DIt is een samenvatting van de hoorcolleges en artikelen voor het tweede deeltentamen van Over de Grenzen in . Hoorcolleges 5-8 & Artikelen: Resnik & Elliot, Alexandrova, Biesta, Dietz Ostrom en Stern, Hardin, Scott, Flyvberg.
Inhoud
Hoorcollege 5.........................................................................................................................................2
Hoorcollege 6.........................................................................................................................................6
Hoorcollege 7.........................................................................................................................................8
Hoorcollege 8.......................................................................................................................................12
Artikelen...............................................................................................................................................15
Resnik & Elliot - The Ethical Challenges of Socially Responsible Science..........................................15
Alexandrova – Well-being.................................................................................................................18
Artikel Hardin – The tragedy of the commons..................................................................................22
Artikel Dietz, Ostrom, Stern – the struggle to govern the commons................................................23
Artikel Scott – rational choice theory...............................................................................................24
Artikel Biesta – why what works won’t work....................................................................................25
Artikel Flyvberg – Social science that matters..................................................................................26
,Hoorcollege 5.
Wat is Ethiek:
- ‘it is not just an annoying list of things you are not allowed to do, so you can’t have fun’ –
Peter Singer
Het is geen belemmering van fun, maar
- Ethiek naar goed en kwaad
- Vaststellen wat waardevol is
- Normatief
- Ethiek is een richtsnoer voor handelen: ‘ethics are an inquiry into what is right and wrong,
and what is valuable and important. It attempts to answer the question of what you ought to
do
Wat je zou moeten doen. Over wat goed en fout kan gaan in onderzoek en welke
waarden (zoals transparantie enz.) belangrijk zijn
4 domeinen voor ethiek
1. Persoonlijke domein: mijn intenties, gevoelens, verwachtingen
2. Interpersoonlijk/sociale domein: gedrag, relaties, afspraken; verwachtingen bij anderen
3. Culturele domein: waarden, normen, conventies; wat wij als geheel vinden
4. Institutionele domein: regels, wetten, verordeningen
- Maar de scheidingen zijn niet zuiver; het kan elkaar beïnvloeden
- De beoordeling van een ethiek is de filosofische veronderstelling van wat goed is
3 typen ethiek met verschillende antwoorden over wat goed is
1. Virtue ethics
De deugdenethiek: het goede ligt besloten in de deugden van iemand; eerlijkheid, oprechtheid,
zorgzaamheid. Het toont zich in het handelen (in specifieke handelen). Het leren van virtues (deugd)
is als het leren van vakmanschap; langdurig moeizaam proces. Nadruk ligt bij het individu en diens
kwaliteiten. Een opbouw van karakteristiek. Heb je ter goeder trouw gehandeld?
kijken naar de actor. Virtue-based. Virtue ethics is person rather than action based: it looks at
the virtue or moral character of the person carrying out an action, rather than at ethical duties and
rules, or the consequences of particular actions. ... A good person is someone who lives virtuously -
who possesses and lives the virtues.
2. Deontology
Het goede is wat in zichzelf goed is. Er zijn apriori (gegeven) fundamentele rechten en plichten. Het
goede is in regelgeving vastgelegd. Men weet dat het niet goed is om te doden, en dat staat ook in de
wet. Het niet doden is op zichzelf het goede, dus je weet wat het goede is. Nadruk ligt op het principe
zelf.
déontologie/plichtethiek : gij zult niet doden kijken naar de actie (past die bij een deugdzaam
persoon). De deontologie is een ethische stroming die uitgaat van absolute gedragsregels, vaak
(maar niet altijd) gesteld als normen. Er wordt ook wel gesproken over plichtethiek. De
term deontologie werd door Jeremy Bentham (1748-1832) gebruikt voor het geheel van de ethiek.
3. Consequentionalism
, Goed is wat het meeste geluk oplevert voor de grootste groep mensen. Het gevolg van een actie is
belangrijk. Wat telt zijn de gevolgen van een handeling, niet de intenties. Gebaseerd op utilitarisme.
Nadruk op gelijkheid en meetbaarheid gedrag; mijn geluk is evenveel waard als dat van jou.
Consequentialisme/utilitarisme/gevolgethiek : ik zal niet doden, omdat ik weet dat ondanks mijn
eigen gewin voor die dood, de mensen om mij heen hier meer negatieve gevolgen uit ervaren.
kijken naar de actie (past dat bij een deugdzaam persoon). Gevolgenethiek of consequentialisme is
een ethisch-filosofische stroming waarbij het ethisch juist handelen gekenmerkt wordt door een
goed resultaat van ons handelen. Belasting betalen is niet voordelig voor mij, maar wel voor het
grote goed.
Hoe te handelen als de verschillende ethieken niet op eenzelfde antwoord uitkomen; doden is fout
voor alle, maar het vertellen dat iemand HIV heeft niet: ‘therapeut heeft client met HIV maar de
partner weet het niet; moet de client de partner inlichten.
- Deugdenethiek: eerlijkheid versus vertrouwen
- Deontologie: confidentiality therapeut-client is binden, behalve in kwestie van leven en
dood; kijkt echt naar de regelgeving
- Consequentialism: levensgeluk partner versus ongemak van client.
Ethiek is een afweging van morele gronden om een besluit te nemen
Ethiek in de wetenschap
- Codes of conduct: een geschrift over de ethiek die wetenschappers moeten volgen
Waarden van wetenschap
- Verlichting: wetenschap maakt zich los van kerkelijke dogma’s vrijheid van onderzoek. De
wetenschapper weigert te luisteren naar anderen als verboden van onderzoek door gelovige
overtuigingen.
- Wootton (2015): Magic was replaced by science, myth by fact, the philosophy and ascience
of ancient Greece by something that is still recognizably by our philosophy and science’
- Zuivere wetenschap (ook daarvan dus): de wetenschap van ware kennis; het doel is
ontwikkelen van kennis, die moet voldoen aan zuiverheidscriteria.
- Onderzoeksethiek: onbevooroordeeld, objectief!
Welke beginselen: CUDOS van Merton (1942)
- Communism(communalism)= wetenschap is van iedereen, product van gemeenschappelijke
inspanning
- Universalism: beoordeling kennisclaim los van persoonlijke of sociale kwaliteiten
onderzoeker. Niet de maker maar het werk beoordelen.
- Disinterestedness: onderzoeker wordt onderworpen aan strenge controle. Geen
verstrengeling van belangen.
- Organized skepticism: oordeel over een kwestie uitgesteld tot we de feiten kennen. Peer
review.
- Originality: (later toegevoegd niet van merton) onderzoeker draagt iets nieuws bij aan
kennis.
Uit deze leidende principes komen de codes of conduct: gedragsregels hoe te handelen als
wetenschapper. Geboden en verboden:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kschulte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
