Dit is een samenvatting van de eerste zeven hoofdstukken van het vak 'Structuur en werking van de Amerikaanse economie', gedoceerd door Herman Matthijs in de Master van Bestuurskunde en Public Management. De inhoud is gebaseerd op de lessen en het handboek (editie 2021!).
Structuur en werking van de Amerikaanse economie – 2020-2021
H1: De ontdekkingen en de kolonisatie
1) Vikings
- 800 n.C.: Noormannen (Vikings): varen als eerste naar het westen en ontdekken: Britse
eilanden Shetland en Orkney + IJsland + Groenland
- 1000 n.C.: Canadese Newfoundland (toen: Vinland of ‘wijnland’)
- Ontdekken van de Vikingen hebben nooit tot blijvende kolonisaties geleid
- Pas eind 13e eeuw terug naar het westen: snellere zeeweg naar India en China (Polo)
2) Iberische landen
- 15e eeuw: grootmachten Spanje (ontdekt Canarische eilanden) en Portugal (Madeira en
Azoren)
- Spanje:
o Koninkrijken Aragon & Castilië verenigd door huwelijk Ferdinand II van Aragon en
Isabella I van Castilië eigenlijke fusie is onder hun kleinzoon, Keizer Karel V
o 1492: Ferdinand & Isabella sturen Columbus op expeditie naar het westen (vanuit
Gomera) bereikt Midden-Amerikaanse eilanden (Bahama’s, San Savador, Cuba)
o Ontdekkingen van Columbus: mager qua grondstoffen
o Later: Amerigo Vespucci ontdekt de zuidelijke kusten van Amerikaanse continent
- Portugal:
o Vasco da Gama legt route over Indische ocean vast
o 1500: Ontdekken Brazilië
- Verdrag van Tordesillas (1494): verdeelt de Nieuwe Wereld met een denkbeeldige lengtelijn
op 480km westelijk van de Kaapverdische eilanden
o Alles ten oosten = Portugal Brazilië was toen nog niet ontdekt
o Alles ten westen = Castilië (Spanje)
o Was een pauselijk idee (Inter Coetera, 1493)
- Verdrag van Zaragoza (1529): trekt de Tordesillas-lijn naar de andere kant van de wereld, ten
oosten van de Molukken
o Portugal krijgt dit gebied, Spanje krijgt een vergoeding
o Spanje zal dit schenden met de verovering van de Filippijnen (in 1565)
3) De komst van de Fransen
- 1524: Verkent South Carolina & Newfoundland schendt hiermee Verdrag van Tordesillas
- Jacques Cartier: doet 10j later 3 ontdekkingen in Noord-Amerika
- Begin 17e eeuw: permanente nederzettingen Montréal (1624) + Quebec (1608)
- Acadie = Franse gebied in Noord-Amerika
o Komt van Griekse woord ‘Akadia’ = land van overvloed
- Zakken via grote rivieren af naar Nouvelle Orléans
o Cajuns in Louisiana verwijst naar de Franssprekenden in deze staat
o Frans is officiële taal in Louisiana en Maine
4) De komst van de Engelsen
- 1588: zeeslag in het Kanaal tussen Royal Navy en de Armade Navy wint
o Macht van Spanje op zee beëindigd
- 3 redenen waarom Engeland afwezig bleef in de Nieuwe Wereld:
o Interne conflicten (katholieken vs protestanten in de godsdienstoorlogen)
,Structuur en werking van de Amerikaanse economie – 2020-2021
o Breuk met Rome (anglicaanse Kerk met Hendrik VIII; Engeland verwerpt pauselijke
verdeling)
o Zwakke economie ten gevolge van interne twisten leidde tot gebrek aan middelen
voor ontdekkingsreizen
- Grote Engelse kolonisatie was onder King James I (begin 17 e eeuw)
o Koning verleent charters aan 2 handelsvennootschappen: Virgin Company Londen en
Virgin Company Plymouth
o London Company meert aan in Virginia
o Plymouth Company: in Maine
o Zoektocht naar kolonies omwille van overbevolking in Engeland + zoektocht naar
nieuwe grondstoffen
- 1620: Mayflower meert aan in huidige Plymouth (Massachusetts)
o Groep puriteinse protestanten
o Ontstaan van de staat Massachusetts en stad Boston (1630)
o 1636: stichting Harvard
- Schotse nederzetting: Nova Scotia + New Jersey
- 1707: Acts of Union = serie wetten voor vereniging van Engeland en Schotland
o 1801: 2e Acts of Union = toevoeging volledige Ierse eiland
o Vanaf 1922 spreekt men van het United Kingdom of Great Britain and Northern
Ireland
- 1931: Statuut van Westminster = toenmalige Britse dominions kregen een onafhankelijk
