Internationale betrekkingen Prof. Dr. Tom Sauer
1 INTRODUCING GLOBAL POLITICS
1.1 GLOBAL ACTORS
Niet-gouvernementele organisaties (NGO)
Een NGO is een private organisatie die het lijden in de wereld probeert te verlichten,
de belangen van de armen behartigt, het milieu beschermt, een basis legt voor
sociale dienstverlening en de gemeenschap verder ontwikkelt.
De eerste officiële erkenning van ngo’s gebeurde door de VN in ’48. Deze kregen
een adviserende functie met betrekking tot de Universele Verklaring van de Rechten
van de Mens (EVRM).
Er bestaan 2 soorten NGO’s. De operationele NGO behartigt de algemene
doelstellingen (1ste alinea) voornamelijk ontwikkeling gerelateerde projecten.
De ‘advocacy NGO’ bestaat om 1 bepaalde zaak te verdedigen, ze behartigen vaak
de publieke opinie en de opinie van pressie/drukgroepen mobilisatie van soft
power en pressure.
Het aantal NGO’s is enorm gegroeid over de jaren.
Voorbeelden van NGO’s: Greenpeace, Amnesty International
Nadelen van NGO’s Voordelen van NGO’s
Weinig economische invloed (<-> TNC’s) Veel ‘soft power’:
Om media-aandacht te verkrijgen, - hoog publiek profiel waardoor ze veel
maken ze vaak overdreven beweringen, media-aandacht kunnen krijgen
waardoor de publieke perceptie en de - dmv hun humanitaire doelen krijgen ze
politieke agenda verkeerd beïnvloed veel publieke steun en kunnen ze
wordt. morele druk gebruiken (<-> politieke
actoren)
NGO’s zijn niet democratisch verkozen. NGO’s gericht op ontwikkeling en hulp
Ze staan vaak enkel maar voor de kunnen opereren in politiek gevoelige
mening van een klein groepje experten. gebieden.
Ze maken vaak compromissen op hun NGO’s verrijken globale politiek
principes, waardoor ze minder radicaal - ze zijn een goed tegengewicht voor de
en meer ‘mainstream’ worden. macht van het bedrijfsleven.
- ze spelen in op de
verantwoordelijkheidszin van de burger
dmv hun morele macht
1.2 FOCUS ON
Defining global politics?
Twee betekenissen van ‘global’:
1° wereldwijd: politiek die wordt uitgevoerd op een wereldwijd niveau
2° uitgebreid: verwijst naar alle elementen binnen een systeem
De vrede van Westphalia: Westphalian statensysteem
= het begin van moderne internationale politiek, maakte een eind aan de 30 jarige
oorlog
1
,Internationale betrekkingen Prof. Dr. Tom Sauer
intern: binnen de staten zorgde dit voor een soeverein rechtssysteem: ze krijgen
onafhankelijke controle over wat er gebeurt binnenin de staten
extern: tussen de staten zorgde dit voor het algemeen accepteren van de
soevereine onafhankelijkheid van alle staten (staten zijn legaal gelijk)
1.3 CONCEPTS
een politieke, soevereine vereniging die gezag uitoefent binnen
staat
gedefinieerde territoriale grenzen
een benadering van politieke analyse die de staat als de
state-centrism belangrijkste actor beschouwt in binnenlands gebied en op
wereldniveau
een patroon van relaties tussen staten dat een zekere maat van
statensysteem
orde en voorspelbaarheid vaststelt
het onderhandelen en communiceren tussen staten met de
diplomatie
bedoeling een conflict op te lossen zonder oorlog te voeren
politieke, sociale, economische of andere vormen die nationale
transnationalisme
grenzen overstijgen of doorkruisen
letterlijk: zonder regels, de afwezigheid van een centrale
anarchie overheid of hogere autoriteit soms leidt dit instabiliteit en
chaos
vertrouwen op interne bronnen/eigen capaciteiten, vaak als de
self-help belang-rijkste reden waarom staten overleving en veiligheid een
prioriteit geven.
een conditie waarin geen enkele staat domineert over andere
balance of power
staten, met de neiging om een algemeen evenwicht te creëren
de theorie dat sociale en alle andere vormen van onderzoek
positivisme overeen moeten komen met de methoden van de
natuurwetenschappen
een aanpak van politiek die gebaseerd is op de veronderstelling
machtspolitiek/
dat het streven naar macht het belangrijkste doel is van de
power politics
mens
hegemon een leidende of allergrootste macht
Het geloof in een wereldstaat.
Moreel kosmopolitisme
Het geloof dat de wereld bestaat uit een enkele morele
gemeenschap, waarin elke mens verplichtingen heeft tegenover
zijn medemens (ongeacht ras, religie of nationaliteit). Dit geloof
kosmopolitisme
is gebaseerd op het principe dat elk individu gelijkwaardig is op
moreel vlak.
Politiek kosmopolitisme (legaal/institutioneel)
Het geloof dat er globale politieke instituties of zelfs een
wereldregering zou moeten zijn.
globalisatie/ Globalisatie is de opkomst van onderlinge afhankelijkheid, dit
globalisering betekent dat onze levens worden gevormd door gebeurtenissen
en beslissingen die ver van ons plaatsvinden.
Geografische afstand en territoriale grenzen worden minder
belangrijk.
dit betekent niet dat ‘het lokale en nationale’ ondergeschikt
wordt aan ‘het globale’
2
,Internationale betrekkingen Prof. Dr. Tom Sauer
dit betekent wel dat het politieke proces verbreedt en
verdiept wordt waardoor nationale en globale gebeurtenissen
meer en meer interageren
Een heel machtige staat, die van boven in de hiërarchie staat
qua militaire macht, economische macht en globale interesses.
great power
Ook heeft deze staat een vooruitstrevende buitenlands politiek,
= grootmacht
waarmee ze een grote invloed kan uitoefenen op internationale
zaken.
Een relatie tussen twee partijen waarbij beiden beïnvloed
worden door elkaars beslissingen. Een wederzijdse
beïnvloeding van staten: vaak geassocieerd met coöperatie en
Interdependence integratie in wereldzaken.
= interdependentie Complexe interdependentie:
= wederzijdse - staten zijn niet autonoom
afhankelijkheid - problemen worden belangrijker op wereldlijk niveau/in
wereldzaken
- leger/militaire kracht wordt minder belangrijk en minder
betrouwbaar
Omstandigheden waarin de wederzijdse overleving en
internationale
veiligheid van staten verzekerd zijn door middel van
veiligheid
maatregelen om agressie te voorkomen of te bestraffen.
een raamwerk van coöperatie tussen staten en andere actoren
veiligheidsregime
om een vreedzame oplossing van conflicten te verzekeren
De relaties tussen staten worden bepaald door bestaande
normen en wetten.
De internationale gemeenschap is ‘een samenleving van
international
staten’. Hierbij wordt internationale orde gehandhaafd dmv
society
internationale organisaties, internationaal recht, diplomatie,..
Hoever deze sociale integratie gaat, hangt af van de culturele
en ideologische gelijkheid tussen staten.
* Veiligheid = veilig zijn van schade en bedreigingen *
Acties van de ene staat om de nationale veiligheid te
verbeteren, kunnen door de andere staat als agressief of
vijandig beschouwd worden. Hierbij kunnen militaire
tegenbewegingen worden uitgelokt.
Interpretatie-dilemma
veiligheidsdilemma
Wat zijn de motieven, intenties en capaciteiten van een staat bij
het versterken/opbouwen van zijn militaire macht?
blijvende onzekerheid of wapens defensief/agressief zijn
bedoeld
Reactie-dilemma
Moet een andere staat militair confronterend reageren of moet
ze geruststellend reageren om de spanning te verminderen?
soevereiniteit De staat wordt als de allerhoogste, onbetwiste autoriteit
beschouwd, die zelf de regels binnen het grondgebied bepaald.
externe soevereiniteit: staten handelen zelfstandig & zijn
legaal gelijk
3
, Internationale betrekkingen Prof. Dr. Tom Sauer
interne soevereiniteit: verwijst naar de locatie van de hoogste
autoriteit binnen de staat
1.4 FEATURED THINKERS
* realist & politiek filosoof
* ontwikkelde een theorie over de oorsprong van het menselijk
gedrag
Thomas “de mens zoekt steeds macht” legitimatie voor absolute
Hobbes overheid als enige alternatief voor anarchie van de natuurlijke staat
(waarin het leven arm zou zijn)
* de staat als essentiële garantie voor orde en veiligheid
Belangrijkste werk: Leviathan
* criticus & filosoof
* “kennis is niet meer dan een verzameling van impressies”
* “kennis is subjectief afhankelijk van ieders begrip”
Immanuel Kant * belang van moraliteit (gebruik van categorische imperatieven)
belangrijkste categorische imperatief: andere mensen als doel
in plaats van enkel als middel gebruiken
Belangrijkste werk: Critique of Pure Reason
2 HISTORICAL CONTEXT
2.1 GLOBAL ACTORS
United States of America (USA)
Type: staat Hoofdstad: Washington BBP/hoofd: $47,702
De Verenigde Staten werd opgericht als federale republiek in 1787 door middel van
een goedkeuring van de Amerikaanse grondwet. De VS werd gevormd door Britse
koloniën die een confederatie hadden opgericht na de onafhankelijkheidsoorlog. In
1912 waren alle 48 staten van de VS geschapen.
De VS is een liberale democratie bestaande uit:
- Het Congres: bestaat uit het Huis van Afgevaardigden en de Senaat
- Het Voorzitterschap/presidentschap: omvat de uitvoerende tak van de overheid
- De Hoogste Rechter: kan wetten vernietigen die in strijd zijn tegen de grondwet
Het Amerikaanse systeem van overheid wordt gekenmerkt door een netwerk van
constitutionele controles die voortvloeien uit federalisme en een scheiding der
machten (wetgevende, uitvoerende & rechterlijke macht). Toch kan de overheid
vastlopen/ blokkeren. Bijvoorbeeld: verdragen moeten worden ondertekend door
de president en geratificeerd door de senaat. En hoewel de president
opperbevelhebber is van het leger, kan het Congres oorlog verklaren.
BETEKENIS:
De opkomst van de VS tot de wereldwijde hegemonie begon met een economische
opkomst in de 19de eeuw. De VS had het Verenigd Koninkrijk ingehaald als
belangrijkste industrieland van de wereld (30% vd wereldgoederen) en bloeide uit tot
een supermacht. Die economische macht was slechts met mate assertief op
internationaal vlak
bv: stoppen met het traditioneel isolationisme. De VS kon invloed uitoefenen op
het hele kapitalistische Westen.
4
