Dit document bevat de rechtsregels van alle verplicht voorgeschreven jurisprudentie voor het vak insolventierecht gegeven aan de Universiteit van Utrecht.
Jurisprudentie
Week 1 Inleiding faillissement, surséance van betaling, WSNP en aansprakelijkheid van curator
HR 28 juni 2013 (Misbruik van bevoegdheid)
Kan er sprake zijn van misbruik van bevoegdheid bij het aanvragen van je eigen faillissement?
R.o. 3.1-3.3
Een faillissementsaanvraag kan een misbruik van bevoegdheid opleveren. Y verkeert in de toestand
opgehouden te zijn met betalen. De HR overweegt dat een verzoek ook dan kan worden afgewezen, als een
redelijk belang ontbreekt. Hiervan zal sprake zijn als dit een misbruik van recht oplevert. Dit is het geval als het
geschiedt met een ander doel dan waarvoor de bevoegdheid is verleend. Y zou als natuurlijk persoon
rechtstreeks in aanmerking komen voor de schuldsanering, ook al is hij ondernemer. Hij kan dus niet een
faillissement aanvragen om via die weg tot toepassing van de schuldsaneringsregeling te komen. Dit is misbruik
van bevoegdheid.
HR Unitco (Toetsing faillissementsaanvraag in hoger beroep)
Welke feiten en omstandigheden zijn van belang bij de toetsing van een faillissementsaanvraag in hoger
beroep?
R.o. 3.3.1
Bij de beslissing van de rechter in hoger beroep over een faillissementsaanvraag, moet deze uitgaan van de
toestand ten tijde van zijn uitspraak (ex nunc). Alle op dat moment bestaande omstandigheden moeten in
aanmerking worden genomen. Er moet opnieuw worden gekeken naar het pluraliteitsvereiste. Er is net als in
eerste aanleg vereist dat er een steunvordering is, waarvan summierlijk is gebleken.
HR Säkaphen/Carrecon-Piguilliet (Pluraliteitsvereiste)
Geldt het pluraliteitsvereiste in faillissement of is het voldoende als de schuldenaar in de toestand verkeert
opgehouden hebben te betalen?
R.o. 3.3.2
De voor een faillietverklaring vereiste steunvordering moet summierlijk blijken. Dit is gerechtvaardigd doordat
het faillissement als doel heeft het vermogen van de schuldenaar te verdelen onder de gezamenlijke
schuldeisers. Met dit doel is niet te verenigen de faillietverklaring van een schuldenaar met slechts één
schuldeiser. De HR komt op dit punt niet terug van zijn vaste jurisprudentie.
HR Coöperatieve Rabobank U.N./Winters (Invulling pluraliteitsvereiste)
Hoe moet het pluraliteitsvereiste worden ingevuld?
R.o. 3.4.3
De HR bevestigt het pluraliteitsvereiste. Een steunvordering hoeft niet opeisbaar te zijn en de omvang daarvan
hoeft niet vast te staan. Als steunvorderingen pas zouden worden voldaan na de vernietiging van het
faillissement (zoals hier zou zijn), bestaan de steunvorderingen nog ten tijde van de beslissing op de
faillissementsaanvraag. Er is dan voldaan aan het pluraliteitsvereiste. Naast het pluraliteitsvereiste moet de
schuldenaar in de toestand verkeren dat hij heeft opgehouden te betalen.
HR Maclou/Curatoren Van Schoppen (Norm persoonlijke aansprakelijkheid curator)
Aan welke norm moet getoetst worden als een curator persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld?
R.o. 3.6
De bijzondere kenmerken van de taak van de curator zorgen ervoor dat een persoonlijke aansprakelijkheid
getoetst moet worden aan een zorgvuldigheidsnorm die daarop is afgestemd. De norm is dat een curator
behoort te handelen zoals in redelijkheid mag worden verlangd van een over voldoende inzicht en ervaring
beschikkende curator die zijn taak met nauwgezetheid en inzet verricht.
HR Curatoren Mobell/Interplan (Maatschappelijke belangen bij afwikkeling boedel)
Kan de curator maatschappelijke belangen laten meewegen bij het beheer en de vereffening van de boedel?
R.o. 3.5.2
Onder omstandigheden kan het gerechtvaardigd zijn dat de curator de belangen van maatschappelijke aard
zwaarder laat wegen dan de belangen van de individuele schuldeisers. In deze casus is van zodanige
1
, zwaarwegende belangen niet gebleken. Het belang van een doelmatige afwikkeling van een faillissement
behoort niet tot de zwaarwegende belangen van maatschappelijke aard.
