Ohjee, wat vervelend om te zien dat je 2 sterren geeft. Als je feedback hebt hoor ik het graag, dan kan ik eventueel iets aanpassen :)
Inhoudsopgave
Week 1 – H1 het karakter en de plaats van de systeemtheorie.............................................................2
Week 2 – H2 Het systeembegrip en de belangrijkste kenmerken van open systemen..........................6
Week 3 en 4 – H10.1 gezinssystemen, gezinsfenomenen, gezinsrollen en gezinsstructuren.................8
Week 5 – H3 t/m 9 uitgangspunten m.b.t. de interactie binnen een systeem.....................................10
Week 6 – systeemanalyse, systeemhypothese en systeemdoelen.......................................................16
Week 7 - H10.2 t/m 10.3.7 Gezinssystemen: hulpverlening en interventies........................................17
Bijlage 1 – werkmodel uitgelegd...........................................................................................................18
Boek: Anders kijken, theorie en praktijk van de systeembenadering, Joop Willemse
Hoofdstuk 1 tot en met 10 samengevat + extra uitleg over systeemanalyse, systeemhypothese,
systeemdoelen en het werkmodel.
1
,Week 1 – H1 het karakter en de plaats van de
systeemtheorie
Er zijn 4 verschillende psychologische stromingen:
De psychoanalyse
Het behaviorisme
De humanistische psychologie
Systeemtheorie
De psychoanalyse (individueel) is ontwikkeld door Sigmund Freud. Het bestaat uit:
De psychoanalytische theorie; behandelt de dynamiek van de psychische
processen, die grotendeels onbewust zijn en bepaald worden door verdringing en
afweermechanismen.
De psychoanalytische therapie: vorm van therapeutisch handelen waarbij
uitsluitend psychische beïnvloedingsmiddelen worden gebruikt om stoornissen op
het spoor te komen en op te heffen, met het doel om ziekten te genezen.
Er wordt dus gekeken naar waarneembaar gedrag en naar niet waarneembaar gedrag.
Het verleden speelt een rol, omdat Freud ervanuit gaat dat je ontwikkelingen in je
ontwikkeling stadia een rol kunnen spelen in het verdere leven.
Het behaviorisme is de psychologie van het uiterlijk waarneembare gedrag. Het is een
theorie over de wijze waarop menselijk gedrag is aangeleerd. Veel van wat de mens nog
niet kan, kan alsnog worden aangeleerd, en ongewenst gedrag kan worden afgeleerd.
Hieronder valt bijvoorbeeld klassiek conditioneren of gedragstherapie.
Bij de humanistische psychologie ligt de nadruk op de menselijke mogelijkheden, de
mogelijkheid van de mens om te kiezen en zich te ontplooien. De verwante filosofische
stroming, het existentialisme (Sartre), benadrukt de vrijheid van de mens als
bestaansgrond en stelt dat voor de mens het maken van keuzes in zijn leven zijn
belangrijkste mogelijkheid (mag) en tegelijkertijd zijn belangrijkste opdracht (moet) is.
Mensen hebben behoefte aan groei en zelfontplooiing of zelfverwerkelijking.
Hieronder valt de behoeftehiërarchie van Abraham Maslow.
De hierboven genoemde drie stromingen richten zich op het individu.
Systeemtheorie heeft het individu in zijn omgeving tot onderwerp. De systeemtheorie
is een theorie die haar basis heeft in het constructivisme. Constructivisme beweert dat er
ook een werkelijkheid bestaat die wij zelf maken en construeren. We spreken hier van
subjectieve kennis.
Definitie van systeemtheorie: een systeem is een samenstelsel van elementen dat als
geheel functioneert door de onderlinge afhankelijkheid van de elementen en dat voor de
betrokken elementen bepaalde functies vervult.
Geschiedenis systeemtheorie
Ludwig von Bertalanffy wordt als vader gezien van een wetenschapsbenadering die
ervoor pleit vanuit het grotere geheel. Rond 1950 verbreedt hij zijn biologische theorie
tot een benadering die bruikbaar is voor alle wetenschappen (algemene systeemtheorie,
AST).
In 1956 is er een artikel van Gregory Bateson, waarin de oorzaken voor bepaalde vormen
van het disfunctioneren van mensen niet binnen het individu zelf worden gezocht, maar
binnen hun omgeving of binnen hun systeem. Dit artikel is een fundament van het
systeemtheoretisch denken.
2
, In 1966 komt het boek ‘the social psychology of organizations’ van Katz en Kahn
gepubliceerd, waarin een systeemtheoretische benadering van organisaties wordt
geïntroduceerd.
In 1967 komt het boek van Paul Watzkawick, deze is belangrijk geweest voor de
verspreiding van de systeemtheorie. In 1970 kwam het Nederlandse boek uit en werd dit
door Nederland verspreid. In de tweede helft van de jaren 70 deden systeemdenken en
gezinsbenadering zijn intrede in Nederland. Hierdoor werden minder kinderen uit huis
geplaatst.
Uitgangspunten systeemtheorie
De kern van de systeemtheorie kan worden samengevat in de volgende 5 principes:
Het geheel is meer dan de som van de delen. Het systeem heeft een eigen
karakter dat niet te herleiden is tot de eigenschappen van de delen.
Binnen het systeem (geheel) zijn de delen van elkaar afhankelijk. In een systeem
hangt alles met elkaar samen. Als een ding veranderd in het systeem, verandert
het hele systeem mee.
Het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van de individuen.
Bijvoorbeeld groepsdruk. Dit kan negatief en positief zijn.
Het systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn omgeving,
omdat het wil overleven.
Een systeem heeft de eigenschap zichzelf te handhaven en te blijven voortbestaan
wanneer het eigenlijk geen recht van bestaan meer heeft.
In de systeemtheorie wordt er niet naar het individu zelf gekeken, maar wordt er
gekeken naar de werking van het systeem en naar de wisselwerking tussen personen. De
benaderingswijze is nuchter en zakelijk; zij wenst niet te speculeren over de bedoelingen
en motieven van mensen. De bredere blik op het menselijk gedrag leidt niet alleen tot
een andere manier van kijken. Het biedt ook een andere verklaringswijze van menselijk
gedrag dan de meer individugerichte psychologische benaderingen. Er wordt ervan
uitgegaan dat er andere factoren en invloeden ten grondslag liggen aan menselijk
gedrag.
Binnen de systeemtheorie staat het begrip informatie centraal. Hiermee wordt de
voortdurende stroom van zowel verbale als non-verbale, onbewuste en onbedoelde
signalen die mensen uitzenden en ontvangen bedoeld. Het systeem functioneert doordat
er voortdurend informatie wordt uitgewisseld tussen de delen van het systeem en tussen
het systeem en zijn omgeving.
Feedback: zelfregulatie door middel van terugkoppeling. In de systeemtheorie gaat
feedback over aanpassen, het vermogen van het systeem tot bijsturen van hun eigen
functioneren. Feedback duidt op alle processen van informatieterugkoppeling en
informatieverwerking.
Negatieve feedback: draagt bij aan de bestendiging van de situatie en aan het
voortbestaan van de bestaande toestand van het systeem. Negatieve feedback is gericht
op veranderingen tegengaan.
Positieve feedback: is gericht op dat het systeem verandert en dat een bepaalde
systeemnorm die tot dan toe gold, wordt losgelaten.
Herhaling is een kenmerk waaraan een systeem herkend wordt. Zo ontstaan patronen
van interacties. Door een vast patroon verschaffen interacties steeds minder nieuwe
informatie. Dit wordt een beperking genoemd. Deze beperking is niet slecht of negatief,
want het zorgt voor vertrouwdheid en zekerheid. Daarnaast creëert het bepaalde mate
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ShannaServaas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.