Onderzoeksmethodologie
(70110101AY)
Waarom doen we onderzoek?........................................................................................................................................................2
Hoorcollege 2 👩🏻🏫.................................................................................................................................................................. 9
Hoe ontwerpen we onderzoek?.......................................................................................................................................................9
Hoorcollege 3👩🏻🏫................................................................................................................................................................. 18
Waarmee moeten we rekening houden bij onderzoek? Ethiek/ rol van de onderzoeker..............................................................18
Hoorcollege 4👩🏻🏫................................................................................................................................................................. 25
Waar doen we onderzoek? (Externe validiteit) - Laboratorium onderzoek...................................................................................25
Hoorcollege 5👩🏻🏫................................................................................................................................................................. 31
Waar doen we onderzoek? - veldonderzoek..................................................................................................................................31
Hoorcollege 6👩🏻🏫................................................................................................................................................................. 38
Hoe en wat meten we? (Constructvaliditet)..................................................................................................................................38
Hoorcollege 7👩🏻🏫................................................................................................................................................................. 50
Constructvaliditeit..........................................................................................................................................................................50
Hoorcollege 8 👩🏻🏫................................................................................................................................................................ 60
Externe validiteit/ streekproeftrekken..........................................................................................................................................60
Hoorcollege 9 👩🏻🏫................................................................................................................................................................ 67
Experimenteel onderzoek en causaliteit........................................................................................................................................67
Hoorcollege 10 👩🏻🏫.............................................................................................................................................................. 80
Quasi experimenteel onderzoek (niet-experimenteel designs)......................................................................................................80
Made by: Miriam Al Ankouchi
Student Pedagogische Wetenschappen, Universiteit van Amsterdam (2023)
1
, Hoorcollege 1 👩🏻🏫
Waarom doen we onderzoek?
Wetenschap is de manier waarop we dingen kunnen meten, ordenen en registreren, zodat we ze beter kunnen
begrijpen en voorspellen.
Bijvoorbeeld, als we willen begrijpen waarom kinderen in arme buurten het moeilijker hebben op school, moeten we
systematisch informatie verzamelen en analyseren.
We willen dingen verklaren en voorspellen en soms zelfs problemen. Dit betekent dat we de realiteit kunnen
beïnvloeden door de dingen te begrijpen en te beheersen. Om dingen te beheersen, moeten we ze eerst kunnen
verklaren, en om te verklaren, moeten we...
5 stappen in onderzoek van verwerven (verzamelen) van kennis
o Beschrijven, ordenen, registreren informatie opschrijven en organiseren zodat je het kunt begrijpen.
o Begrijpen snappen wat de info betekent
o Verklaren waarom dingen gebeuren
o Voorspellen door je kennis kan je voorspellen wat er in de toekomst gebeurt.
o Beheersen /beïnvloeden Dat je kunt proberen dingen te controleren of te veranderen met wat je hebt
geleerd
Hoe werkt wetenschap op je dagelijkse leven observeer je ook en denk je misschien van ‘oh waarom is die kind zo
agressief?’ is in principe ook bij wetenschap maar dan systematischer.
Voorbeeld:
Je wilt dingen verklaren
Beschrijven > verklaren > beheersen/beïnvloeden
Wetenschapsfilosofische stromingen
1. Metafysica Dit is als nadenken over hoe de wereld eruitziet of wat echt is, maar het is niet iets dat je echt
kunt testen of meten. Het is meer zoals filosoferen.
Voorbeeld 1: Stel je voor dat we nadenken over wat goede educatie is, wat een goede manier van leren is. We
kunnen erover praten en ideeën hebben, maar we kunnen niet rechtstreeks naar de wereld kijken om het te
bewijzen.
Voorbeeld 2: Stel je voor dat iemand vraagt hoeveel engelen kunnen dansen op de punt van een naald. Dit is
echt een filosofische vraag, geen wetenschappelijke, omdat het gaat over ideeën en concepten die niet kunnen
worden getoetst. Het laat zien hoe filosofie anders is dan (empirisch) wetenschap, omdat filosofie zich
bezighoudt met dingen die niet gemakkelijk kunnen worden bewezen.
2. Prepositivisme benadering waarbij we proberen te begrijpen hoe dingen werken door feitelijke informatie te
verzamelen en te toetsen. Het draait om observaties en metingen, waarbij de nadruk ligt op het beschrijven van
wat we zien en minder op het verklaren waarom dingen gebeuren. Het gaat om het verzamelen van veel
feitelijke gegevens.
3. Positivisme Prepositivisme, maar ze verklaren ook waarom dingen gebeuren, zodat ze kunnen
manipuleren/beïnvloeden.
2
, - Als je de sociale wereld net zoals natuurwetenschappen bestudeerd, zal je meer kennis opdoen.
- Streven naar algemene causale wetten aka oorzaak gevolg relaties krijgen is het doel (denk aan beCAUSE)
- Ze willen niet alleen begrijpen, maar ook kunnen ingrijpen of de toekomst voorspellen op basis van hun
kennis.
Uiteindelijk werkte het niet helemaal en ontstond de post positivisme…
4. Postpositivisme mensen zijn teleurgesteld in positivisme. Hoezo 1 waarheid? Ze vinden dat er niet is zoals 1
waarheid. Er zijn er meer. Vaak wel overlap, hoewel ze vaak overlappen. Ze moeten die overlappende
waarheden dus bepalen.
