Nederlandse geschiedenis Kennedy
Inleiding
Met Nederland bedoelen we in deze cursus het grondgebied van het huidige
koninkrijk der Nederlanden. Ook worden de koloniën besproken, zowel de nog
bestaande als de onafhankelijk geworden kolonies.
Hoofdstuk I
Van Moeras naar handelsstseden Nederlandse geschiedenis tot 1384
Het duurt lang voordat er echt steden en nederzettingen ontstaan in Nederland door
het moerassige gebied kwam er pas laat permanente bewoning. In de 14 e eeuw werd
Nederland een belangrijk onderdeel van Europa en dit zie je aan dat dynastieke
families proberen om Nederland in bezit te krijgen zoals bv. Habsburg.
De Preromaanse tijd
Al erg vroeg kwamen de Homo Heidelbergenis naar Nederland, deze jagers en
verzamelaars leefden in Nederland tot ongeveer 35.000 v.C. dan trekken als gevolg
van een ijstijd. Pas in 10.000 v.C. komen ze terug als de ijstijd af is en de Noordzee
ook werkelijk zee is, ook deze bewoners leefden als jagers en verzamelaars en
waren in zeer kleine aantallen. Rond 5500 voor christus ontstaat de neolithische
cultuur, er ontstonden kleine dorpen en vele boerderijen met name in Zuid-Limburg.
Uit deze tijd komen ook de Drentse Hunebedden. Echter door het waterrijke
Nederland bleven de landbouwers nog hel lang in de minderheid en was de
dominante levensvorm die van de jagers en verzamelaars. Pas in 700 v.C. begint in
Nederland de ijzertijd, de Kelten waren degenen die deze techniek gebruikten, ook
kwamen er steeds meer Germanen de Nederlanden binnen en de Germanen namen
uiteindelijk de Kelten over, de Germaanse taal werd dominant. Er woonden vlak voor
de Romeinse invasie maar iets van 50.000 mensen in Nederland, en allen waren
druk met de strijd tegen het water er ontstonden terpen rond 2500 v.C. Er was geen
vrede of eenheid, volkeren plunderden en vermoorden elkaar.
De Romeinse Nederlanden
Julius Caesar besloot het Romeinse rijk uit te breidden en kwam zo in Nederland met
acht legioenen in het jaar 57 v.C. Caesar kwam in Nederland twee volkeren tegen de
Eburonen en de Menapii, beide waren te zwak en ze verstopten zich in de bossen
terwijl de Romeinen hun boerderijen platbrandden, in 53 v.C. gaven de volkeren zich
over, echter hadden de Romeinen al gauw geen aandacht meer voor deze regio en
zodoende werd het weer onrustig dit duurde tot 12 v.C. wanneer de Romeinen de
volkeren weer onderwerpen, dan gebeurt er iets bijzonders in het jaar 9 n.C. worden
Romeinen bij het Teutoburgerwoud verslagen en teruggedrongen naar het gebied
ten westen van de Rijn. In 28 n.C. rebelleerden de Friezen met succes en ze
verdrijven de Romeinen, later worden er wel handelsrelaties gesloten maar
Romeinse overheersing in de Noordelijke Nederlanden blijft uit. Ook onder de rijn
kwam er een opstand, namelijk de Bataafse opstand onder leiding van Julius Civilis
die wraak wilde nemen omdat zijn broer op valse beschuldigingen was vermoord,
toevallig viel dit samen met de dood van Nero en een Romeinse burgeroorlog,
,hierdoor had de opstand aanvankelijk succes. Als Vespasianus als winnaar uit de
strijd komt en keizer wordt, stuurt hij een troepenmacht die plunderend te werk gaat
al snel komen ze tot een akkoord in het jaar 70, wat er met Civilis gebeurde is niet
bekend, de Romeinen hadden belang bij vrede want Bataven vormden een van hen
hulptroepen. Op deze opstand na bleef de Rijngrens ook wel limes genoemd vrij
stabiel, er ontstonden steden zoals bv. Nijmegen.
Leven in Romeinse rijk
De Romeinse cultuur was zeer invloedrijk op de Bataven, enige Romeinen vestigden
zich hier en bouwden villa’s met landbouwgrond eromheen, hierin zaten alle
moderne Romeinse technieken zoals bv vloerverwarming, meeste steden hadden bv
een Romeins badhuis. Dankzij de Pax Romana was er veel handel met Noordelijke
Nederlanden en Brittannië, er heerste welvaart in de Nederlanden en er werd cultuur
uitgewisseld. Romeinse wetten, goden en architectuur werden door het gebied onder
de limes verspreid.
