Boek: toegepaste organisatiekunde
Auteur: Peter Thuis
Publicatiedatum: 24-06-2021
Hoofdstuk 1: een begrippenkader voor de organisatiekunde
1.1Wat is een organisatie?
Belangrijke kenmerken van een organisatie zijn:
- menselijke factor en samenwerking: zonder mens bestaat een organisatie niet. In
samenwerkingsverband kan je meer bereiken dan alleen.
- doelgerichtheid: een organisatie is opgericht met een bepaald doel.
- continuïteit: een onderneming blijft investeren om te blijven bestaan. Dit is het going-
concerngedachte: men gaat bij het nemen van beslissingen uit van de continuïteit van een
organisatie.
Gemeenschappelijke kenmerken organisatie:
- de machtsverdeling is in lagen.
- er is geschoold personeel.
- er is formele communicatie, goede regelgeving en methodes.
- werkverdeling is naar functie.
- er zijn omschreven doelstellingen.
Betekenissen van het begrip ‘organisatie’
- functionele: als werkwoord organiseren
- institutionele: organisatie als object. Met naam en vestiging.
- instrumentele: het organiseren binnen een organisatie.
1.2Organisatie, bedrijf en onderneming
Organisatie = menselijke samenwerking die doelgericht en blijvend is.
Bedrijf = een organisatie die goederen en/of diensten voortbrengt met het doel deze op de
afzetmarkt te verkopen.
Zonder winstoogmerk streven naar levering van goederen en/of diensten voor het algemeen nut.
Met winstoogmerk deze bedrijven streven naar winst.
onderneming = bedrijf dat altijd gericht is op het maken van winst.
1.3Productiviteit, effectiviteit en efficiëntie
Productiviteit = met productiviteit (P) van een organisatie duiden we op de verhouding tussen het
resultaat (R) en de daarvoor gebrachte offers (O).
formule P = R / O
Hoe hoger de uitkomst, hoe beter de organisatie presteert.
Maximale resultaat is met de laagste offers het maximale resultaat bereiken. Dit wordt vaak gebruikt
om de norm die mens denkt te behalen.
formule Pmax = Rmax / Omax
Het niet bereiken van de maximale productiviteit komt door:
- het resultaat is minder dan het maximaal haalbare.
- de gegeven offers waren meer dan de minimaal benodigde.
Effectiviteit = de verhouding tussen het werkelijk bereikte resultaat en het normresultaat dat
eigenlijk bereikt had moeten worden.
formule = Effectiviteit = Rwerkelijk / Rnorm
,Efficiëntie = de verhouding tussen de normoffers die men had mogen brengen en de werkelijk
gebrachte offers.
Formule efficiëntie = Onorm / Owerkelijk
1.4Waarom organisatietheorieën bestuderen?
- Ze vormen een leidraad bij beslissingen.
- ze vormen onze visies op organisaties.
- ze maken ons bewust van de organisatie-omgeving.
- ze zijn een bron van nieuwe ideeën.
Hoofdstuk 2: de belangrijkste stromen in de organisatiekunde
2.1 uitgangssituatie
De ontwikkeling van de organisatietheorieën is gebaseerd op 4 krachten.
1. Protestant-christelijke ethiek ten aanzien van arbeid mensen moeten hun tijd op aarde beter
maken.
2. Door het kapitalisme was het idee dat het alles zo efficiënt mogelijk moest. Ook moest iedereen
rijkdom kunnen vergaren. Er kon specialisatie en grote productie plaatsvinden.
3. Industriële revolutie door nieuwe machines moesten mensen in grotere verbanden
samenwerken.
4. Er ontstond een productiviteitsprobleem, dit ontstond door gebrek aan management. Er was geen
introductie van werken aan de lopende band.
2.2 klassieke organisatiekunde
Scientific management van Taylor
Leiding geven was het toepassen van wetenschappelijk verantwoorde methode en technieken. Dit
heeft meerdere uitgangspunten:
1. ontwikkel de beste manier van het uitvoeren van een taak door de arbeider
2. Selecteer, train, onderwijs en ontwikkel iedere arbeider op wetenschappelijke wijze.
Taylor wilde in het eerste geval dat de prestaties omhoog gingen door een andere stijl van
leidinggeven. Dit wordt gekenmerkt door een nauwe samenwerking tussen arbeiders en leiding, die
streven naar een gemeenschappelijk doel.
Er werden prestatienormen opgesteld met behulp van werkmethodeonderzoek en tijdstudies.
Daaraan werden prestatiebeloningsmethoden gekoppeld die gericht waren op arbeidsproductiviteit.
Door deze methode was er een productiviteitsverhoging van 30% tot 40%. Hierdoor was er
kostprijsverlaging, omzetverhogingen en ontslag van overtollig personeel.
Taylor liet de arbeiders en leidinggevende zich specialiseren in verschillende gebieden. Zo waren er
meerdere managers.
Kritiek op Taylor: 1. de prestatienormen die werden gesteld zijn nog niet zo wetenschappelijk
bepaald. 2. Taylor was de factor mens uit het ook verloren.
Scientific management van Gilbreths
Dit bestaat uit 2 soorten studies. De tijdstudie: dit onderzoek is gericht op de tijdbesteding van
arbeiders per handeling. En de methodestudie: dit onderzoek is gericht op de gebruikte vs de
optimale werkmethode. Deze onderzoeken moesten leiden dat een beweging tot het minimum
beperkt zou worden. Alles moest zo efficiënt mogelijk.
, Algemene managementtheorieën van Fayol
Deze theorie zou toepasbaar zijn in alle opzichte van een organisatie. Er zijn volgens hem een paar
kernelementen van management:
- Vooruitzien en plannen;
- organiseren;
- bevelen;
- coördineren;
- controleren.
Ook had hij 14 managementprincipes, 2 belangrijkste:
eenheid van gezag: een werknemer mag maar van 1 iemand instructies ontvangen, zo is er
duidelijkheid over gezag.
eenheid van bevel: werkzaamheden moeten met een bepaalde doelstelling en onder leiding van 1
baas plaatsvinden.
Algemene managementtheorie van Weber
Weber besteedde veel aandacht aan de invloed van religie op de samenleving. hij droeg bij aan de
ontwikkeling van bureaucratie. Bureaucratie is een theorie die de werkmethodiek loskoppelt van
personen. Het gezag wordt losgekoppeld van een persoon en gekoppeld aan de functie die iemand
bekleed. Hij wilde er voor zorgen dat er geen misverstanden konden plaatsvinden omdat
werkmethode of functie niet van te voren was vastgelegd.
2.3 gedragskundige benadering
De gedragskundige benadering zette zich af tegen de klassieke organisatiekunde, omdat men vond
dat er te weinig aandacht besteed was aan de factor mens. De humanrelationsbenadering neemt de
mens uit uitgangspunt van de studie. Dit leert ons vooral dat de mens niet vergeten mag worden. Dit
heeft de kijk via een sociaal mensbeeld.
Gedragskundige aanpak van Mayo
De belangrijkste aanzet tot de gedragskundige aanpak van de organisatietheoriekunde waren de
Hawthorne-onderzoeken. De conclusie die men daaruit kon trekken is dat werknemers sociale
behoeften samen met de technische aspecten van cruciaal belang zijn voor een onderneming.
Maslows behoeftepiramide
Maslows verklaarde het menselijk gedrag aan de hand van door hem ontworpen behoeftehiërarchie.
Dit gaf de motivatie van de mens aan. Deze piramide kan men alleen in oplopende volgorde
doorlopen.
De onderste laag is die van de fysiologische behoefte. Dat is ademen, eten, drinken
Daarna komt de laag zekerheid. Dat is veiligheid, orde, satbiliteit en gezondheid.
Daarna komt de laat sociale acceptatie. Dat is liefde, vriendschap en familie.
Daarna komt waardering. Dat is de waardering over je status, succes, respect en presige.
En de hoogste is zelfontplooiing. Dat is je studie, creativiteit, problemen oplossen ect.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anouk579. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.