Samenvatting Consciousness
Hoofdstuk 1: What’s the problem?
Filosoof Patricia Churchland denkt dat consciousness de term ‘caloric fluid’ zou kunnen krijgen. Dit
betekent dat het eigenlijk niet echt bestaat. David Chalmers zegt dat het stom zou zijn als we zouden
verwachten dat dit zou gebeuren. Consciousness is iets wat zichzelf moet verklaren.
In ons dagelijks leven blijven we het hebben over een soort onmogelijk dualisme. We hebben het
over de hersenen en de mind, subjectief en objectief, etc.
Een materialist denkt dat er maar één soort stof is in de wereld en dat de mind simpelweg de
werking is van dat stof.
Consciousness kan ook wel gezien worden als iemands eigen ervaring. Niemand anders kan weten
hoe het is. Niemand anders kan het van je afpakken.
Monistische theorieën stellen dat er maar een soort stof is in de wereld. Dualistische theorieën
stellen dat er twee soorten stof zijn.
De meest bekende vorm van dualisme is dat van René Descartes, ook wel Cartesiaans dualisme
genoemd. Descartes wilde zijn filosofie baseren op alleen een stevige basis waar geen twijfel over
mogelijk was. Hij stelde, zelfs al twijfelen we aan alles, dat nog blijft er iets bestaan. ‘I think,
therefore I am’ = ‘the first principle of the Philosophy I sought’
Volgen Descartes zijn er twee soorten stof: de uitgebreide stof waarvan fysieke lichamen zijn
gemaakt en de niet-uitgebreide stof, denkstof waarvan de minds zijn gemaakt.
Descartes theorie is een vorm van substantie dualisme. Het kan contrasteren met property dualisme
of dual aspect theory.
- Property dualisme: de wereld bestaat uit één soort substantie (de fysieke soort), maar het
kan beschreven worden als iets dat mentale of fysieke termen gebruikt ook al kan één
beschrijving de anderen niet verminderen.
Het probleem van substantie dualisme: hoe kunnen de mind en het lichaam interacteren wanneer ze
van verschillende substanties zijn gemaakt? de interactie moet beide kanten op werken.
De filosoof Gilbert Ryle bespotte dualisme als ‘het dogma van de geest in de machine’.
De filosoof Alva Noë zegt: ‘consciousness is niet iets dat in ons gebeurt. Het is iets wat we doen.’
De wetenschapsfilosoof Karl Popper en neuropsycholoog John Eccles stelden een theorie van
dualistisch interactionisme voor. Zij stelden dat de kritische processen in de synapsen van de
hersenen zo fijn in evenwicht zijn, dat ze beïnvloed kunnen worden door een niet-fysiek denken en
gevoel van de zelf.
De fysioloog Benjamin Libet stelde voor dat een niet-fysieke ‘conscious mental field’
verantwoordelijk is voor de eenheid en continuïteit van subjectieve ervaring en voor vrije wil.
David Chalmers heeft een naturalistisch dualisme voorgesteld en hij noemt dit ‘een onschuldige vorm
van dualisme, volledig verenigbaar met de wetenschappelijke blik van de wereld.’ het stelt dat
‘bridging principles’ nodig zijn om te verklaren hoe ervaring voorkomt uit fysieke processen ook al is
de fysieke wereld causaal gesloten.
Daniel Dennet bedacht de term ‘Cartesiaans materialisme’ om de positie van doen alsof je een
materialist bent, maar vertrouwen op dualistische concepten te beschrijven.
‘Cartesiaans theater’ = je inbeelden dat je bewust bent voelt alsof je het publiek bent van een show
van een speciaal mentaal theater.
Materialisme bevat identiteit theorie (wat mentale staten identiek maakt met functionele staten) en
functionalisme (wat mentale staten gelijk maakt aan functionele staten).
Epiphenomenalism = fysieke gebeurtenissen veroorzaken of geven aanleiding tot mentale
gebeurtenissen, maar mentale gebeurtenissen hebben geen effect op fysieke gebeurtenissen.
- Probleem: als bewust ervaringen geen effect kunnen op iets, dan zouden we nooit ervan af
weten of erover kunnen praten omdat dit zou betekenen dat ze een effect hadden.
- Ander probleem: als de mind een bijproduct is of een side-effect van de fysieke wereld maar
het is zelf niet fysiek, dat is epiphenomenalism eigen een vorm van dualisme.
