Deze samenvatting bevat de verplichte extra literatuur van het vak Introduction to Auditing van de studie bedrijfskunde. In de samenvatting vind je: alle verplichte artikelen, de hoorcolleges, de vgba, de vio en de corporate goverance code. Het Stramien van assuranceopdrachten heb ik hierin niet op...
Introduction to Auditing
Verplichte extra literatuur en hoorcolleges
Stof: Praktijk H1-4 en H8 en Grondslagen H1-6 en H9-12 + verplichte extra literatuur
Samenvatting: Verplichte extra literatuur en hoorcolleges
,Inhoud
Hoorcollege 1 ........................................................................................................................................... 3
Introductie van het accountantsberoep ................................................................................................ 3
Hoorcollege 2 ........................................................................................................................................... 6
Wet- en regelgeving accountants ......................................................................................................... 6
Hoorcollege 3 ......................................................................................................................................... 13
Corporate governance en de accountant en de maatschappij .......................................................... 13
Hoorcollege 4 ......................................................................................................................................... 15
Controleproces en opdrachtaanvaarding ........................................................................................... 15
Hoorcollege 5 ......................................................................................................................................... 16
Planning van de controle en materialiteit ........................................................................................... 16
Hoorcollege 6 ......................................................................................................................................... 19
Risicoanalyse en risicomodel ............................................................................................................. 19
Hoorcollege 7 ......................................................................................................................................... 21
Controle-informatie en controletechnieken ......................................................................................... 21
Verplichte artikelen ................................................................................................................................. 23
De actuele waarde van het Limpergs vertrouwen (Wallage, 2005)................................................ 23
Wat accountants moeten communiceren en uitstralen (Wieringa, 2015) ....................................... 24
Code gaat terug naar de basis (FD, 2016) ..................................................................................... 24
The future of everything (Wallage, 2014) ....................................................................................... 24
De eerste najaarsstorm is gaan liggen… volgen er nog meer (Majoor, 2014) ............................... 25
Welke impact heeft de ervaring van de accountant op de uitvoeringsmaterialiteit (Nieuw
Amerongen, 2014) .......................................................................................................................... 25
De leer van het gewekte vertrouwen: agency avant la lettre (Dassen, 1989) ................................ 26
Nieuwe controleverklaring bezig aan snelle opmars (Bos, 2014) .................................................. 27
VGBA ...................................................................................................................................................... 29
Verordening gedrags- en beroepsregels accountants ....................................................................... 29
ViO .......................................................................................................................................................... 30
Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten ...................... 30
Corporate governance code ................................................................................................................... 32
Lange termijn waardecreatie ........................................................................................................... 33
Effectief bestuur en toezicht ............................................................................................................ 34
Beloningen ...................................................................................................................................... 35
Algemene vergadering .................................................................................................................... 36
One-tier bestuursstructuur .............................................................................................................. 36
2
,Hoorcollege 1
Introductie van het accountantsberoep
Historie van het accountantsberoep
Er zijn verschillende theorieën die verklaren waarom er behoefte is aan accountantscontrole:
Informatietheorie: door informatierisico, het risico dat er onjuiste informatie is verschaft, is er
behoefte aan accountantscontrole. De bank baseert bijvoorbeeld haar rentepercentage op
basis van het informatierisico. Informatierisico ontstaat door:
- De afstand van de gebruikers tot het beoordelingsobject;
- Het bestaan van tegengestelde belangen;
- De toenemende omvang van de gegevens;
- De complexiteit van de transacties.
Het inschakelen van een externe deskundige om de informatie te controleren is economisch
gerechtvaardigd voor zover de voordelen van het verlaagde informatierisico groter zijn dan de
kosten van het inschakelen van de onafhankelijke deskundige en voor zover de kosten van
de controle lager zijn dan de besparing op de financieringskosten;
Agency theorie: de agency theorie stelt dat het management en de aandeelhouders van een
onderneming tegengestelde belangen hebben. Er bestaat een scheiding tussen leiding en
eigendom. Er kan dan ook gesteld worden dat er een soort overeenkomst is tussen het
management (agent) en de eigenaren (principaal) van een onderneming. Aandeelhouders
hebben belang bij een volledige verantwoording van de winst, want deze is van invloed op de
waarde van hun aandeel en hun dividend. Het management heeft echter niet altijd het belang
de winst volledig te verantwoorden. De principalen lopen dus risico. Om dit risico te beperken,
is er een beheersingssysteem gecreëerd. Deze bestaat onder andere uit het afleggen van
verantwoording door middel van de jaarrekening. Deze verantwoording wordt gecontroleerd
door een onafhankelijke deskundige (monitor), die de betrouwbaarheid van de informatie
verhoogt. De kosten die ontstaan als gevolg van de agency theorie worden agency costs
genoemd. Ze bestaan uit:
- De kosten die het management maakt om aan te tonen dat zij haar afspraken nakomt;
- De kosten die aandeelhouders maken om het management te controleren;
- Het verlies door niet optimale managementbeslissingen.
