ANATOMIE & FYSIOLOGIE
HET ZENUWESTELSEL DEEL 2
DE HERSENSCHORS
3 functies van de hersenschors:
1. Geestelijke activiteiten:
Geheugen, intelligentie, verantwoordelijkheidsgevoel, denken, redeneren,
moreel besef, taal, leren, …
2. Zintuigelijke waarneming:
Pijn, temperatuur, aanraking, gezichtsvermogen, gehoor, smaakzin, reuk
3. Willekeurige motoriek:
Opwekken en besturen van bewuste bewegingen
Functionele gebieden van de hersenschors:
In grote lijnen zijn de belangrijkste functionele gebieden gekend. Sommige zijn
maar in één hersenhelft actief.
- Functionele gebieden zijn echter niet strikt af te lijnen en werken samen met
andere gebieden.
De hemisferen bedienen tegenovergelegen lichaamshelften (gekruiste controle
en analyse)
Gebieden:
Motorische gebieden:
- Besturing van willekeurige skeletspieren
Sensorische gebieden:
- Ontvangen en verwerken van zintuigprikkels
Associatiegebieden:
- Integratie/interpretatie van verschillende soorten inkomende informatie
- Uitvoering van complexe geestelijke functies
Blinde schets:
1
,Motorische gebieden van de cortex:
Primaire motorische cortex= gyrus precentralis
- In frontale kwab
- Pyramidevormige cellichamen hogere mototrische neuronen
Hier start bevel tot beweging van skeletspieren
Motorische baan: pyramidebaan= tractus corticospinalis
- Motorische banen dalen af naar voorhoorncellen van ruggenmerg
Motorische homunculus:
- Omgekeerde vertegenwoordiging van lichaamsgebieden en omvang
evenredig met complexiteit van lichaamsdeel
Sensorische gebieden van de cortex:
Somato-sensorische cortex = gyrus postcentralis
- In pariëtale kwab
- Hier wordt men zich bewust van pijn, temperatuur, druk, spierbewegingen en
positie van gewrichten.
- Prikkels komen uit tegenovergestelde lichaamshelft
- Grootte van projectiegebied evenredig met mate van sensorische innervatie
Sensorische homunculus met bv. groot projectiegebied voor n. trigeminus (gelaat
is zeer gevoelig!)
Gehoorschors= auditieve cortex:
- In temporale kwab, net onder sulcus lateralis
- Prikkels uit van binnenoor (orgaan van Corti) via cochleair deel van
n.vestibulocochlearis
Sensorische gebieden:
Reukschors= olfactorische cortex:
- Diep in temporale kwab
- Prikkels uit nervus olfactorius
Smaakgebied:
- In diepe lagen van somato-sensorisch gebied (insula), net boven sulcus
lateralis
- Prikkels uit smaakpapillen
Visuele cortex:
- Grootste deel van occipitale kwab
- Achter sulcus pariëto-occipitalis
- Prikkels uit oog via nervus opticus
ASSOCIATIEGEBIEDEN
Associatiegebieden (grijs-tinten op de schets) maken complexe, hogere
cognitieve vaardigheden mogelijk
- Ze ontvangen, coördineren, interpreteren prikkels uit sensorische, motorische
en andere associatiegebieden
2
, Premotorische gebied:
- Frontale kwab, net voor de primaire motorische cortex
- Coördinatie van bewegingen opgewekt door primaire motorische cortex
- Aangeleerde bewegingspatronen
Prefrontaal gebied:
- Voor de premotorische cortex, groot gebied, in contact met alle andere
associatiegebieden
- Intellectuele functies:
tijdsgevoel,
voorspelling gevolgen van gebeurtenissen,
normale beheersing van gevoelens (angst, frustratie, spanning: door
interpretatie huidige gebeurtenissen en voorspelling gevolgen ervan)
Hemisferische lateralisatie:
Bepaalde gebieden die ingewikkelde interpretaties doen zijn slechts actief in één
hersenhelft.
Bv. Algemeen interpretatiegebied (Wernicke) (taal en mathematische
berekeningen) meestal links actief (bij rechtshandigen!)
Bv. Gebied voor ruimtelijke visualisatie en analyse meestal rechts actief (bij
rechtshandigen)
Associatiegebieden:
1. Gebied van Wernicke (sensorisch spraakcentrum)
In temporale kwab, naast pariëto-occipito-temporale gebied
Is een algemeen interpretatiegebied, waar gesproken woorden worden
waargenomen en begrepen:
- bevattingsvermogen en intelligentie, taalvaardigheid (lezen, schrijven,
spreken), analytische taken (rekenen), logisch denken
Bij linkshandigen dominant in rechter hersenhelft en andersom
Dus meestal dominant links
2. Parieto-occipito-temporale gebied ( ruimtelijke visualisatie en analyse)
Achter het somato-sensorisch gebied
Analyse en interpretatie van (niet auditieve) sensorische informatie:
3