, Neutraal monisme stelt dat de wereld gemaakt is van één soort stof en dat het niet geclassificeerd
kan worden als of mentaal of fysiek. William James
Panpsychism = het idee dat alle materiële dingen bewustzijn hebben van mentale eigenschappen,
maar wel primitief.
Fenomenologie is een filosofie en een psychologie gebaseerd op het zetten van subjectieve
ervaringen op de eerste plek.
Wilhelm Wundt gebruikt introspectie, ofwel zelf-observatie, om subjectieve ervaringen te
bestuderen.
Wundt claimde dat er twee soorten ‘fysieke elementen’ waren:
1. Sensorische elementen: ofwel simpele sensaties zoals klanken, hitte of licht.
2. Affectieve elementen: ofwel gevoelens zoals het sensorische plezier of displezier dat bij de
simpele sensaties hoort.
Behaviorisme: het doel van psychologie is het voorspellen en controleren van gedrag. John B.
Watson
De filosoof Joseph Levine bedacht de term ‘the explanatory gap’ = een metafysische kloof tussen
fysieke fenomenen en bewuste ervaring.
Easy problems = de problemen die vatbaar zijn voor de standaard methoden van cognitieve
wetenschap en opgelost kunnen worden. Bevatten de mechanismes van aandacht, gedragscontrole
en de slaap-waak cyclus.
Het echte hard problem is ervaring: hoe is het om een organisme te zijn of hoe is het om in een
bepaalde mentale staat te zij, de kwaliteit van diepblauw te ervaren. Hard problem is de vraag hoe
fysieke processen in de hersenen aanleiding geven tot subjectieve ervaring.
Hoofdstuk 2: What is it like to be … ?
Thomas Nagel zegt: wanneer wij zeggen dat een ander organisme bewust is, bedoelen we dat ‘er is
iets zoals het is om dat organisme te zijn, iets hoe het is voor dat organisme.’ ‘De essentie van de
overtuiging dat vleermuizen ervaring hebben, is dat er iets is dat je weet hoe het is om vleermuis te
zijn.’
Thomas Nagel heeft een experiment uitgevoerd door te vragen aan mensen ‘what is it like to be a
bat?’ Wij mensen kunnen net echt weten hoe het is om een vleermuis te zijn, zelf als we geloven dat
er iets is van hoe het zou zijn. Dit verklaart de betekenis van consciousness.
- Fenomenale consciousness is ervaring; wat een staat fenomenaal conscious maakt, is dat er
iets is als ‘dit is hoe het is om in zo’n staat te zijn’.
- Access consciousness: de beschikbaarheid voor het gebruik van redeneren en rationaal
gestuurde spraak en actie.
Qualia: hoe iets is. Fundamentele bouwblokken van specifiek sensorische ervaring. Het is bedoeld
om kwaliteit te benadrukken: weg te komen van het praten over fysieke eigenschappen of
beschrijvingen en te wijzen naar ervaring zelf.
Gedachtenexperimenten zijn experimenten die gedaan worden met de mind.
Gedachtenexperimenten zijn niet ontworpen om de wereld te manipuleren of om antwoorden te
geven, maar eerder om de mind te manipuleren en denken te verduidelijken.
Mary the colour scientist: heel haar leven heeft ze geleerd over kleurperceptie, hoe het oog werkt,
welke golflengtes bij welke kleur horen, ze weet er alles over. Maar ze heeft haar hele leven in een
zwart-witte kamer doorgebracht. Wanneer ze uit de kamer mag en ze ziet kleuren denkt ze dan
‘wow, is dit hoe rood eruit ziet?’ of ‘Ik wist dat rood er zo uit zou zien!’
- Wanneer ze verbaasd is: moeten we dan materialisme verwerpen en dualisme accepteren?
- Als ze niet verbaasd is: materialisme accepteren?
The philosopher’s zombie: er is iemand die precies er zo uitziet als jij, zich hetzelfde gedraagt, op
dezelfde manier praat en op iedere detecteerbare manier identiek is aan jou, maar niet conscious is.
- Wanneer men gelooft dat conscious nodig is om te denken, praten of moeilijke beslissingen
te maken, dan zou een wezen zonder consciousness niet in staat zijn deze dingen te doen.
