Resume
Samenvatting MEDIARECHT
- Cours
- Mediarecht
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting van de lessen en gastlessen met uitgebreide notities
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
MEDIARECHTINLEIDING
Wat is “recht”?
• Geheel van gedragsregels:
o Om iets te doen
o Iets te verbieden
o Iets toe te laten, onder voorwaarden
• Doel: samenleving mogelijk maken; vandaar:
o Wisselwerking met « moraal » in samenleving
• Dwingend: verbonden aan de uitoefening van “gezag”
o Begint bij WM
o Maar vnl. door RM : via afdwingbare sancties
§ Uitvoerbaar vonnis
§ Schadevergoeding – dwangsom – geldboete (wat verstaan jullie daaronder?)
• Regels zijn « relatief » in tijd en ruimte
• Soms nogal wat tijdsverloop tussen « moraal » en « recht »
Als we spreken van recht gaat het eigenlijk over gedragsregels, daarin zit eigenlijk al het tweede aspect
vervat, want gedrag bepalen met als doel dat we allemaal kunnen samenleven op een vreedzame manier.
Wanneer je met iemand leeft,moet je afspraken maken. “Uw vrijheid eindigt waar de vrijheid van iemand
anders begint”. Gedragsregels van het recht proberen uw vrijheid een beetje in te perken om de vrijheid van
de anderen maximaal te benutten. Wanneer wetten worden vastgelegd krijgt ge een wisselwerking tussen
ethiek en het recht. Er zijn altijd tijdsverschillen tussen ethische regel en rechtsregel en dat is jammer als
daar “slachtoffers” in vallen. Wanneer we een regel kunnen omzetten in een rechtsregel wordt die
dwingend. Parlement neemt de beslissing om iets in een wet om te zetten. Wij kunnen dan niet anders dan
dat volgen, anders zitten we met het probleem van samenleven. Zodoende afdwingbaar dat als je het niet
volgt je voor een rechter kan verschijnen.
Boom die groeit over de heg van uw buur en daar schaduw creërt kan de buur zeggen dat die gesnoeid moet
worden: privaat geschil tussen buur A en B, schadevergoeding kan dan gebruikt worden. Schadevergoeding
is aan een persoon of bedrijf in een privaat geschil.
Strafrecht is dat je iets doet tegen een regel dat we als maatschappij nog erger vinden bv. snelheid
overschrijden, geldboete kan dan gebeuren. Geldboete is strafrecht, wanneer de Belgische staat zegt dat je
een elementaire regel hebt overschreden. Geldboete gaat naar de staatskas. Dit sluit ook niet uit dat er een
schadevergoeding komt, want als je te snel rijdt en daardoor vliegt iemand anders in de berm, krijg je ook
een schadevergoeding (burgerlijk, civiel, schaadrechterlijk).
Wat is “mediarecht”?
• Geen afgebakend rechtsgebied; wordt alsmaar :
o Groter
o Complexer
o Technischer
• Merk ook de evolutie in de terminologie op :
o « Persrecht »
o « Omroeprecht »
o « Mediarecht »
o « Informatierecht » ?
• = Toenemende loskoppeling van het « medium »
Niet iets dat echt afgebakend is als gebied.
Vandaag spreken we over mediarecht, wat een heel klein ding is binnen de grote verzameling van recht.
Mediarecht is geen vaste definitie.
,Vroeger werd gesproken over persrecht. Dat ging over de kranten, dat is uitgebreid geworden tot
omroeprecht. Vandaag spreekt men over mediarecht maar er is ook een ongoing revolutie want men kan
meer en meer spreken over informatierecht (meer over informatie want we gaan ons meer en meer
loskoppelen van de drager/media).
Structuur van het OO
• In functie van 4 basiselementen in “communicatie”
o De juridische regulering van de “boodschap”
o De juridische regulering van het “medium”
o De juridische regulering van de “verzender”
o De juridische regulering van de “ontvanger”, maar deze gaan we niet bespreken.
Rechtsbronnen
• Cursus = gebaseerd op officiële vindplaatsen
• Vnl. wetgeving
o Wetten
o Niveaus
§ Internationaal
§ Europees
§ Belgisch:
• Federaal
• Communautair
o Vlaamse Gemeenschap
Wetgeving: niet enkel wet van federaal parlement, een ruime term die kan gaan over een tekst die van kracht
gaat op internationaal, Europees, nationaal, ... niveau.