Het minimaliseren van de agency costs leidt tot het inschakelen van een accountant;
Verzekeringstheorie: controlekosten worden gezien als een premie voor het overdragen van
het risico van onjuiste informatie. Bij deze theorie is het zo dat de accountant door
opdrachtgevers en gebruikers kan worden aangesproken als achteraf blijkt dat de
controleverklaring ten onrechte is afgegeven. Er zijn twee soorten aansprakelijkheid van de
accountant:
- Specifieke aansprakelijkheid ten opzichte van de opdrachtgevers: de contractuele
aansprakelijkheid die voortvloeit uit overeenkomsten, zoals bij wanprestatie;
- De aansprakelijkheid ten opzichte van derden: de wettelijke aansprakelijkheid die
voortvloeit uit een onrechtmatige daad;
De wettelijke aansprakelijkheid is minder voorspelbaar en kan tot onverwachte claims leiden;
Vertrouwenstheorie: deze theorie is in 1926 ontwikkeld door T. Limperg. Hij is een van de
grondleggers van het Nederlandse accountantsberoep. In zijn theorie is de accountant
vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer. Het bestaansrecht van de accountant is
afhankelijk van het vertrouwen dat de controlefunctie van de accountant wekt bij het
maatschappelijk verkeer. De mate van vertrouwen is bepalend voor het niveau van de uit te
voeren controlewerkzaamheden. Door eisen te stellen aan de omvang en aard van de
controlewerkzaamheden, kan de functie van de accountant als vertrouwensman beschermd
worden. De af te geven verklaring moet een deugdelijke grondslag hebben. Deze deugdelijke
grondslag wordt bepaald door de deskundigheid van de accountant en de kwaliteit van de
uitgevoerde controlewerkzaamheden. Deze theorie heeft twee richtingen:
- De accountant wekt bij het maatschappelijk verkeer vertrouwen op en moet zijn
werkzaamheden hierop afstemmen;
- De accountant moet ervoor zorgen dat zijn mededelingen bij het maatschappelijk verkeer
geen groter vertrouwen opwekken dan zijn werkzaamheden rechtvaardigen;
3
, De theorie van Limperg komt overeen met de hiervoor genoemde theorieën als het gaat om
het verklaren van de vraag naar accountantscontrole. De vertrouwenstheorie stelt echter ook
eisen aan het functioneren van de accountant. Daarom is de vertrouwenstheorie een
normatieve theorie en zijn de informatietheorie, agency theorie en verzekeringstheorie met
name verklarende theorieën.
Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer
Volgens de vertrouwenstheorie van Limperg worden de eisen die aan accountant worden gesteld
bepaald op basis van het vertrouwen dat hij bij het maatschappelijk verkeer oproept. Dat vertrouwen
ontstaat door de verwachtingen van gebruikers over de kwaliteit van het werk van de accountant. Als
er niet wordt voldaan aan de verwachtingen van gebruikers, is er sprake van een verwachtingskloof.
Figuur 1
In figuur 1 is de verwachtingskloof te zien. Cirkel A staat voor de verwachtingen die de accountant bij
de opdrachtgever wekt. Dat zijn dus de afspraken die zijn gemaakt. Cirkel B staat voor de behoeften
van de opdrachtgever en gebruikers en cirkel C voor het werk dat de accountant daadwerkelijk levert.
Dit resulteert in een aantal segmenten:
1. De afspraken met de opdrachtgever waar de opdrachtgever/gebruiker behoefte aan heeft en
die door de accountant zijn nagekomen;
2. Het werk dat de accountant gedaan heeft en waar de opdrachtgever/gebruiker behoefte aan
heeft, maar waar geen afspraken over zijn gemaakt;
3. De afspraken met de opdrachtgever waar de opdrachtgever/gebruiker behoefte aan heeft,
maar door de accountant niet zijn nagekomen;
4. De afspraken met de opdrachtgever die de accountant is nagekomen, maar waar de
opdrachtgever geen behoefte aan heeft;
5. De afspraken met de opdrachtgever waar de opdrachtgever geen behoefte aan heeft en die
niet zijn nagekomen door de accountant;
6. De behoeften van de opdrachtgever waar niets over is afgesproken en waarvoor de
accountant dus geen diensten verleent;
7. Het werk dat de accountant gedaan heeft, maar waar niets over is afgesproken en dat niet
binnen de behoeftes van de opdrachtgever past.
Segment 2 wordt door de opdrachtgever niet als optimale kwaliteit ervaren, omdat hij deze
dienstverlening niet verwachtte. Er kan hier sprake zijn van een verwachtingskloof als gevolg van
gebrekkige communicatie. Bij segment 3 is sprake van wanprestatie van de accountant, oftewel een
prestatiekloof. Deze is onderdeel van de verwachtingskloof. Zowel segment 4 als segment 7 kunnen
leiden tot een economische verwachtingskloof. De opdrachtgever heeft namelijk het idee dat hij moet
betalen voor ongewenste dienstverlening. Samen vormen segment 4 en 7 het aspiratieve gedeelte
van de verwachtingskloof. In segment 5 is ook sprake van wanprestatie van de accountant. Deze
wanprestatie is echter minder urgent, omdat de opdrachtgever geen behoefte had aan de afspraken.
Bij segment 6 is het zo dat de accountant niet aan de wensen van de opdrachtgever kan of wil
voldoen, bijvoorbeeld door een gebrek aan deskundigheid. Dit is een aanleiding tot een
verwachtingskloof door een gebrek aan communicatie.
4
, De accountant
Het werk van een accountant bestaat voor een groot deel uit assuranceopdrachten (audit of financial
statements). De definitie van assuranceopdracht is:
“Een opdracht waarbij een accountant een conclusie formuleert die is bedoeld om het vertrouwen van de
beoogde gebruikers, niet-zijnde de verantwoordelijke partij, in de uitkomst van de evaluatie van of de toetsing
van het object van onderzoek, ten opzichte van de criteria, te versterken.”
Een assuranceopdracht wekt dus vertrouwen bij gebruikers die niet degenen zijn die verantwoording
afleggen. Controleobjecten kunnen zowel financieel als niet-financieel zijn.
Stakeholders hebben steeds meer behoefte gekregen aan andere typen verantwoordingsinformatie
dan de jaarrekening. Daarom worden de onderwerpen steeds verder uitgebreid. Accountants voegen
dus aan steeds meer objecten zekerheid toe. Het onderzoeksterrein van accountants neemt dus
steeds verder toe. Daarom zijn de Nadere voorschriften Controle- en overige standaarden (NV COS)
voorzien van een Stramien voor assuranceopdrachten. In dat stramien zijn de doelstelling en de
uitgangspunten voor assuranceopdrachten opgenomen. Niet alle opdrachten uitgevoerd door
accountants zijn assuranceopdrachten. Opdrachten die niet primair bedoeld zijn om het vertrouwen in
een onderzoeksobject bij gebruikers te versterken, worden aan assurance verwachte opdrachten
genoemd. Bijvoorbeeld opdrachten tot het samenstellen van financiële informatie, tot het verzorgen
van belastingaangifte of tot het geven van advies. In figuur 2 is te zien hoe de opdrachten van een
accountant opgebouwd zijn.
Alle
opdrachten
Assurance
opdrachten
Jaarrekening
controle
Figuur 2
Auditing en assurance
Het vakgebied van de accountantscontrole wordt vaak aangeduid met auditing en assurance. De
definitie van auditing en assurance luidt als volgt:
“Auditing en Assurance is het op systematische en objectieve wijze vergaren en evalueren van bewijsmateriaal
voor het beoordelen van de informatie en het beoordelen van de inrichting en het functioneren van de in een
organisatie gehanteerde systemen ten behoeve van het besturen en beheersen van een organisatie en ten behoeve
van de verantwoording die daarover moet worden afgelegd, alsmede het kenbaar maken van de uitkomsten van
deze beoordeling.”
Met beoordelen wordt bedoeld het toetsen van de informatie en de systemen aan criteria. Meestal
wordt er getoetst aan relevantie, toereikendheid en betrouwbaarheid. Dit leidt uiteindelijk tot
zekerheid.
De omschrijving van auditing en assurance is veel breder dan die van de accountantscontrole: het
toetsen aan de normen. Bij auditing en assurance gaat het om het verschaffen van zekerheid en om
meer dan alleen de jaarrekening. Het gaat om inzicht in het waarom, wat en hoe van het
controleproces.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rugbedrijfskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
