9.1 Oorlog en crisis
begrippen
- isolationisme = een land dat liever op zichzelf blijft en niet met andere
landen wil omgaan. Het land wil niet meedoen aan oorlogen of problemen van
andere landen en concentreert zich alleen op wat er binnen hun eigen land
gebeurt.
- militarisme = Voorkeur voor alles dat met het leger te maken heeft, zoals
uniformen, medailles, parades en discipline.
- wapenwedloop = Een soort wedstrijd tussen landen om te zien wie de beste
wapens heeft of de meeste vooruitgang heeft geboekt in wapentechnologie.
- capitulatie = Overgave.
- protectionisme = economisch beleid waarbij de overheid de economie van
het eigen land bevoordeelt.
- beurskrach = een plotselinge en zeer sterke koersdaling op de
aandelenmarkt.
● De snelle economische groei en het militarisme in het Duitse keizerrijk
zorgden voor verstoring in het machtsevenwicht.
oorzaken toenemende spanning in Europa
- nationalisme ⇨ het idee dat jouw land het beste is kan leiden tot de wens
voor een groter grondgebied/grotere staat voor jouw volk.
- modern imperialisme ⇨ nieuwe gebieden toevoegen aan jouw land zorgde
voor een groter land = internationaal meer aanzien en politiek zeggenschap.
- militarisme ⇨ Het idee dat oorlog een snelle, efficiënte (en bijna sportieve)
manier is om de machtsverhoudingen vast te stellen maakt dat ment een
oorlog niet direct te allen tijde wilde voorkomen. De verwachting was dan ook
dat de oorlog snel klaar zou zijn en alle landen zich daarna konden
neerleggen bij de (nieuwe?) machtsverhoudingen.
- wapenwedloop ⇨ Productie van meer/grotere wapens in omliggende landen
zorgen voor de wens zélf ook meer en/of grotere wapens te bezitten. Dit
zorgde voor een kettingreactie binnen Europa waardoor vele landen sterk
bewapend waren.
- bondgenootschappen ⇨ Afspraken tussen landen onderling om elkaar te
steunen in het geval van oorlog zorgde, na de moord op de
Oostenrijks-Hongaarse kroonprins, voor een kettingreactie aan
oorlogsverklaringen.
aanleiding WOI
moord op de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije
, bondgenootschappen
- centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, het Ottomaanse rijk
- geallieerden: Frankrijk, GB, Rusland
verschil totale oorlog/eerdere oorlogen
- Totale oorlog is een oorlog waarbij de hele samenleving betrokken is. De
burgers komen in aanraking met de oorlog en de economieën worden
oorlogseconomieën ↬ productie van oorlog benodigdheden gaat voor op
producten die de burgers nodig hebben. (loopgraven)
- In eerdere oorlogen werd de strijd beslist op het slagveld. Militairen trokken
daar naartoe, vochten en de winnaar werd bekend. Het vond dus niet plaats
in steden/dorpen tussen en met de burgers.
verdrag van Versailles
In 1919 werden er afspraken gemaakt voor het behoud van vrede in de toekomst.
- Duitsland moest gebied afstaan aan Frankrijk
- De Duitsers moesten hun leger beperken (max 100.000)
- Duitsland moest herstelbetalingen doen aan Frankrijk en België
Problemen Amerikaanse economie na WOI
- Overproductie ⇨ tijdens WOI produceerde de VS ook voor de Europese
markt. Toen de oorlog over was en in Europa de eigen productie
langzamerhand weer toenam viel dat afzetgebied voor de VS weg. De kosten
die bedrijven/boeren in de VS hadden gemaakt om te in te spelen op de
grotere afzet bleven echter wel bestaan. Met minder winst en hogere kosten
kwamen zij in de financiële problemen.
- Verzadiging van de markt van luxe producten ⇨ In de jaren ’20 van de
twintigste eeuw werden er vele luxe producten verkocht. Omdat consumenten
niet ieder jaar nieuwe luxe producten nodig hadden, verzadigde de markt.
Producenten bleven zitten met de spullen en maakten daardoor minder winst.
- Banken met kredietproblemen ⇨ Banken leenden in de eerste jaren van de
twintigste eeuw veel geld aan consumenten (o.a. voor de aanschaf van de
eerder genoemde luxeproducten) zonder veel controle vooraf. Veel leningen
werden daardoor (bij het toenemen van de economische problemen) niet
meer terugbetaald en zo raakten ook de banken uiteindelijk in de problemen.
- Daling van vertrouwen in de economie ⇨ Doordat de economische situatie
steeds moeilijker werd, daalde het vertrouwen in de economie. Dit was direct
terug te zien in de aandelenmarkt. Omdat de waarde van aandelen sterk
gebaseerd is op vertrouwen in de economie nam die af, waardoor het
vertrouwen in de economie weer verder afnam, wat weer effect had op de
waarde van de aandelen etc. etc. etc. Dit leidde uiteindelijk tot zwarte
donderdag in oktober van 1929.
begrippen
- isolationisme = een land dat liever op zichzelf blijft en niet met andere
landen wil omgaan. Het land wil niet meedoen aan oorlogen of problemen van
andere landen en concentreert zich alleen op wat er binnen hun eigen land
gebeurt.