Maar we gaan zo veel mogelijk wet op Vlaamse en federaal niveau bekijken.
Richtlijn: Europese Unie en moet omgezet worden door de lidstaten in nationale wetgeving. Je kan strengere
regels maken maar geen lossere.
Verordening: Europese Unie claimt meer bevoegdheid en het gaat direct van toepassing in de lidstaten, daar
is geen omzetting in een nationale wetgeving bij nodig.
• Wetboek?
o Er bestaat geen officieel “Mediawetboek”
o Enkel private initiatieven, zoals Wetboek media- en auteursrecht
• Rechtspraak en rechtsleer
o Belgisch handboek:
§ Dirk Voorhoof en Peggy Valcke « Handboek Mediarecht » (Larcier, Brussel, 2014) ;
opgelet:
• Verouderd
• Deze cursus volgt andere structuur en legt andere accenten
§ Fabienne Brison, Koen Lemmens, Sandrien Mampaey en Katrien Van der Perre
(verwacht volgend jaar)
o Belgisch tijdschrift:
« Auteurs & Media » (Larcier, Brussel, sinds 1996)
,Wet heeft zijn onderliggende principes die belangrijk zijn.
Daarbuiten heb je nog andere wetsbronnen zoals rechtspraak: als iets misloopt ga je naar een rechtbank en
die rechter maakt toepassing aan rechtsregels, via rechtspraak zien we hoe bepaalde statische teksten
dynamisch worden omdat de rechters een andere interpretatie aan de wetten geven omdat ze de
achterliggende doelstellingen aanpassen. Rechtsleer noemde men vroeger de rechtsgeleerden, maar dat zijn
mensen die wetten analyseren en becommentariëren, we spreken daarover als rechtsauteurs. Zij proberen
rode draad te zien en overzicht te houden en op een tijdslijn te zetten of wetten coherent blijven etc,
proberen het te contextualiseren. Zo gaat rechtsleer een impact kunnen hebben op nieuwe wetgeving en
nieuwe rechtsspraak.
DE JURIDISCHE REGULERING VAN DE “BOODSCHAP”
HET BEGINSEL VAN “DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING”
Wat is vrijheid van meningsuiting?
Grondrechten in het handvest van Europese Unie, is heel elementair. Maar als jurist een ppreciezere analyse
van maken. Wordt heel sterk uitgedaagd, kan je iemand de mond snoeren? Bv. Tweets van Trump, van
Twitter afgesmeten. En ook wat is gebeurd vorig jaar in Frankrijk, de moord op de leraar na het tonen van
Mohammed-cartoons in de les.
https://www.tijd.be/opinie/algemeen/vlaamse-rectoren-onze-vrije-meningsuiting-is-een-kostbaar-
voorrecht/10259538.html
Vrijheid van meningsuiting is niet overal en altijd zo vanzelfsprekend…
Als we kijken naar media en vooral
kranten, zijn er toch een aantal
aanfluitingen op de vrijheid van
meningsuiting. Journalisten vermoord,
censuur etc, je vindt elk jaar wel
voorbeelden van zulke inbreuken.
, Networked writing environment. Universiteit
van Florida die de vrijheid van meningsuiting
en de inbreuken in kaart probeerde brengen.
Rood is weinig vrijheid van meningsuiting en
groen is opener, paars zijn matige gebieden.
Problematiek blijft actueel, reporters zonder
grenzen maken ook ieder jaar zo een kaarten,
zie volgende foto’s. België had in 2019 een
goede score, het 9e land.
Een van de initiatieven die daarvoor in het leven zijn geroepen is
difference day: world press freedom day. Elk jaar op 3 mei.
Ook dichtbij:
• Woensdag 7 januari 2015, Parijs : Bij een terreuraanslag op het hoofdkantoor van het satirische
blad Charlie Hebdo zijn 12 doden gevallen. Verder zijn er mensen gewond geraakt van wie er 4
slecht aan toe zijn.
Op wereldkaarten lijkt het ver van ons bed en vanuit de overheid is dat wel zo maar we zien wel andere
(privé) “initiatieven” die vrijheid van meningsuiting in het gedrang brengen, zoals dit.
• Op 16 oktober 2020 werd in Conflans-Sainte-Honorine (Frankrijk) Samuel Paty, een leraar
geschiedenis en maatschappelijke vorming, op straat onthoofd
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mirtebrouwers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
52510 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans