17/10/2022
PSYCHOLOGIE VAN MENSEN AAN HET WERK
- VERSLINGERD AAN WERK
~ Jeroen Stouten
1. HOOFDSTUK 1 – JE MISSIE
Als psycholoog kies je een domein van expertise dat aanleunt bij je interesses.
Bv. klinische en gezondheidspsychologie, arbeids- en organisatiepsychologie of onderzoek.
In onze keuze focussen we vaak op de inhoud van zo’n domein.
Bv. als je geïnteresseerd bent in het helpen van kinderen met gedragsproblemen, of je hebt een voorkeur
om teams met elkaar te laten samenwerken, dan kies je in functie van wat je graag wilt doen.
Iets wat we vaak over het hoofd zien bij het volgen van onze interesses, is of het werken in een specifieke
context ons ook kan bevallen. Vind je het leuk om in een ziekenhuis te werken, of werk je liever in een
dynamische organisatie die advies geeft aan andere bedrijven, of toch liever als zelfstandig therapeut? Je zou
denken dat het misschien niet zoveel uitmaakt, maar …
ZELFSTANDIG ZIEKENHUIS ADVIESBUREAU
Werken als zelfstandig therapeut In een ziekenhuis dien je weer te Als je in een adviesbureau werkt,
betekent dat je GEEN directe overleggen met andere beroepen zie je dingen vaak anders vanuit
collega’s hebt om mee te praten zoals specialisten, artsen, zorg- het perspectief als externe in een
en uit te wisselen. Misschien mis kundigen. organisatie. Vaak is dat heel
je dan wel het dagelijkse contact boeiend, maar je bent uiteindelijk
met anderen. maar een gast in deze organisatie
die je klant is.
GEZAMENLIJKE PRAKTIJK / ORGANISATIE
In een gezamenlijke praktijk Werk je binnen een organisatie
daarentegen is dat wel mogelijk aan personeelsbeleid, dan heb je
en kun je advies vragen aan / meer moeite om dat externe
collega’s indien je dat zou willen. perspectief in te nemen en
In een praktijk dien je weer te misschien is het ook uitdagender
overleggen met je collega’s, wat om zaken te veranderen.
betekent dat je soms discussies
zult hebben als je het niet eens
bent en je moet samenwerken.
Niet enkel wat je doet, maar ook de manier van werken, waar je werkt en met wie bepalen een groot stuk je
motivatie en ‘goesting’ om als psycholoog te werken. Nochtans is de manier waarop we werken als
psycholoog belangrijk voor hoe goed we ons werk kunnen doen (nog los van onze eigen expertise en kennis).
9 Een studie van meer dan 1000 organisaties laat inderdaad zien dat organisaties die zorg dragen voor
de manier van werken en hier hard op inzetten, niet alleen goede mensen weten te houden (omdat ze
er graag blijven werken), maar eveneens beter werk leveren en financieel gezonder zijn (Huselid,
1995).
,Zorg dragen voor de manier van werken is dus essentieel voor organisaties zowel in de gezondheidszorg,
als voor universiteiten, consultancy en industriële organisaties.
9 Lencioni (2012) pleit zelfs voor wat hij gezonde organisaties noemt die onontbeerlijk zijn om goed
te kunnen werken. Een gezonde organisatie zorgt immers voor gezonde werknemers. We kunnen er
als psycholoog op voorhand over nadenken welke manier van werken ons ligt en hier proactief (= als
je iets doet voordat iets gebeurt, bijvoorbeeld om het te voorkomen) mee omgaan. Zo kunnen we
bepalen wat voor ons een gezonde organisatie is waar we ons echt thuis kunnen voelen.
“Je missie als psycholoog representeert wat je wilt betekenen als psycholoog”
Dit boek gaat dieper in op de elementen die onze interesse en motivatie kunnen bepalen. Door inzicht te
krijgen in wat je motiveert en in welke omstandigheden je graag werkt als psycholoog, wat je nodig hebt, kun
je zelfbewuster omgaan met kiezen waar je graag wilt werken en met wie. Je kunt sterker bewaken of je
omgeving nog voldoende motiveert, en zodoende de nodige stappen ondernemen om ten volle je eigen
‘missie’ als psycholoog na te streven.
Je missie als psycholoog representeert wat je wilt betekenen als psycholoog.
WERK STUDIE
Als je werk betekenisvol is, zul je met plezier ’s Maar ook tijdens je studie zal het je helpen om met
morgens uit bed stappen om naar je werk te gaan. plezier te studeren. Je begrijpt dan hoe een cursus
of studie in je eigen missie past, hoe het je kan
vervolmaken als psycholoog en het je kan leren
waar je naar op zoek bent.
9 Betekenis is zo cruciaal dat het signaleert welk werk je als psycholoog belangrijk vindt en voor welke
mensen je van betekenis wilt zijn (Dutton & Spreitzer, 2014). Dat kunnen medewerkers binnen een
organisatie zijn, cliënten in een praktijk, of de mensen die aan de slag moeten met resultaten uit je
onderzoek.
Je missie als psycholoog gaat over wat je passioneert en echt graag doet. Als je je passie nog niet kent, is dat
waarschijnlijk omdat je die nog niet hebt ontdekt! Maar je herkent je passie als iets waarin je jezelf ‘verliest’.
9 De tijd vliegt als je ermee aan de slag gaat. Je passie maakt je blij en gelukkig. Voor veel mensen is het
helpen van anderen een bron van geluk. Als psychologen staan we vaak – zo niet altijd – ten dienste
van kinderen en/of volwassenen om hen te helpen om professioneel gezonder en gelukkiger te
werken, of zoeken we oplossingen voor maatschappelijke of fundamentele vragen door onderzoek.
“Het herdenken en evolueren van je missie is essentieel om te blijven leren”
Je missie is GEEN vaststaand gegeven, ze evolueert en verandert continu. Door je eigen ervaringen krijg je
weer nieuwe inzichten die aanpassingen aan je missie mogelijk maken. Vaak worden we er maar al te snel in
aangemoedigd om een bijna definitieve keuze te maken voor onze toekomst.
Van jongs af aan moeten we bv. kiezen welke richting we gaan studeren in het middelbaar onderwijs of aan
de universiteit, hetgeen ook een keuze zou bepalen voor het beroep dat we later gaan uitoefenen. Op zo’n
jonge leeftijd keuzes maken laat weinig ruimte voor opportuniteiten die zich aandienen en die ons meer
over onszelf kunnen leren.
2
,Het zijn net onbekende situaties die ons veel kunnen leren. Opportuniteiten die zich aandienen maar
waarvoor we niet altijd expliciet gekozen hebben, kunnen tot geweldige inzichten leiden (Robinson, 2013).
9 Het herdenken en evolueren van je missie is dan ook essentieel om te blijven leren.
Zo kun je je horizon verruimen door bv. cursussen op te nemen waarin je wel interesse hebt, maar
die ver van je eigen discipline staan.
Toen H.K. afstudeerde als klinisch psychologe had ze net zoals vele medestudenten de bedoeling om als psycholoog aan de slag te gaan en
cliënten te begeleiden. Ze vond werk in een ziekenhuis waar ze samen met een team psychologen en artsen instond voor de zorg. Geleidelijk
aan merkte ze echter dat bepaalde zaken in het ziekenhuis niet zo vlot liepen. Zo was de afstemming tussen psychologen en artsen niet
optimaal, of werd informatie niet voldoende gedeeld door persoonlijke conflicten met de leidinggevende, waardoor je in je gesprek met
cliënten niet op de hoogte was. Bovendien werd de zorg die ze kon geven aan cliënten ingeperkt door besparingsoperaties. Elk van deze
situaties had echter een impact op de zorg die mensen konden ontvangen in het ziekenhuis. Nochtans had ze zich voorgenomen als klinisch
psychologe mensen te helpen met hun psychische gezondheid, hen de juiste behandeling te geven en op de goede weg te zetten. Maar haar
behandeling alleen volstond niet om dit einddoel te realiseren. Structuren en beleid in het ziekenhuis leken hier een belangrijke rol in te
spelen. Vanuit deze realisatie merkte ze dat ze meer bij het beleid van het ziekenhuis betrokken wilde zijn. Dat maakte haar ook bewust van
opportuniteiten die zich zouden aandienen om in werkgroepen en beleidsorganen mee te werken. Daarentegen kon ze haar missie wel
inzetten voor een grotere groep cliënten dan ze zou kunnen doen als individuele therapeut. Vanuit de ervaring met beleid geeft ze momenteel
als directeur leiding aan het hele ziekenhuis. Terugkijkend had ze toen ze afstudeerde nooit gedacht om nu aan het hoofd van een ziekenhuis
te staan. Maar door ervaringen en opportuniteiten heeft ze haar missie kunnen verfijnen en laten evolueren.
Sophia Amoruso die het kledingmerk Nasty Gal oprichtte, beschrijft in haar boek #Girlboss (2014) dat ze als
fervent antikapitalist met grote tegenzin in een grote commerciële boekenwinkel een job moest aanvaarden
(er moest tenslotte brood op de plank komen).
9 Met veel weerzin en vooroordelen ging ze elke dag naar haar werk, maar geleidelijk aan merkte ze
dat ze heel veel leerde over wat het betekent om klanten goed te verzorgen en een goede service te
geven. Voor haar eigen kledinglijn die ze pas later zou opstarten was dat een ongelooflijk goede
ervaring. Opportuniteiten kunnen dus soms erg onaantrekkelijk lijken, maar ons toch belangrijke
dingen leren.
“Een missie moet wendbaar zijn en toelaten nieuwe ervaringen te integreren”
De missie geeft je een algemene richting waar je naartoe wilt, eerder dan een concreet stappenplan. Dat laat
toe om ervaringen te grijpen, te leren en te ontwikkelen.
9 Als je plan te concreet is, zou je GEEN nieuwe wegen kunnen inslaan omdat je vasthoudt aan de
richting die je gekozen hebt. Een missie moet wendbaar zijn en toelaten nieuwe ervaringen te
integreren. Een missie staat in het teken van wat je belangrijk vindt.
“Finaal zorgt dat ervoor dat ze tevreden en gelukkig kan werken”
Sheryl Standberg (2013), chief operations officer (COO) van Facebook, geeft aan dat een missie haar een
langetermijnbeeld geeft om voor ogen te houden waar ze echt om geeft in haar werk. Voor haar is de betekenis
van het werk dat ze doet essentieel en dat gebruikt ze om keuzes te maken in haar werk.
9 Keuzes die in lijn zijn met haar betrachting om betekenisvol werk te doen. Finaal (= uiteindelijk) zorgt
dat ervoor dat ze tevreden en gelukkig kan werken.
3
, OEFENINGEN:
§ Welke missie heeft de organisatie waar jij voor werkt?
§ Past deze missie bij je eigen missie? Heb je je eigen missie al geschreven? Hoe ziet die eruit?
§ Hoe kun jij je missie rijker maken? Wat heb je hiervoor nodig?
4