- militarisme = Voorkeur voor alles dat met het leger te maken heeft, zoals
uniformen, medailles, parades en discipline.
- wapenwedloop = Een soort wedstrijd tussen landen om te zien wie de beste
wapens heeft of de meeste vooruitgang heeft geboekt in wapentechnologie.
- capitulatie = Overgave.
- protectionisme = economisch beleid waarbij de overheid de economie van
het eigen land bevoordeelt.
- beurskrach = een plotselinge en zeer sterke koersdaling op de
aandelenmarkt.
● De snelle economische groei en het militarisme in het Duitse keizerrijk
zorgden voor verstoring in het machtsevenwicht.
oorzaken toenemende spanning in Europa
- nationalisme ⇨ het idee dat jouw land het beste is kan leiden tot de wens
voor een groter grondgebied/grotere staat voor jouw volk.
- modern imperialisme ⇨ nieuwe gebieden toevoegen aan jouw land zorgde
voor een groter land = internationaal meer aanzien en politiek zeggenschap.
- militarisme ⇨ Het idee dat oorlog een snelle, efficiënte (en bijna sportieve)
manier is om de machtsverhoudingen vast te stellen maakt dat ment een
oorlog niet direct te allen tijde wilde voorkomen. De verwachting was dan ook
dat de oorlog snel klaar zou zijn en alle landen zich daarna konden
neerleggen bij de (nieuwe?) machtsverhoudingen.
- wapenwedloop ⇨ Productie van meer/grotere wapens in omliggende landen
zorgen voor de wens zélf ook meer en/of grotere wapens te bezitten. Dit
zorgde voor een kettingreactie binnen Europa waardoor vele landen sterk
bewapend waren.
- bondgenootschappen ⇨ Afspraken tussen landen onderling om elkaar te
steunen in het geval van oorlog zorgde, na de moord op de
Oostenrijks-Hongaarse kroonprins, voor een kettingreactie aan
oorlogsverklaringen.
aanleiding WOI
moord op de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije
, bondgenootschappen
- centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, het Ottomaanse rijk
- geallieerden: Frankrijk, GB, Rusland
verschil totale oorlog/eerdere oorlogen
- Totale oorlog is een oorlog waarbij de hele samenleving betrokken is. De
burgers komen in aanraking met de oorlog en de economieën worden
oorlogseconomieën ↬ productie van oorlog benodigdheden gaat voor op
producten die de burgers nodig hebben. (loopgraven)
- In eerdere oorlogen werd de strijd beslist op het slagveld. Militairen trokken
daar naartoe, vochten en de winnaar werd bekend. Het vond dus niet plaats
in steden/dorpen tussen en met de burgers.
verdrag van Versailles
In 1919 werden er afspraken gemaakt voor het behoud van vrede in de toekomst.
- Duitsland moest gebied afstaan aan Frankrijk
- De Duitsers moesten hun leger beperken (max 100.000)
- Duitsland moest herstelbetalingen doen aan Frankrijk en België
Problemen Amerikaanse economie na WOI
- Overproductie ⇨ tijdens WOI produceerde de VS ook voor de Europese
markt. Toen de oorlog over was en in Europa de eigen productie
langzamerhand weer toenam viel dat afzetgebied voor de VS weg. De kosten
die bedrijven/boeren in de VS hadden gemaakt om te in te spelen op de
grotere afzet bleven echter wel bestaan. Met minder winst en hogere kosten
kwamen zij in de financiële problemen.
- Verzadiging van de markt van luxe producten ⇨ In de jaren ’20 van de
twintigste eeuw werden er vele luxe producten verkocht. Omdat consumenten
niet ieder jaar nieuwe luxe producten nodig hadden, verzadigde de markt.
Producenten bleven zitten met de spullen en maakten daardoor minder winst.
- Banken met kredietproblemen ⇨ Banken leenden in de eerste jaren van de
twintigste eeuw veel geld aan consumenten (o.a. voor de aanschaf van de
eerder genoemde luxeproducten) zonder veel controle vooraf. Veel leningen
werden daardoor (bij het toenemen van de economische problemen) niet
meer terugbetaald en zo raakten ook de banken uiteindelijk in de problemen.
- Daling van vertrouwen in de economie ⇨ Doordat de economische situatie
steeds moeilijker werd, daalde het vertrouwen in de economie. Dit was direct
terug te zien in de aandelenmarkt. Omdat de waarde van aandelen sterk
gebaseerd is op vertrouwen in de economie nam die af, waardoor het
vertrouwen in de economie weer verder afnam, wat weer effect had op de
waarde van de aandelen etc. etc. etc. Dit leidde uiteindelijk tot zwarte
donderdag in oktober van 1929.
