Samenvatting van het boek 'psychologische verschijnselen in coaching' van Roel Huntink. Gebruikt in de minor 'trainen en coachen in organisaties' van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN).
Psychologische verschijnselen in coaching
Roel Huntink
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: verantwoording 2
1.1 Grijs gebied tussen coachen en psychotherapie 2
1.2 Inzet psychologische kennis in coaching 2
1.2.1 Verdiepen in coaching 2
1.2.2 Het juiste moment om coaching te verdiepen 3
1.2.3 Doorverwijzen naar de huisarts of psycholoog 3
Hoofdstuk 2: wat is de werkelijke oorzaak van gedrag 4
2.1. Attributie, fundamentele attributiefout en situationele correctie 4
2.2. Locus of control 4
2.3. Overtuigingen van de gecoachte 4
2.4 The Big Five 5
Hoofdstuk 3: waarom loopt de communicatie niet? 5
3.1 Dramadriehoek 5
3.2 Overdracht en projectie 5
3.3 Weerstand 6
3.3 Appel-aspect van communicatie 6
Hoofdstuk 6: wat gebeurt er met de coach? 12
6.1 Tegenoverdracht 12
6.2 Overhelpen - compenseren en activeren 12
6.2 Overtuigingen van de coach 13
6.2 Compassion fatigue 13
Herhaling kernbegrippen 14
,Hoofdstuk 1: verantwoording
1.1 Grijs gebied tussen coachen en psychotherapie
Verschil coachen en psychotherapie:
Coachen: vergroten van de persoonlijke effectiviteit in het werk of de kwaliteit van de
loopbaanontwikkeling
Psychotherapie: richt zich op ernstige problematiek die het functioneren belemmert.
Uit onderzoek blijkt dat onder verschillende omstandigheden, paraprofessionals (klinisch opgeleide
therapeuten als counselors, coachen of mentoren) minstens net zo goed of zelfs beter functioneren
dan professionele therapeuten.
‘Psychotherapie is een zeer gespecialiseerde hulpverlening activiteit die alleen zelfstandig beoefend
mag worden nadat een aanvullende postdoctorale opleiding met goed gevolg is afgelegd’ (De Jong,
2007). Coaches moeten zich bewust zijn van de dunne lijn tussen coachen en psychotherapie.
1.2 Inzet psychologische kennis in coaching
1.2.1 Verdiepen in coaching
Mensen hebben allerlei gedachten en overtuigingen welke ten grondslag kunnen liggen aan gedrag.
McLelland heeft hiervoor het ijsbergmodel bedacht. Kennis, gedrag en vaardigheden liggen boven de
waterspiegel en zelfbeeld, normen en waarden, eigenschappen en motieven eronder.
, UI-model - Korthagen en Vasalos (2002)
Verschillende niveaus (schillen) waarop verandering
kan plaatsvinden:
- Betrokkenheid
- Identiteit
- Overtuigingen
- Bekwaamheden
- Gedrag
- Omgeving
Dit model is volgens hen direct gekoppeld aan het
ontdekken van de kernwaarden, door door te vragen
kunnen diepere lagen ontdekt worden. Overtuigingen
zijn vaak gedragsbepalers.
1.2.2 Het juiste moment om coaching te verdiepen
Wanneer je signalen waarneemt bij de coachee, is het goed deze ter sprake te brengen.
JOHARI-kwadrant (Luft en Ingham, 1955)
Een gesprek is het meest effectief en open wanneer er veel vrije ruimte is. De grootte van de vrije
ruimte wordt bepaald door de mate waarin aspecten van de persoonlijkheid en de beleving die van
belang zijn voor het gesprek en de gesprekspartner beiden bekend zijn.
Voorbeeld: je stoort je erg aan de ideeën over opvoeding van de coachee, of je denkt te merkten dat
er ideeën spelen bij de coachee over opvoeding waarvan hij zich zelf niet bewust is. Bespreek dit,
zodat er vrije ruimte ontstaat.
Persoon X Bekend aan jezelf Onbekend aan jezelf
Bekend aan ander Vrije ruimte Blinde vlek
Onbekend aan ander Verborgen gebied Onbekende zelf
Het JOHARI-kwadrant.
1.2.3 Doorverwijzen naar de huisarts of psycholoog
Als je de vragen of gevoelens van de coachee niet kan beantwoorden, verwijs dan door naar huisarts.
Onwetend de deur uit gaan kan resulteren in depressie of bij minder ernstige gevallen tot minder
arbeidssatisfactie of een gevoel van minder zeker voelen over eigen kunnen, wat Bandura (1997)
beschrijft als self-efficacy. Een ander risico kan zijn dat het coachingstraject nergens toe leidt.
Psychische stoornissen, ofwel DSM-IV stoornissen, zijn stoornissen beschreven in de Diagnostic and
Statistic Manual (DWM) van de American Psychiatric Association (APA).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Iris1996. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