statuut
o Australië, Canada, Newfoundland, Nieuw-Zeeland, Unie van Zuid-Afrika, Ierse
Vrijstaat
o Britse monarch is nog steeds staatshoofd in de Commonwealth realms in het
Gemenebest van de Naties
5) Holland
- VOC = Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602)
o Zoekt doorvaart naar India
o Verkrijgt monopolie op handel drijven ten oosten van Kaap de Goede Hoop
- WIC = West-Indische Compagnie (1621)
o Doel: kolonies opstarten in Amerika en Afrika
o Maakte niet zoveel winsten als de VOC
o Overwinning in 1628 op de Spaande zilvervloot (La Flota des Indias) nabij Cuba is een
van de grootste overwinningen van de WIC-vloot
- Begin 17e eeuw: expeditie
o Henry Hudson ontdekt en sticht de stad Albany en New York (Hudson-rivier)
o Nieuw Amsterdam
- Vrede van Breda (1667) = akkoord tussen Holland en Engeland na de 2 e Engelse Oorlog
o Akte van Navigatie wordt versoepeld t.v.v. Holland (Nederlandse schepen kunnen
toch nog in Engelse havens)
o Engeland behoudt gebied van en rond New York, Holland staat dit definitief af
o Suriname + bovenwindse Antilliaanse eilanden + deel Molukken = Hollands
o Acadie gaat terug naar de Fransen (waren dit kwijtgespeeld in oorlog met Engeland)
, Structuur en werking van de Amerikaanse economie – 2020-2021
o Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden behoudt aantal forten en West-Afrika
om slavenhandel te begeleiden (Holland vooral geïnteresseerd in slaven omwille van
suikerrietplantages in Caraïben)
- Vrede van Westminster (1674) = einde de 3e Engelse oorlog + Holland geeft New York terug
aan Engelsen
- Vrede van Utrecht (1713) = maakt einde aan Spaanse successieoorlog + Queen Anne’s War
o Maakt einde aan godsdienstoorlogen
o Betere garantie op vrede in Europa dan Verdrag van Westfalen (1648)
o Opgesteld in het Frans, want was de diplomatieke taal tot Verdrag van Versailles
(1919)
o Inhoud: niet enkel mbt Europa, ook tot Nieuwe Wereld
Zuidelijke Nederlanden (+Milaan, Napels, Sardinië) gaat naar Oostenrijk
Groot-Brittannië krijgt Gibraltar (!!!) en Menorca dus heeft strategische
toegang tot Middellandse Zee + krijgt Newfoundland, Acadie, “Nouvelle
France”
Monopolie op slavenhandel Asiento voor Zuid-Amerika en Caraïben gaan
naar Britten
Republiek behoudt aantal barrièresteden in de Zuidelijke Nederlanden als
verdediging tegen Frankrijk
6) De Britse kolonisatie
- Diverse redenen die het ontstaan van de kolonies verklaren:
o Godsdienstige redenen (vrijheid van religie)
o Handelsmogelijkheden in de nieuwe gebieden (handel, landbouw, visserij)
o Politieke vrijheid (nieuw in vergelijking met Europese koninklijke dictaturen)
- Op bestuurlijk vlak zijn er diverse vormen van kolonies:
o Kroonkolonies = gebieden beheerd door de koning
o Compagniekolonies = hangen af van de door de koning erkende company (London
Company en Plymouth Company)
o Eigenaarskolonies = met bestuur door en onder kolonisten (zelfbestuur viel niet in
de smaak in Londen)
o Schenkingen van de koning aan één persoon vanwege verdienste t.v.v. het
staatshoofd
- Begin van zelfbestuur is toe te schrijven aan diverse factoren:
o Enorme afstand met het moederland
o Afstanden tussen de Amerikaanse kolonies (“ieder op zich-bestuur”)
o Relatief geringe bewoning (bevolking kolonies heeft meer inspraak)
o Geen geboren Britten dus geen affiniteit met Londense beslissingen
- Ook evolutie in het moederland beïnvloedt de kolonies:
o Habeas Corpus Act (1679): Parlement proclameert persoonlijke vrijheden en
bescherming tegen willekeurige aanhouding
o Declaration of Rights (1689): grondslag voor rechten van het Parlement
o Acts of Settlement (1701): sluit Stuarts uit voor Engelse troon, recht op troon is voor
Duitser maar spreekt geen Engels dus politieke macht is in handen van de Eerste
Minister
7) De Zevenjarige Oorlog
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emns. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