De Romeinse neergang
In de 3e eeuw vonden er klimaatveranderingen plaats, de Friezen verloren stukken
land en begonnen te verhuizen naar voornamelijk Brittannië. Rome werd steeds
zwakker door interne struggles en in de 3e eeuw breken de Franken de Limes, er
ontstond chaos en onrust , dorpen en steden werden massaal verlaten, in de 4 e eeuw
herstellen de Romeinen de Limes weer nu met stenen forten. In de 5 e eeuw strot het
Romeinse rijk in, en weer massale migratie, Nederland had weer net zo weinig
inwoners als een paar eeuwen geleden.
De Merovingische en Karolingische periodes
Na de Romeinen ontstonden er de Saksen, Friezen en Franken deze konden met
elkaar communiceren en uit deze communicatie is de Nederlandse taal ontstaan.
Deze 3 Germaanse stammen vochten met elkaar om grondgebied maar dreven
tevens handel met elkaar en wisselden culturen uit. In 7 e en 8e eeuw begon de
bevolking toe te nemen, ook het klimaat verbeterde en de handel nam toe, de nieuwe
grote handelsstad werd Dorestad hier werd van alles verhandeld, en had men zelfs
een eigen munteenheid.
Opkomst christendom
Na Clovis kregen de Franken steeds meer macht in de Nederlanden, de Franken
wilden Nederland kerstenen, er werden bisdommen opgericht en in de 7 e eeuw werd
in Nijmegen de eerste kerk gebouwd. De Saksen en Friezen waren moeilijk te
bekeren maar uiteindelijk lukte het Engelse missionarissen (Willibrord) toch,
weliswaar werd er bij de Friezen militaire druk gebruikt, de Friezen werden wel
verslagen maar hielden nog koppig vast zoals je ziet in 754 als Bonifatius bij Dokkum
wordt vermoord, pas in de 9e eeuw werden de Friezen stabiel christelijk.
, Karolingische erfenis
Karel de Grote heeft in Nederland 30 jaar lang oorlog gevoerd tegen de Saksen die
hij uiteindelijk versloeg waarbij hun leider Widukind zich over gaf en vervolgens
bekeerde. Karel maakte gebruik van feodalisme en zette allerlei graven in Nederland
neer.
Uiteenvallen Frankische rijk komst Vikingen
Na Karel de grote werd het rijk verdeeld onder zijn 3 zonen, Nederland viel
aanvankelijk in 2 gebieden maar dor overlijden kwam het toen in één gebied te
liggen. In 810 kwamen de Vikingen (zonder succes) naar Nederland, de Vikingen
plunderden Dorestad meerdere keren, de Bisschop van Utrecht vluchtte uit angst
voor de Vikingen, deze plunderingen hielden de hele 9 e eeuw aan. De Frankische
koningen probeerden verbonden aan te gaan met de Vikingen, zo werd dit bv.
gedaan met Rorik de Deen hij kreeg grote gebieden in Friesland en Holland en
bekeerde zich. De Vikingen werden uiteindelijk definitief verslagen in 891 bij Leuven.
Bisschoppen steden en Landsuitbreiding
Door ontbreking an centraal gezag werd na de 9 e eeuw op de meeste plekken het
hofstelsel ingesteld, de adel was machtiger in het zuiden dan in het noorden. Er
kwamen steeds meer Bisdommen in Nederland , dit had slechts een belangrijke
reden, een bisschop had geen erfopvolging. De bisschop van Utrecht kreeg veel
Land in bezit en Utrecht werd het kerkelijk centrum van Nederland. In 1122 eindigde
deze praktijk door het concordaat van Worms.
Handel en uitbreiding landbouw
De handel nam toe na het verdwijnen van de Vikingen er ontstonden handelssteden
langs de rivier zoals Zutphen. Ook de landbouwopbrengst nam toe door een nieuwe
ploeg en het drieslagstelsel, echter was nog steeds ene groot deel van Nederland
woest moeras. Hier kwam verandering in in de 10 e eeuw door dijken en ontginningen.
Echter bleef veel land vaak te nat, dit had mede te maken met de vele
overstromingen die Nederland teisterde.
Opkomst van de steden
Er ontstonden in de 11e eeuw steeds meer steden in Nederland, zoals bv Leiden,
Groningen en Deventer. In zuid -Nederland kregen de steden ook steeds meer
macht wat tot afname van de macht van de vorst, de Vlaamse steden vormde het
centrum van de lakenhandel en bloeiden volledig op.
De welvarende 13e eeuw
Nederland begon dezelfde kenmerken te vertonen in de 13 e eeuw die al in de 11e
eeuw in Vlaanderen voorkwamen, in de Noordelijke Nederlanden leefden veel
onafhankelijke boeren en ook in het zuiden werden de feodale structuren zwakker, er
kwamen kleine steden op en kloosterordes. Friesland was volledig vrij tot de 16 e
eeuw, en regelde bv. zelf hun wetten. Toch was er samenwerking nodig om de dijken
te behouden. De opkomende steden kregen steeds meer macht vooral in Holland
steden zoals Leiden en Gouda, ook kregen aan het eind van de 13 e eeuw de gilden