DE VERLICHTING (tijd van pruiken en revoluties 1700-1800)
Ka: rationeel optimisme en toepassing van het verlicht denken
Adam Smith
• Mensen streven hun eigen voordeel na (rationeel gedrag), niet nadelig voor anderen verbetert welvaart
• Vraag en aanbod marktmechanisme( zonder overheid bemoeienis)
• Iedereen moet vrijheid hebben rationeel eigenbelang na te streven(laisser faire)
Kant
•Te weinig vrijheid, mensen moesten mondig worden en verstand gaan gebruiken
Voltaire
•Gewetensvrijheid, geen bekrompenheid intolerantie en bijgeloof
•Tegen idee van Gods bemoei, in strijd met natuurwetten
•Deïst god wereld gemaakt nu niet meer ingrijpen, nu logische natuurwetten
• Volk te dom dus verlicht absolute vorst nodig
Locke
•Koning en regering macht ontvangen van burgers ipv god, burgers deel van rechten afstaan zodat overheid zorgt
voor veiligheid en oplossingen
•Natuurlijke rechten van burger beschermen(leven, vrijheid en bezit)
•Sociaal contract: mensen droegen soevereiniteit aan volksvergadering af, besluiten vergadering= algemene wil
•Vorst of regering vervangen as je het er niet mee eens was
Montesquieu
•Absolute macht leidde tot machtsmisbruik en onderdrukking
•Trias politica(parlement, regering, rechters)
•Samenleving mengeling van monarchie aristocratie en democratie( koning beperkte macht, adel invloed via
Hogerhuis, burgers invloed via Lagerhuis)
Rousseau
•Tegen standensamenleving (ancien regime) van nature is iedereen gelijkwaardigbederft goedheid mens
•Volkssoevereiniteit: macht bij volk, regering algemene wil uitvoeren
•Sociaal contract: mensen droegen soevereiniteit aan volksvergadering af, besluiten vergadering= algemene wil
•Door privébezit mensen slecht eigenschappen
•Verschillen baseren op prestatie
-6e eeuw Griekse filosofen rationele verklaring voor de wereld
-15e eeuw humanisten uit renaissance wetenschappelijke belangstelling
-16e/ 17e eeuw gebruik verstand, kritische denkhouding, systematische manier van onderzoek (observatie,
onderzoek, logica), veel zaken voldoen aan natuurwetten wetenschappelijke revolutie
Optimisme om alles met verstand begrijpen en wereld verbeteren
-18e eeuw alles kritisch onderzoek (verlichting)
•Eigen verstand voor alles
•wr manier van onderzoeken toepassen op politiek, eco enz.
•Maatschappelijke vooruitgang
Verlichting
•Begon in NL en Engeland hier was veel vrijheidloop 18e eeuw Parijs centrum (Frans voertaal mens in westerse
wereld, intellectuele wereldstad)
•Encyclopedie: kennis uit de hele wereld bijeen brengen(feitelijke info en kritische artikelen)
•Kritiek op godsdienst en intolerantievechter voor gewetensvrijheid Voltaire
•ideeën verspreidt via brieven van verlichters, boeken, salon bijeenkomsten
•Eerst vooral elite
Verlichting= alles met rede (verstand) verklaren
Rationalisme= vertrouwen op verstand
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper miekemieke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.