inleiding
PRAKTISCH
> studiemateriaal : bronnenboek met verzameling instrumenten die nodig zijn voor het vak.
> examen : 4 casussen met telkens ongeveer 4 subvragen.
INHOUDELIJKE INLEIDING
> rechtsverhoudingen met een int’l element. er is meer dan één land betrokken. we moeten weten
welke rechter bevoegd is indien er een geschil zou komen + welk recht van toepassing is.
> rechtsverhoudingen met een extern element, niet altijd het BE recht van toepassing. IPR duidt aan
welke rechter van welk land bevoegd is en welk recht deze rechter moet toepassen.
◊ illustratie
“Bas, Belg en student aan de UGent, gaat in de zomer op vakantie naar Frankrijk. Wanneer hij met
een Franse huurwagen rondtoert, wordt hij betrokken in een verkeersongeval.
Een Duitse chauffeur, die in Lissabon woont, maakt een inschattingsfout en rijdt frontaal op de
wagen van Bas in. Bas is zwaargewond, net als zijn Nederlandse passagier Daphne. De wagen van
Bas is rijp voor het autokerkhof. De auto van de Duitser is verzekerd bij een Oostenrijkse firma.
1) welke rechter is bevoegd, waar kan Bas een vordering tot schadevergoeding instellen tegen
de duitser? (= internationale bevoegdheid)
2) welk recht gaat deze rechter toepassen? niet omdat deze bevoegd is, dat die zijn eigen recht
zal toepassen. soms buitenlands recht toepassen.
3) kan een Frans vonnis gebruikt worden om beslag te leggen op de goederen van een Duitser
in Portugal (= erkenning en tenuitvoerlegging).
Internationaal Privaatrecht (2024-2025) -9-
,ACTUA
> werken in het buitenland : dit is een IPR-situatie. als Belg in buitenland studentenjob, je creëert een
grensoverschrijdende situatie, je moet je afvragen welke rechter bevoegd is als er een dispuut
ontstaat.
> children on the run : kaart het probleem aan van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen, mensen
die naar EU vluchten vanuit land van herkomst, als zij willen erkend worden en hun afstamming
willen laten erkennen. welk recht is van toepassing?
> interlandelijke adoptie : adoptie over grenzen heen, welk recht, wie is bevoegd voor adoptie?
buitenlandse adoptie erkennen in BE?
> kindhuwelijken : gaan we mensen aanzien als gehuwd indien zijn naar BE komen? kennen we
rechtsgevolgen toe aan een buitenlandse rechtsverhouding?
> Qatar aan de Schelde : uitbuiting arbeidskrachten in de Antwerpse haven, erbarmelijke
omstandigheden, welk arbeidsrecht zijn zij onderworpen? recht gekozen in de arbeidsOVK of BE
recht, …
> google baby : documentaire over int’l draagmoederschap. verschillende landen vinden commercieel
draagmoederschap niet oké/niet geregeld. wensouders gaan buiten EU om daar een commercieel
draagmoederschap af te sluiten. VB Oekraïne, India, California.
> divorce tourism : veel rijke koppels gaan naar rechter in bepaald land om daar echtscheiding uit te
vechten VB London (=hoofdstad voor echtscheidingsconflicten, strategisch om hogere vergoedingen
te krijgen).
> au nom de ma fille : zaak Crombach; moord op jong meisje, FR vader waarvan dochter woont bij
moeder en stiefvader (= dokter). dochter sterft in de woning vd dokter. vader wilt dat dokter
veroordeeld wordt voor de dood, omdat hij een inspuiting heeft gegeven waardoor ze overleden is.
duitse autoriteiten willen niet in mee gaan, vader slaagt erin om een strafprocedure op te starten in FR
tegen de Duitse dokter. hij koppelt hieraan een BP’stelling. FR procedurele regel zegt dat als de cliënt
niet aanwezig is dat de advocaat niet mag pleiten. dokter had advocaat gezonden, maar deze mocht
niet pleiten. dokter wordt veroordeeld tot GS en schadevergoeding, maar die woont in Duitsland. wat
ben je met een vonnis in FR als deze geen goederen heeft in Frankrijk. vader wilt tenuitvoerlegging in
Duitsland. DUI vindt dat ingaat tegen de OO omdat de rechten van verdediging zijn geschonden
omdat de advocaat niet mocht sluiten ( ⇒ erkenning + tenuitvoerlegging vonnis). vader krijgt geen
genoegdoening, huurt misdadigers om vanuit FR naar DUI te gaan en de dokter te ontvoeren, ze
ketenen hem vast aan politiebureau. hij wordt opgesloten.
> booking.com : als je in buitenland boekt dan is dit een grensoverschrijdende situatie. zijn deze
geldig?
forum shopping — gaan naar het forum voor je geschilbeslechting waar je het meeste voordeel uit
kunt halen. (cfr. echtscheiding tussen miljonairs).