HR Prakke/Gips (Toepassing Maclou-norm)
Hoe moet de Maclou-norm worden toegepast?
R.o. 3.4.2-3.4.3
De curator kan persoonlijk aansprakelijk worden gehouden. Voor zover hij bij de uitoefening van zijn taak niet
gebonden is aan regels, komt hem in beginsel een ruime mate van vrijheid toe. De curator moet zich richten
naar het belang van de boedel, maar het is aan zijn inzicht overgelaten op welke manier dat belang het beste
wordt gediend. Bij het te gelde maken van het actief van de boedel heeft de curator beleidsvrijheid. Bij het
toepassen van de Maclou-norm is terughoudendheid geboden. Jegens de curator dient een persoonlijk verwijt
te kunnen worden gemaakt. Hiervoor is vereist dat de curator het onjuiste van zijn handelen inzag of
redelijkerwijze behoorde in te zien.
HR 9 november 2018 (Niet naleven regels voldoende voor persoonlijke aansprakelijkheid curator?)
Is het niet naleven door de curator van regels waaraan hij gebonden is voldoende voor persoonlijke
aansprakelijkheid?
R.o. 3.5.4
De HR bevestigt dat de curator beleidsvrijheid heeft als hij niet gebonden is aan regels. Als hij gebonden is en
de regels niet nakomt, dan zal hij in beginsel persoonlijk aansprakelijk zijn tegenover degenen met wiens
belangen hij rekening moest houden. Uit de schending van een verplichting die volgt uit een overeenkomst die
voor de failliet geldt, volgt op zichzelf nog geen persoonlijke aansprakelijkheid. Er is niet sprake van een actieve
schending van een verplichting van de curator tot een nalaten. Dit is een verplichting die geldt voor de curator
in zijn hoedanigheid en is een regel in de zin van Prakke/Gips. Om te kunnen spreken van aansprakelijkheid
moet de curator ook een persoonlijk verwijt treffen.
Week 2 Fixatiebeginsel, soorten schulden in faillissement, onverschuldigde betaling
HR Ontvanger/Hamm q.q. (Onverschuldigde betaling)
Is de curator verplicht deze betaling ongedaan te maken?
R.o. 3.4
De HR maakt eerst onderscheid tussen vorderingen voór faillietverklaring zonder rechtsgrond en vorderingen
na faillietverklaring zonder rechtsgrond. Dit laatste kan weer worden verdeeld in betalingen na faillietverklaring
waarvan de rechtsgrond vervalt door terugwerkende kracht en de situatie waarin er sprake is van een
onmiskenbare vergissing (zonder rechtsverhouding (rechtsgrond)).
In het onderhavige geval is de curator verplicht mee te werken aan het ongedaan maken van die vergissing. Dit
houdt verband met zijn bijzondere positie als beheerder en vereffenaar van de failliete boedel.
HR De Ranitz q.q./Ontvanger (Gebruikelijke boedelkosten)
Moeten de gebruikelijke kosten als eerste worden voldaan?
R.o. 3.5
Als het boedelactief niet toereikend is om alle boedelschulden te voldoen, moeten die schulden in beginsel naar
evenredigheid van de omvang worden voldaan behoudens de geldende wettelijke voorrang. Op grond hiervan
moeten de kosten van executie en vereffening vooraf uit de opbrengst worden voldaan, waaronder het salaris
en de verschotten van curatoren.
HR Huijzer q.q./Rabobank (Betalingsopdrachten, art. 52 Fw)
Kan de curator betaling van de bank vorderen van bedragen die de bank na de faillietverklaring aan een derde
heeft voldaan, terwijl de bank noch door publicatie noch op andere wijze op de hoogte was of moest zijn van
het faillissement?
R.o. 3.3
Alleen wanneer het gaat om betalingsopdrachten gegeven vóór de dag van faillietverklaring kun je als
schuldenaar bevrijdend betalen aan de failliet, mits te goeder trouw (art. 52 Fw). De verbintenis tot het doen
van betaling ontstaat namelijk op het moment dat de rekeninghouder een door de bank aanvaarde concrete
betalingsopdracht verstrekte. In casu was de betalingsopdracht gegeven op de dag van de faillietverklaring, dus
is art. 52 Fw hier niet op van toepassing.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Karlijn123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
