Religie en zingeving Notities
LES 1:
Veel bredere thema’s dan enkel religie!
Opzet van het vak
Waarom dit vak? = Katholieke universiteit, en ze vonden het een goed idee om
iets mee te geven over de religieuze tradities
Vroeger => vraagstukken uit de godsdienstwetenschappen, maar nu Religie en
zingeving
Doelstellinng?
- Geworteld in onderwijsvisie van kuleuven
- Naast opleiding in discipline, ook aan persoonsvorming doen
- Disciplinary future self = in je opleiding moet je nadenken over in welk
beroepsleven je zal terechtkomen (technische kwesties, theoretische
kwesties, levensbeschouwelijke kwesties => hoe je naar de wereld kijkt)
=> zo kan je nadenken over hoe je de mens ziet
Overzicht lessen
…
Praktisch
Te kennen examen? => alles uit de les + bijkomend materiaal Toledo, maar niet
vanbuiten kennen, gewoon grondig lezen voor zover ze in de les aanbod zijn
gekomen!
Examen: verbanden aantonen
Puntenverdeling: discussieforum = 2 van de 20 punten voor deelname en zinnig
antwoord. 18 van de 20 punten = examen: meerkeuze (giscorrectie) + open
vragen
Zingeving (overzicht)
Wetenschappelijk perspectief in criminologie, de wetenschap is speciale
benadering van de werkelijkheid. Deze benadering staat haaks op onze
leefwereld (hoe wij met elkaar omgaan, betekenis,…)
Onderscheid tussen 3 interesses: cognitieve, zingevende en manipulatieve
Daarna conclusie
1
,Cosmic Eye
- Filmpje (zie ppt) zegt iets over wat wetenschap is, wat het doet
1. Leefwereld, wetenschap, Redelijkheid
Husserl: filosoof
- Zijn geschriften werden naar leuven gesmokkeld en wordt nu nog altijd
bestudeerd
- Hij dacht veel na over de wetenschap: fenomenologie (zijn theorie)
- Wetenschap beschrijft de werkelijkheid op mathematische wijze, maar
welke rol heeft filosofie?
Hij kwam uit op het begrip: de leefwereld
- Primaire betekenisvolle objecten: vb. computer is gebruiksinstrument
dat een persoonlijke betekenis heeft zoals communicatie, ppts maken,
documenten opstellen,…
- Dingen en mensen rond om ons hebben betekenis met een persoonlijk
karakter (persoonlijke opvattingen)
De leefwereld is er al voor we gaan nadenken over de wetenschap
- Het vertekt vanuit de leefwereld vb. criminologie vertrekt vanuit de wet
- Waarom vertrekt dit uit de leefwereld? = om abstractie te maken ervan
- Wetenschap neemt bewust een onpersoonlijke houding aan tegenover
de mens en dingen
- Cruciale punt: wetenschap keert op het einde terug naar de leefwereld
=> vb. anatomie kende zijn succes vanaf ze lijken zijn gaan
opensnijden, hierbij moesten ze de betekenis van het dode lichaam
even aan de kant schuiven, tussen haakjes plaatsen (=objectief zijn).
MAAR bij terugkeer naar de leefwereld moeten ze die dode lichamen
weer behandelen met respect
Deze objectivering is typisch voor de wetenschap en tijdelijk
Vb. uit criminologie: iemand moet dader beoordelen op kans op
recidive, deze moet de dader objectief gaan bekijken.
Filmpje toont de manier waarop de wetenschap objectiveert => door uitzoomend
beeld + daarna zoomt het beeld weer in (we zien weer een mens = in de
leefwereld) en zoomt het naarbinnen en zien we het onpersoonlijk karakter terug
- Wat is nu de relatie tussen het onpersoonlijke karakter en de persoon in de
leefwereld
- Hoe moeten we met elkaar omgaan? Moeten we streven naar een meer
wetenschappelijke leefwereld, of heeft de leefwereld een bepaalde
autonomie (wetten die boven staan)
- Relatie tussen redelijkheid en rationaliteit
- Maar wat is het verschil tussen redelijkheid in de leefwereld en rationaliteit
in de wetenschap?
o Spanning tussen de logica van de wetenschap en autonomie, logica
van de leefwereld
2
, oIn de leefwereld gelden bepaalde dingen die niet te vatten zijn
vanuit de wetenschap vb. hoe we ons moeten gedragen in de
wetenschap ≠ hoe we ons moeten gedragen in de wetenschap
- De wetenschap is onze leefwereld nu al aan het beïnvloeden, maar hoe ver
kunnen we daarin gaan?
2. De ‘zingevende’, ‘cognitieve’ en ‘manipulatieve’ interesses van de mens
Hoofdstuk uit boek (zie ppt) zie toledo: te kennen
3 interesses van de mens:
- Cognitieve interesse/verlangen: het feit dat we geïnteresseerd zijn in
kennis, we streven hiernaar. Hier is de wetenschap heel goed in en
streeft hiernaar!
- Manipulatieve interesse/verlangen: we willen de wereld naar onze hand
zetten, we willen bepaalde doelen bereiken, en dit op zo’n efficiënt
mogelijke manier.
- Zingevende interesse/verlangen: het streven naar een betekenisvol
leven en betekenisvolle relaties
Deze zingevende interesse is vaak groter, fundamenteler dan we denken.
- Vb. Wat is zo zingevend aan praten met elkaar in de aula? = je geeft
betekenis aan dat je in hetzelfde jaar zit, je onderhoudt relaties
A. Wat is de relatie tussen de zingevende interesse en de cognitieve
interesse?
Verschillende stellingen: zie ppt.
1. Waarom zouden wij praten met onze buurman? Het gesprek gaat vaak
over het uitwisselen van informatie, maar eigenlijk is dit niet zo. Maar toch
voeren we deze gesprekken
Maar waarom? = een manier om je relatie te vieren, betekenis geven aan
elkaars nabijheid.
2. “Zou mijn lief mij bedriegen?” => is een vraag naar kennis.
Meest wetenschappelijke methode? = privé detective, tracking app,… =>
cognitief het beste
Maar leidt tot een vertrouwensbreuk indien dit ontdekt wordt => er
worden redelijkere manieren gebruikt vb. het vragen => niet zo efficiënt
maar wel redelijk
3. Zie voorbeeld 1 ppt: wetenschappelijke verklaring voor totstandkoming
van relaties => wat is het belang? = heel beperkt
In de leefwereld wordt dit anders verklaard en is beter begrijpbaar (ookal is
het nonsens)
Wanneer het gaat over straf => zie voorbeeld 2
Richard Dawkins gebruikt falty towers: man straft zijn auto. Maar dit heeft
totaal geen zin. Dawkins zegt dat wij ook machines zijn (doordat
neurowetenschappen aantoont dat we gedetermineerd zijn door
3
