Articulatorische fonetiek
Distinctieve kenmerken van klanken
Vocaal vs. consonant
Stem
o Stemhebbend/stemloos
Wijze
o Obstruent/sonorant
Obstructie gedeeltelijk of geheel
Explosief: p, b, k, t
Fricatief: f, v, s, z
Geen obstructie maar ‘open’
Nasaal: n, m, ng
Liquidae: l, r
o Lateraal (l) /rhotisch (r)
Semivocalen/halfklinkers/glijklanken: j, w
Plaats
o Labiaal
Labiodentaal/bilabialen
o Coronaal
Alveolair/palataal
o Dorsaal
Velaren/uvulair
o Laryngeaal
Glottaal
Verwervingsvolgorde
Consonanten
o Van voor naar achteren
Vocalen
o Van achter naar voor
Wat is fonologie?
De klankleer in een bepaalde taal
o Maken van woorden
o Klanken in een bepaalde volgorde
o Betekenis onderscheidende functie
Fonologische stoornis: wanneer het verwerven van de klank niet goed gaat waardoor het ook
niet motorisch aangeleerd kan worden
Fonetische stoornis: het kind heeft moeite met de motorische uitvoering (bijvoorbeeld
slissen)
,Processen betrokken bij taal en spraak
1. Conceptualisator
o Bedenken van een boodschap
2. Preverbale boodschap
o Idee van boodschap, nog niet uitgesproken
3. Formulator
o Structuur
Grammaticale codering (info uit lexicon: woordbetekenissen en
woordvormen)
Fonologische codering (fonemen op de juiste plek + toepassing fonologisch
regels van het Nederlands
4. Fonetisch plan
o Planning van de opeenvolgende bewegingen
5. Articulator
o Uitvoer
Taal- en spraakproductiemodel van Levelt
Verwerving
In het algemeen kan men zeggen dat op de leeftijd van 3 jaar er een consistente productie
gezien wordt van een aantal klanken, daarna een geleidelijke uitbreiding van het repertoire
, Op 6-jarige leeftijd zijn meestal alle klanken verworven
, Verwervingsvolgorde volgens Beers
Nederlands
Spontane spraak
Initiale consonanten
Verwerving van contrasten
o Contrastontwikkeling
Verwerving van distinctieve kenmerken
Kinderen verwerven geen individuele klanken, maar kenmerken die gekoppeld zijn aan
klanken
Kinderen beginnen met het produceren van open vocaal geluid. Het tegenovergestelde hiervan zijn
consonantisch explosieve klanken. Voor het verwerven van klanken leren kinderen de contrasten
kennen. Doordat deze twee soorten klanken tegenovergestelde klanken zijn leert het kind als eerst
de explosieve consonanten kennen.
Uitgangspunt:
Als eerste wordt het basiscontrast geleerd: consonantisch explosief
Dit betekent: de klanken die geleerd worden, omvatten kenmerken die op de een of andere manier
contrasteren met het basiskenmerk (basiscontrast).
Contrastgraden
Contrastgraad 1: leeftijd 1;03 – 1;08 jaar
Continuant wordt verworven als contrasterend kenmerk binnen de groep obstruenten (Obstruent:
explosief vs. fricatief)
Contrast: explosief tegenover fricatief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sdhr99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.