Een uitgebreide samenvatting van het vak psychologie in de richting Orthopedagogie in Hasselt. Heel handig om je leerstof mee toe te passen op de casus. Zelf behaalde ik op het mondeling examen een 40/40, met het gebruiken van deze samenvatting.
H1: Psychologie: een palet vol theorieën...............................................................................................5
1. Wat is psychologie?........................................................................................................................5
2. Theorieën.......................................................................................................................................5
2.1 Functies van theorieën.............................................................................................................5
3. Kenmerken van psychologische stromingen...................................................................................6
3.1 Geschiedenis van theoretische stromingen..............................................................................6
3.2 Mensbeelden bij theoretische stromingen...............................................................................6
4. Indelingen van theoretische stromingen........................................................................................6
4.1 Mensbeelden in de psychologie...............................................................................................6
4.2 De algemene systeemtheorie...................................................................................................8
H9: Epiloog...........................................................................................................................................10
1. De ondergang van monolithisch denken......................................................................................10
1.1 Evidence based-benaderingen................................................................................................10
1.2 Integratie tussen de stromingen.............................................................................................10
1.3 Gemeenschappelijke of non-specifieke factoren....................................................................10
2. Betekenis voor hulpverlening en opvoeding.................................................................................11
2.1 Eclectisch werken...................................................................................................................11
2.2 Meersporenbeleid..................................................................................................................12
H4: Humanistische psychologie............................................................................................................12
1. Typering van de humanistische psychologie en Rogers................................................................12
1.1 De basisuitgangspunten..........................................................................................................12
1.2 Geschiedenis van de humanistische psychologie....................................................................12
1.3 Het mensbeeld in de humanistische psychologie...................................................................12
1.4 Indeling van de humanistische psychologie............................................................................13
1.5 Motivatietheorie van Maslow.................................................................................................13
2. De theorie van Rogers..................................................................................................................14
2.1 Persoonlijkheid.......................................................................................................................14
2.2 Drie grondhoudingen..............................................................................................................14
2.3 De benadering van Gendlin....................................................................................................15
3. Nieuwe ontwikkelingen: uitwaaiering en positieve psychologie..................................................16
3.1 Rogeriaanse hulpverlening.....................................................................................................16
3.2 Positieve psychologie..............................................................................................................16
4. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................17
5. Praktische toepassingen van rogeriaanse principes in hulpverlening en opvoeding....................17
1
, 5.1 De Gordonmethode................................................................................................................17
5.2 Gentle teaching.......................................................................................................................18
5.3 Validationmethode.................................................................................................................18
5.4 Motiverende gespreksvoering................................................................................................19
6. Kanttekeningen.............................................................................................................................19
H6: Systeemtheorie..............................................................................................................................20
1. Typering van de algemene systeemtheorie..................................................................................20
1.1 De basisuitgangspunten..........................................................................................................20
1.2 Geschiedenis van de systeemtheorie.....................................................................................20
1.3 Het mensbeeld in de systeemtheorie.....................................................................................20
1.4 Indeling van de systeemtheorie..............................................................................................20
2. Systeemtheorieën.........................................................................................................................21
2.1 De strategische stroming in de gezinstherapie.......................................................................21
2.2 De ecologische systeemtheorie..............................................................................................23
3. Nieuwe ontwikkelingen na de strategische stroming...................................................................23
4. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................24
5. Praktische toepassingen van de systeemtheorie in hulpverlening en opvoeding.........................24
5.1 Hulpverleningsstrategieën en technieken uit de strategische stroming.................................24
5.2 Expressed emotions en psycho-educatie................................................................................24
5.3 Multisystemische hulpverlening.............................................................................................25
6. Kanttekeningen.............................................................................................................................26
H7: De omgevingspsychologie..............................................................................................................26
1. Typering van de omgevingspsychologie.......................................................................................26
1.1 De basisuitgangspunten..........................................................................................................26
1.2 Geschiedenis van de omgevingspsychologie..........................................................................27
1.3 Het mensbeeld van de omgevingspsychologie.......................................................................27
1.4 Indeling van omgevingspsychologie........................................................................................27
2. De theorie over ruimtegebruik.....................................................................................................28
2.1 Persoonlijke ruimte.................................................................................................................28
2.2 Territorium.............................................................................................................................29
3. Nieuwe ontwikkelingen: verbondenheid met omgeving en voorwerpen.....................................30
4. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................30
5. Praktische toepassingen van de omgevingspsychologie...............................................................31
6. Kanttekeningen.............................................................................................................................32
H3: Behaviorisme.................................................................................................................................32
1. Typering van het behaviorisme.....................................................................................................32
2
, 1.1 De basisuitgangspunten..........................................................................................................32
1.2 Geschiedenis van het behaviorisme.......................................................................................33
1.3 Het mensbeeld in het behaviorisme.......................................................................................33
1.4 Indeling van het behaviorisme................................................................................................34
2. Leerprocessen...............................................................................................................................34
2.1 Habituatie...............................................................................................................................34
2.2 Klassiek conditioneren............................................................................................................34
2.3 Operant conditioneren...........................................................................................................35
2.4 Model-leren............................................................................................................................36
3. Nieuwe ontwikkelingen in de leerpsychologie..............................................................................36
4. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................37
4.1 Depressie................................................................................................................................37
4.2 Angststoornissen....................................................................................................................37
5. Praktische toepassingen van leerpsychologie in hulpverlening en opvoeding.............................37
5.1 Gedragsanalyse.......................................................................................................................37
5.2 Registratieopdrachten............................................................................................................38
5.3 Exposuretechnieken...............................................................................................................38
5.4 Beloningssystemen.................................................................................................................38
5.5 Socialevaardigheidstrainingen................................................................................................38
6. Kanttekeningen.............................................................................................................................39
H5: Cognitieve psychologie...................................................................................................................39
1. Typering van de cognitieve psychologie.......................................................................................39
1.1 Basisuitgangspunten...............................................................................................................39
1.2 Geschiedenis van de cognitieve psychologie..........................................................................39
1.3 Het mensbeeld in de cognitieve psychologie..........................................................................40
1.4 Indeling van de cognitieve psychologie..................................................................................40
2. Theorieën over cognitie................................................................................................................40
2.1 Waarneming en cognitieve schema’s.....................................................................................40
2.2 Geheugen...............................................................................................................................41
2.3 Cognitieve ontwikkeling..........................................................................................................42
2.4 Persoonlijkheid.......................................................................................................................42
3. Nieuwe ontwikkelingen................................................................................................................43
3.1 Sociaalconstructivisme...........................................................................................................43
3.2 Mindfullness...........................................................................................................................43
4. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................43
4.1 Depressie................................................................................................................................43
3
, 4.2 Angststoornissen....................................................................................................................44
5. Praktische toepassingen van de cognitieve psychologie in hulpverlening en opvoeding.............44
5.1 Geven van voorlichting: psycho-educatie...............................................................................44
5.2 Cognitieve psychotherapie.....................................................................................................44
5.3 Cognitieve prothesen..............................................................................................................45
6. Kanttekeningen.............................................................................................................................45
H2: Psychoanalyse................................................................................................................................45
1. Typering van de psychoanalyse....................................................................................................45
1.1 De basisuitgangspunten..........................................................................................................45
1.2 Geschiedenis van de psychoanalyse.......................................................................................45
1.3 Het mensbeeld in de psychoanalyse.......................................................................................46
1.4 Indeling van de psychoanalyse...............................................................................................46
2. De klassieke theorie......................................................................................................................46
2.1 Onbewuste mentale processen..............................................................................................46
2.2 De psychische structuur..........................................................................................................47
2.3 Ontwikkelingsfasen (psychoseksuele stadia)..........................................................................48
3. Ontwikkelingen na Freud..............................................................................................................48
3.1 De hechtingstheorie van Bowlby............................................................................................48
3.2 Objectrelatietheorie...............................................................................................................49
4. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................49
4.1 Depressie................................................................................................................................50
4.2 Angststoornissen....................................................................................................................50
5. Toepassing van de psychoanalyse in hulpverlening en opvoeding...............................................50
5.1 Verdedigingsmechanismen.....................................................................................................50
5.2 Overdracht en tegenoverdracht.............................................................................................51
6. Kanttekeningen.............................................................................................................................51
H8: Biologische psychologie.................................................................................................................52
1. Typering van de biologische psychologie......................................................................................52
1.1 De basisuitgangspunten..........................................................................................................52
1.2 Geschiedenis van de biologische psychologie.........................................................................52
1.3 Het mensbeeld in de biologische psychologie........................................................................52
1.4 Indeling van de biologische psychologie.................................................................................52
2. Biologische theorieën over erfelijkheid en hersenen...................................................................53
2.1 Erfelijkheid..............................................................................................................................53
2.2 Hersenen................................................................................................................................53
3. Het verklaren van psychische stoornissen....................................................................................55
4
, 3.1 Depressie................................................................................................................................55
3.2 Angststoornis..........................................................................................................................56
4. Praktische toepassingen van de biologische psychologie in hulpverlening en opvoeding............56
5. Kanttekeningen.............................................................................................................................56
H1: Psychologie: een palet vol theorieën
1. Wat is psychologie?
Er is onenigheid over de definitie geen duidelijk studieobject. Het studieobject verschilt in elke
theoretische stroming van de psychologie. Bijna alle psychologische onderwerpen worden ook in
andere wetenschappen bestudeerd rivaliserende beschrijvingen en verklaringen over eenzelfde
onderwerp.
Definitie: ‘Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als
de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en de
omstandigheden waarin dat plaatsvindt.’ psychologen richten zich op beleving en waardering van
gedrag van de persoon zelf en zijn directe omgeving.
Verschil met andere wetenschappen: beschrijving en verklaring van het object vinden vooral plaats
op individueel niveau.
De wetenschap kan getypeerd worden aan de hand van soorten vragen en problemen en de
methoden en theorieën. De grenzen een legitimiteit van een wetenschap worden beïnvloed door het
maatschappelijk draagvlak van een wetenschap.
We leven in een gepsychologiseerde wereld (ibidem), wat betekent dat de manier waarop de
doornseeburger maatschappelijke verschijnselen ervaart mede bepaald wordt door psychologische
theorieën.
2. Theorieën
7 verschillende stromingen: binnen psychologie verschillende interpretaties van eenzelfde
verschijnsel
Theorieën zijn referentiekaders waaruit psychologen te werk gaan: ze bieden interpretaties waarmee
verschijnselen bekeken en verhelderd worden.
2.1 Functies van theorieën
1) Systematiserende of ordenende functie: Gebeurt allereerst op niveau van beschrijving
(systematische weergave van wat er wordt waargenomen). In het dagelijks leven vergaren
we kennis: persoonlijk gekleurd en weinig systemisch vergaard. Wetenschappelijke
kennisverwerving gebeurt via expliciete regels: procedures moeten duidelijk en
controleerbaar zijn, bevindingen formuleren verbanden of wetten, ze moeten herhaalbaar
zijn.
2) Verklaren en voorspellen: resultaten kunnen verklaard worden door aan te geven dat ze in
specifieke omstandigheden bereikt worden & op grond daarvan kan voorspeld worden.
3) Heuristische functie: op grond van het inzicht dat de theorie oplevert kunnen nieuwe
voorspellingen gedaan worden.
5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur javd. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
