Samenvatting
Samenvatting politicologie 8ste editie
Volledige samenvatting politicologie 8ste editie - AJ 2021/21 - 1ste sem, 1ste Bach politieke, sociologie en communicatiewetenschappen. Behaalde resultaat na deze sv: 12/20
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 263 pagina's
Voorbeeld 4 van de 263 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
PoliticologieHoofdstuk 1: Wat is politiek?
1.1 Inleiding
Een politicoloog bestudeerd de politiek, maar ook andere disciplines doen dit.
De politicologie is een integratiewetenschap waarin inzichten en methodes uit zusterdisciplines
(sociologie, psychologie, geschiedenis, recht economie…) als ondersteuning gebruikt worden voor de
studie van politieke verschijnselen en processen. →Integreren en toepassen op het domein van de
politiek
De omschrijving van het begrip politiek is fundamenteel, maar zeker niet evident(o.a. weinig criteria).
Vaak blijft de beschrijving dan ook eerder vaag.
Volgens veel definities is politiek datgene wat door de staat, door de overheid geregeld mag, kan en
moet worden. Wat politiek is, wordt vatbaar voor politiek en dus voor collectief, lees overheidsoptreden.
De meest eenvoudige van alle definities van politiek: alles wat te maken heeft met het besturen van een
samenleving. => “Is dit een politiek probleem?”
3 sleutelbegrippen politiek:
1. Besluitvorming
2. Conflict
3. Macht
→ Politiek gaat over macht en conflicten rond bindende beslissingen.
De essentie van politiek is dat er geen eensgezindheid is (wel over de oorsprong!).
1.2 Wat is politiek? Op zoek naar een omschrijving
1.2.1 De oorsprong van het begrip
De term ‘politiek’ is afkomstig van het Oudgriekse politeia of politeia (politika), dat verwijst naar alles
wat betrekking heeft op de polis, op de burgerlijke samenleving, op het leven als burger in de
samenleving en op het bestuur van de gemeenschap.
Politikos; publiek persoon (de burger of polis betreffende (leven van burger in de gemeenschap→ het
leven in en beheer van een samenleving) stond tegenover idiotikos (privé of individueel).
→Politikos (wat we als gemeenschap/burgers doen) <-> idiotikos (wat alleen jij doet)
→ Politès (burger; publiek persoon) <-> Idiotès (burger in zijn privéleven)
Aristoteles: de mens is “van nature een (sociaal) politiek dier”; politiek is niet enkel onvermijdelijk, maar
ook de hoogste menselijke activiteit, dé activiteit die ons van andere soorten onderscheidt.
1
,1.2.2 Politiek en territorium (en bevolking)
Politiek heeft 2 vereisten:
1. Territorium
➢ Niet-territoriale verenigingen: leden
Bv. kerk, studentenclub…
➢ Territoriaal gebonden samenleving: iedereen
+ impact omvangrijker
Bv. staten (vooral vandaag belangrijk + intern onderverdeeld in gemeenten, provincies,
gewesten…), de EU, internationale organisaties…
Territoriaal lidmaatschap is veel strikter dan functioneel(niet-territoriaal) lidmaatschap. Wie lid is moet
alle regels volgen die op dat territorium gelden + ze regelen verschillende levensdomeinen
2. Bevolking
Samenleving
Politiek soms omschreven als de activiteit via dewelke in die samenleving bindende collectieve
beslissingen worden genomen, waarmee men de problemen die voortkomen uit het leven in die
samenleving vreedzaam probeert op te lossen.
1.2.3 Van nachtwaker naar nanny
→Geen eensgezindheid over omschrijving van politiek; hier gerelateerd aan debat over
overheidsoptereden
De politiek is geëvolueerd van de 19e eeuwse minimal state(overheid regelt zo weinig mogelijk; orde,
recht, vrije markt…→ slechts enkele ‘verzorgende taken’) naar de hedendaagse nanny state
(‘interventionistische’ welvaartsstaat die zich op vraag van velen over veel en veel verschillende
onderwerpen moet buigen→overheid regelt bijna alle facetten van de samenleving/het bestaan van de
burger).
Afspraken over wat politiek mag/moet doen variëren doorheen de tijd naargelang ