Voedingsleer Zwangerschap 1 Els Boeyneams
Algemene begrippen, voedingspatronen en metabolisme
Algemeen
Honger: aangeboren, onprettig, onbewust, dwingend, …
↳ Een fysieke gewaarwording die vooral in de maag gevoeld wordt. Een reactie van de hersenen op
een fysiologische behoefte aan voedsel.
Verzadiging: een complexe opeenvolging van gebeurtenissen tijdens een maaltijd die leiden tot het
stopzetten van de voedselinname.
Eetlust: ‘goesting’, enkel bij de mens, bepaal je zelf.
Dorst: soms een hevige drang, moeilijker te verdragen dan honger.
Voedingsstoffen
- H2O
- Eiwitten -> Bouwstoffen
- Vetten en koolhydraten -> Brandstoffen
- Vitaminen, mineralen en vezels -> beschermende stoffen
Voedingsgedrag: vertoont ene bepaald patroon
Voedingspatronen: de wijze waarop een individu zich voedt (wie eet, wanneer, hoeveel, waar, hoe)
Factoren bij het ontstaan van een voedingspatroon en -gedrag
- Geografische -> Welke voedingsmiddelen zijn er van nature beschikbaar?
- Klimatologische -> Het weer speelt een invloed (erwtensoep <-> zomer)
- Technologische -> transport/opslag, uitbreiding van ons aanbod
- Economische/politieke -> prijs (overheid), voedingsraad, gezonde voeding..
- Socio-culturele -> door religie, status, macht…
- Persoonsgebonden (fysio- en psychologische) -> honger/dorst, aangeboren voorkeuren,
emoties…
Eetlust remmende factoren (in het ziekenhuis)
- Ziekte, organische oorzaak
- Psycho-emtionele toestand: onzekerheid, angst
- Koorts, pijn
- Geneesmiddelen
- Hospitalisatiesyndroom, opname (depressieve klachten, zorgen over thuis)
- Vermoeidheid, bedlegerigheid
- Onsmakelijke geuren, geluiden
,Voedingsleer Zwangerschap 1 Els Boeyneams
Trends in het huidige voedingspatroon
- Meer snacken, minder maaltijden (microgolf, voedselautomaten, eten onderweg)
- Kant- en klare keuken, fastfood (ruim assortiment)
- Veel diverser (minder groenten, vlees aardappelen, meer pizza, wrap, sushi)
- Vaker buiten de deur (‘snelle’ maaltijd, ontbijten, lunchen)
- Toegenomen belangstelling voor voedingen gezondheid
Gezonde voeding
Zorgen rondgezondheid
Zorgen over milieu, dierenleed
- Belangstelling rond land van herkomst
- Biologische en duurzame voeding
- Belangstelling voor zelf koken en bakken (maaltijdboxen, vlogs, programma’s..)
- Allerlei hypes (glutenvrij, superfoods, raw foods.. -> let op voor voedingsstoffen tekorten!)
Voedingsdeskundige: geen beschermde titel
Diëtist: beschermende titel met een wetenschappelijke opleiding en stages
Toename welvaarsziekten tgv overconsumptie
- Te hoge energieopname en te weinig lichaamsbeweging
(overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker)
- Te hoge opname van verzadigde vetten
(hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker
- Frequent gebruikt van suikers en zure voedingsmiddelen
(tandcariërs en tanderosie)
- Te lage opname van voedingsvezels
(darmfunctiestoornissen, bepaalde vormen van kanker)
- Te hoog zoutgebruik
(hypertensie, nierfunctiestoornissen)
- Te hoog alcoholgebruik
(hypertensie, levercirrose, mond-, keel-, slokdarmkanker)
Alternatieve voedingspatronen
Motieven: gezondheid, diervriendelijke productie, milieu/duurzaamheid, eerlijke handel
- Vegetarisme -> geen levensmiddelen die verkregen zijn via het doden van dieren
(geen vlees, kip en vis)
- Veganist -> vermeid alle dierlijk voedsel
- Flexitariër -> mensen die geen vegetariër zijn maar bewust minder vlees eten
Goede alternatieven: peulvruchten, noten, tofu, tempé, vleesvervangers uit tarwe, soja..
Voedingspatronen van migranten
↳ Vaak ander klimaat/ aanbod, religie gebonden, weinig industrieel bewerkte voeding, veel aandacht
aan klaarmaken
Positief: minder verzadigde vetzuren, minder alcohol, meer polysacchariden
Valkuil: overnemen ongezonde voedingsgewoonten, risicogroepen (zwangeren/kleine kinderen…)
Vitamine B1, B2, C, D en calcium
, Voedingsleer Zwangerschap 1 Els Boeyneams
Islamieten
‘Halal’ = rein
Ritueel geslacht, geen varkensvlees, alcohol
Wat uit de zee komt is halal
Suikerfeest, offerfeest, Ramadan: vastenmaand
2 warme maaltijden en 1 broodmaaltijd
Joden
‘Kosjer’ = onder toezicht van rabbijn gekweekt, geproduceerd en evt geslacht
Alleen vlees van gespleten hoefdieren én herkauwers
Vis met schubben én vinnen
Vogels die vegetarisch eten
Melkkeuken apart van vleeskeuken
Verboden: Consumptie van bloed en dierlijk vet & voedsel gekookt door niet-Jood
In Antwerpse ziekenhuizen andere geloofsovertuigingen
‘in de mate van het mogelijke’ wordt er rekening mee gehouden
Afhankelijk van de vraag: meerkost voor patiënt
Macrobiotiek
Oorsprong uit het verre Oosten, filosofie voor het streven naar een evenwicht. (principe yin en yang)
Uitgesproken yin producten: vruchten, (rauwe) bladgroenten, vitamine C-rijke producten, scherpe,
zoet en zuur smakende producten.
Uitgesproken yang producten: vlees, vis en bittere producten
Macrobiotische voeding bestaat uit: ruime hoeveelheid graanproducten, aangevuld met eiwitrijke
plantaardige producten (peulvruchten), groenten en zeewier en kleine hoeveelheid noten, zaden,
fruit en vis.
Gezondheidskundige aspecten
Positief
- Geen of weinig dierlijke en veel plantaardige producten
- Geen of weinig geraffineerde en/of industrieel bewerkt voedsel
- Geen of weinig genotsmiddelen zoals koffie, alcohol, suiker en zout
Valkuilen
- Vitamine B12, B2, D
- Ca (calcium), Fe (ijzer) en jodium
Energie en stofwisseling
Alle energie komt rechtstreeks of onrechtstreeks van de zon
Glucose: energiebron voor alle cellen
Vetzuren: energiebron niet voor hersenen, zenuwcellen en rode bloedcellen
Aminozuren: eerst als bouwsteen dan als energiebron
4,2 kJ (kiloJoule) = 1 kcal (kilocalorie)
1 g Koolhydraten 17 kJ = 4 kcal
1 g Vezels 8 Kj = 2 kcal
1 g Eiwit 17 kJ = 4 kcal
