In deze samenvatting worden de eindtermen van kwestie 4 behandeld van het VWO examen Filosofie 2024/25. De eindtermen staan bovenaan in het document. 2024 is het eerste jaar dat deze stof wordt afgenomen, dus de samenvatting is vrij uniek. Nu hoef je geen eigen samenvatting meer te maken en kan je ...
Filosofie, vwo, samenvatting kwestie 4
Door: Noor Schraverus
Dit zijn de uitgewerkte eindtermen van kwestie 4: grensvervagingen
Zorg dat je na het leren van deze samenvatting de eindtermen in eigen woorden kunt
uitleggen.
, Grensvervagingen
Donna Haraway:
Tegen het dualistisch denken: dualistisch beschrijven van de mens leidt tot dualistisch
voorschrijven van de mens. → Deze scheiding moeten we loslaten
Volgens haar moeten we grenzen niet afbakenen, maar vervagen. Deze grenzen kunnen
namelijk in werkelijkheid ook niet zo duidelijk getrokken worden:
Gaat uit van de mens als een cyborg: de mens heeft geen essentiële kenmerken, maar we
zijn van nature kunstmatige, samengestelde wezens.
Haraway stelt voor grenzen te vervagen: tussen mens en dier, tussen levend wezen en
machine en tussen fysiek en niet-fysiek.
De rest van kwestie 4 behandelt deze grensvervagingen. Elk standpunt vertegenwoordigt
een grensvervaging en gaat eerst in op argumenten die grensvervaging onderbouwen en
gaat vervolgens in op kanttekeningen die ja daarvanuit een ethisch, kerntheoretisch of
wetenschapsfilosofisch perspectief bij kunt plaatsen
Grensvervaging tussen mens en dier:
Volgens Haraway is de grens tussen mens en dier aan het vervagen. Maar ook de grenzen
tussen mens en andere organismen (bv planten) vervagen. Dieren en planten krijgen
eigenschappen toegedicht die we eerder alleen bij mensen tegenkwamen. Denk aan
intelligentie en moraliteit.
Timothy Morton
We kunnen geen scherpe grens tussen mensen en andere levende wezen trekken; we zijn
met de natuur verbonden
Ons lichaam functioneert alleen maar dankzij niet-menselijke wezens.
Morton stelt voor anders over onszelf te denken: Ecologisch denken: denken in termen van
verbondenheid met allerlei andere levende wezens.
Denken in termen van mesh= een metafoor voor het ecologisch denken en het woord kan op
veel verschillende manieren en in verschillende contexten gebruikt worden.
De mesh komt naar voren in spirituele en wetenschappelijke domeinen. Elke levensvorm is
letterlijke familie: we stammen genetisch van alle andere levensvormen af.
Alles is met elkaar verbonden -> er is geen duidelijk afgebakende achtergrond en voorgrond.
De mesh bestaat uit alle levensvormen, ook de dode, en hun leefomgevingen (die weer
bestaan uit levende en niet-levende wezens)
Onderscheid tussen intentioneel (bewust) handelen en automatisch gedrag is niet
vanzelfsprekend.
Is er wel een onderscheid tussen geest(denken) en lichaam(handelen)?
Ook om te handelen moet je de gevolgen weten, maar volgens Morton zijn we heel slecht in
vooruit denken en kunnen we gevolgen nooit compleet overzien.
Volgens Morton handelen mensen minder bewust dan we denken (we doen maar wat, we
vertonen gedrag, maar handelen niet). Als mensen handelingsvermogen hebben, hebben
dieren en planten dat ook.
Ook planten:
Plantenneurobiologie: onderzoek naar denkvermogen van planten.
Niet alle gedrag van planten is automatisch. Zij hebben ook zintuigelijke vermogens die lijken
op die van ons.
Bv. Planten vormen ook vriendschappen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorschraverus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