Internationaal Privaatrecht (2024-2025) -10-
, BEGRIP : INTERNATIONAAL RECHT
INTERNATIONAAL
grensoverschrijdend aspect— er is een grensoverschrijdend element nodig. VB niet-naleving van een
arbeidscontract met internationale elementen
samenloop meerdere rechtsstelsels — er moet een connectie zijn met meer dan één land. indien het
zuiver intern met een land verbonden is, dan is geen IPR nodig.
- oplossing van juridische conflicten
- hoeft niet steeds gepaard te gaan met een juridisch conflict. VB ouders gaan de geboorte van
een kind aangeven in een gemeente, er moet een naam vastgesteld worden, indien int’le
elementen zijn, dan wordt bepaald via die regelen welke naam de persoon gaat krijgen (≠
dispuut, wel IPR nodig) – idem met de afstamming van een kind.
⇒ bruggenbouwer tussen verschillende rechtssystemen
PRIVAAT — enkel in privaatrechtelijke rechtsverhoudingen, situaties tussen burgers/natuurlijke
personen en/of rechtspersonen.
RECHT — in wezen is IPR een nationaal recht, dat nationaal geregeld wordt. het is dus geen
internationaal recht, maar verwijst louter naar het inter-nation-aspect.
niet eenvormige benadering — ieder land heeft in principe zijn eigen IPR-regelen. men probeert dit
te veranderen. hoe meer harmonie, hoe makkelijker het wordt voor internationale
handelsverhoudingen en hoe makkelijker je je kunt verplaatsen.
HAAGSE CONFERENTIE IPR — NE instituut met als objectief het harmoniseren van het IPR en
zoveel mogelijk ter wereld gelijk maken (= utopie). zoveel mogelijk landen laten aansluiten zodat
zoveel mogelijk overeenstemt.
VB Haags Verdrag voor de verkeersongevallen : zij gebruiken dezelfde verwijzingsregels en komen
dus bij hetzelfde recht uit bij verwijzing.
WIPR — het BE wetboek voor IPR. (in NE is dit louter een apart boek, in BE een apart wetboek).
EU — maakt verordeningen opdat alle lidstaten dezelfde regels toepassen VB mbt tenuitvoerlegging,
erkenning, ….
Internationaal Privaatrecht (2024-2025) -11-
, LUIKEN VAN HET IPR
DE GROTE INDELINGEN VAN HET VAK
(1) INTERNATIONALE BEVOEGDHEID — vd rechter x organisatie
(2) TOEPASSELIJK RECHT – de conflictenregelen
(3) ERKENNING X UITVOERBAARHEID — van buitenlandse beslissingen en akten (=
exequatur : toestemming die je vraagt aan een rechter om een buitenlands vonnis ten uitvoer
te leggen)
doorwerking ⇒ de doorwerking van een buitelnads vonnis of akte; dit is veel breder dan
louter de exequatur
(4) ADMINISTRATIEVE EN GERECHTELIJKE SAMENWERKING — manieren van
samenwerking tussen verschillende landen.
INTERNATIONALE BEVOEGDHEID
ILLUSTRATIE — “Een Spaanse vrouw veroorzaakte een verkeersongeval in Frankrijk. Een Belgische
bestuurder van een andere wagen raakte zwaar gewond. Ook een voetganger werd aangereden. De
voetganger is een Belgische bejaarde vrouw die zoals elk jaar overwintert in het zuiden van Frankrijk.”
- voor welke rechter of rechters kan de Spaanse vrouw gedagvaard worden? : BE omdat het
slachtoffer BE is, FR omdat daar ongeval plaatsvindt, SP omdat de veroorzaker een Spaanse
vrouw is.
ILLUSTRATIE — “De Belgische Privacycommissie procedeert tegen Facebook: Facebook Ireland Ltd.
(vennootschap naar Iers recht), Facebook Inc. (vennootschap naar het recht van de Staat Delaware, VS)
en bvba Facebook Belgium (vennootschap naar Belgisch recht). Het betreft een vordering tot staking
van een aantal activiteiten van Facebook m.b.t. gegevensverwerking.”
- welke rechters zijn internationaal bevoegd, kan de privacycommissie dergelijke vordering
inleiden en waar kan die dit doen? In BE, IER, VS?
TOEPASSELIJK RECHT
ILLUSTRATIE — “Een Syrisch meisje en haar Syrische vriend willen trouwen in België. Het meisje is
16 jaar oud.”
- welk huwelijksrecht; BE omdat het hier plaatsvindt of Syrisch recht omdat ze Syrisch zijn?
- op grond welk recht oordelen dat de minderjarigheid van het meisje een probleem vormt? =>
dus ook ambtenaar van de BS moet ook het IPR kennen.
ILLUSTRATIE (samenhang int’le bevoegdheid x toepasselijk recht) — “Een Belgische vrouw is
gehuwd met een Italiaanse man. Tijdens hun huwelijk werd een kind geboren. De vrouw wil het
vaderschap van haar echtgenoot weerleggen en leidt hiertoe een vordering in bij de rechtbank.”
- is de BE rechter ineternationaal bevoegd voor de vordering van de vrouw?
- zo ja, welk recht moet dan worden toegepast/welk recht beheerst de vordering tot betwisting
van het vaderschap.
Internationaal Privaatrecht (2024-2025) -12-
