Tekenen en symptomen: meestal unilateraal, pulserend (kloppend) of drukkend, matige tot
intense pijn, nek stijfheid, foto en fonofobie, misselijkheid, wazig zien, gapen, aura (tijdelijk
klachten door een storing in de hersenen. Hierdoor ziet u bijvoorbeeld ineens een gekleurde
vlek met beide ogen. Of u heeft tintelingen of een doof gevoel in uw gezicht, lippen of hand,
aan 1 kant van uw lichaam).
Klachten verergeren met inspanning,
Klachten beginnen een paar dagen tot uren van te voren, aanvallen duren 4 tot 72 uur.
Familiair
Leeftijd (tussen 35 en 45 vaker)
Medicatie helpt
Oftalmische migraine = oog migraine = verstoring gezichtsveld beide kanten + hoofdpijn,
verlies gezichtsvermogen, duizeligheid, verlamming
Begint plotseling en duurt 5 min tot een uur
Retinale migraine = verstoort een kant van het gezichtsveld (zeldzaam)
■ Clusterhoofdpijn (Suïcidale hoofdpijn)
Mannen > vrouwen
Tekenen en symptomen: hoofdpijn aan één zijde, achter een oog. (en wisselt niet van kant),
rode ogen, tranen, gezwollen ooglid, ptosis (hangend ooglid), zwetend in het gelaat, miosis
(vernauwing pupil), rusteloosheid, rinorroe (loopneus), verstopte neus, heel heftig.
Pure zuurstof therapie helpt
TAC = trigeminale autonome cefalagieën = groep aanvalsgewijze hoofdpijn met ipsilaterale
craniale autonome functiestoornissen. Bijvoorbeeld clusterhoofdpijn, paroxysmale
hemicrania en SUNCT (kortdurende unilaterale neuralgiforme hoofdpijnaanvallen)
● Secundaire hoofdpijn = hoofdpijn gevolg van andere aandoeningen
■ Hoofdpijn door hoofd en of nek trauma
■ Hoofdpijn of faciale pijn door stoornis aan gezicht- of craniale structuren
■ Hoofdpijn door psychiatrische stoornissen
■ Hoofdpijn door somatisatiestoornis
■ Hoofdpijn door psychotische stoornis
■ Hoofdpijn door stoornis in de hals = cervicogene hoofdpijn
= referred pain vanuit de nek naar het hoofd
Vrouwen > mannen
Tekenen en symptomen: doffe pijn (eenzijdig), pijn in de bovenarm
Door trauma of specifieke houdingen van het hoofd (plafond kijken)
Geen effect op medicatie
Gemiddeld 42 jaar
, Verminderde ROM C1-C2
Bron nociceptie van cervicogene hoofdpijn is C0, C1, C2
■ Middelengeïnduceerde hoofdpijn
Hoofdpijn door overmatig gebruik van medicatie (> 3 maanden)
Paracetamol of NSAID > 15 dagen per maand of triptanen > 10 dagen per maand
○ Hebben een voorgeschiedenis van hoofdpijnaanvallen (langzaam toenemen),
○ vaak wakker met hoofdpijn en slikken dan medicatie.
○ Lichte inspanning vererget de hoofdpijn en effect medicijnen nemen af
● Craniale neuralgieën, centrale en primaire faciale pijn en andere hoofdpijn
■ Craniale neuralgieën = zenuwpijn (algia = pijn)
= ontsteking van een van de 12 zenuwen die de motorische en sensorische functie hoofd en
nek verzorgen
Oorzaak is onbekend
● Trigeminus neuralgie, tast hersenzenuw 5 aan. Intense pijn in het gezicht
○ Ophthalmic tak → gevoel tussen ogen en voorhoofd
○ Maxillaire tak → wang en neus innerveert
○ Manipulaire tak → onderkaak, tong en kin innerveert
Scheren (lichte aanraking huid) → intense scherpe pijn aanval (seconde tot 2
minuten)
Behandeling: medicatie of operatie
■ Andere hoofdpijn
● Primaire hoesten hoofdpijn
● Primaire inspanning hoofdpijn
● Primaire hoofdpijn geassocieerd met seksuele activiteit
○ Preogasmic
○ Orgastisch
● Hoofdpijn veroorzaakt door: koud, ijs eten, bromfietshelm
● NDPH: Nieuwe dagelijks aanhoudende hoofdpijn
● Occipital base release.
● Onbelaste (hoog)cervicale mobilisaties.
● Diepe nekflexoren training m.b.v stabilizer.
● Rekken m. Trapezius desc, m. Sternocleidomastoideus, m. Levator scapulae
● Houdingscorrectie met spierversterkende oefeningen voor m. Trapezius ascendens,
m. Serratus anterior en diepe nekflexoren met opbouw naar meer functionele
oefeningen.
Voorlichting
● Houdingsadvies
● Kussens advies (buikslapen afgeraden)
● Rust, ontspanning
● Negatieve gedachtens en stress voorkomen