- Theorie moet werkbaar/bruikbaar zijn in de praktijk wat betekent dat het nuttig moet zijn voor echte
situaties. In tegenstelling tot het positivisme, waarbij ze op zoek waren naar causale wetten (zoals oorzaak
en gevolg), gaat het in het postpositivisme meer om wat praktisch werkt. Dus, het hoeft niet noodzakelijk
waar te zijn, maar het moet tenminste bruikbaar zijn. Dit idee komt ook voor in de natuurwetten, waarbij ze
begrijpen dat er mogelijk betere theorieën zijn, maar ze kiezen degene die goed werkt in de praktijk.
Kritiek op positivisme
- Ze vinden onderzoek in positivisme echt egocentrisch, want de wetenschappers staan meer centraal.
- Ze dwingen mensen onnatuurlijk te nadenken. Hierdoor krijg je geen nauwkeurig antwoord als onderzoek.
5. Constructivisme kennis verschilt door onze ervaringen en interpretaties. Het zegt dat wat we weten
afhankelijk is van hoe we de wereld zien, en het kan verschillen van persoon tot persoon.
- Tegenreactie op positivisme Constructivisme ontstond als een reactie op het positivisme. Mensen
vonden het positivisme misleidend, gedoemd om te mislukken en beperkend voor wetenschappers.
- Mensen hebben vrije wil Het gelooft dat mensen zich niet altijd gedragen volgens vaste wetten, omdat ze
vrije wil hebben. Ze handelen en denken op verschillende manieren.
- Mensen zijn geen cijfers Constructivisten vinden het belangrijk om mensen niet alleen te zien als
getallen. Ze denken dat iedereen een unieke manier van denken heeft.
- Kritiek op traditioneel onderzoek Ze bekritiseren traditioneel onderzoek omdat het te egocentrisch is en
mensen dwingt om onnatuurlijk na te denken, wat geen nauwkeurige antwoorden oplevert.
- Deelnemers centraal In plaats van wetenschappers centraal te stellen, plaatst het constructivisme de
deelnemers centraal. Ze luisteren naar wat de deelnemers te zeggen hebben.
- Theorie komt na data In plaats van vooraf een theorie te bedenken, verzamelen ze eerst data van de
deelnemers en vormen ze daarna pas een theorie. Dit geeft een rijker beeld van wat er gebeurt.
- Het staat tegenover metafysica Terwijl metafysica moeilijke filosofische vragen stelt over de wereld, ligt het
bij constructivisme hoe je ernaar kijkt en wat voor kennis je al hebt.
- Theorie wordt gevormd aan de hand van de participanten. Niet vooraf. Erna pas data verzamelen. Hierdoor
krijg je een rijker beeld.
3
, Geschiedenis sociaalwetenschappelijk onderzoek
Metafysica Niet-empirisch Kwantitatief
Prepositivisme Empirisch Kwantitatief
Positivisme Empirisch Kwantitatief
Postpositivisme Empirisch Kwantitatief
Constructivisme Empirisch Kwalitatief
Moderne blik/ hoe doen we tegenwoordig onderzoek:
o Mengelmoes beide perspectieven
o Leunt vooral op (post)positivisme.
o Neemt kritiek constructivisme wel serieus.
o Er wordt meer rekening gehouden met:
o Toepasbaarheid praktijk> niet alleen onderzoek voor onderzoek. Maar moet nuttig zijn participant.
o Wij benaderen het onderzoek ook met een ‘’bril’’. Daarom moet het gecheckt worden door andere groepen
voor kritiek. Hierdoor veel artikelen voor andere onderzoekers.
Twee kapstokken om sociale wetenschap te vergelijken
1. Vergelijking met Natuurwetenschappen:
o In de natuurwetenschappen en sociale wetenschappen gebruiken we vergelijkbare manieren van denken
(logica) om problemen aan te pakken. Maar het specifieke onderzoek dat we doen in deze twee gebieden is
anders. Het is belangrijk om te begrijpen hoe ze verschillen en overeenkomen.
Bijvoorbeeld in natuurwetenschappen denk je aan microscopen en chemische reagentia, terwijl in de sociale
wetenschappen we te maken hebben met mensen als ons onderzoeksobject. Dit zorgt voor complexe
uitdagingen.
o Een voorbeeld van zo'n complexiteit zijn ethische overwegingen. In de sociale wetenschappen moeten we
rekening houden met sociale normen, respect voor de mensen die we bestuderen en morele kwesties.
2. Vergelijking met Dagelijks Leven:
Mensen willen in zowel het dagelijks leven als in onderzoek begrijpen hoe dingen werken en vragen beantwoorden.
Dus in die zin hebben onderzoekers vergelijkbare doelen als gewone mensen.
In het dagelijks leven hebben we vaak vermoedens en ideeën over waarom mensen zich op een bepaalde manier
gedragen. We proberen die vermoedens te begrijpen en te controleren om te zien of ze kloppen of niet.
Specifieke Kenmerken van Sociale Wetenschappen
o Onderzoek naar mensen trekt vaak meer aandacht en roept meer discussie op dan onderzoek in de
natuurwetenschappen. Dit komt omdat mensen vaak verschillende meningen hebben over menselijk gedrag
en maatschappelijke kwesties.
o In de sociale wetenschappen is er vaak meer onenigheid en discussie. Mensen hebben vaak verschillende
opvattingen over sociale onderwerpen, zoals politiek, cultuur, en ethiek. Dit kan leiden tot meer onzin
discussie, want mensen kunnen er niet tegen als werkelijkheid tegen je gedachte is. Mensen doen het ook
uit onwetendheid
4
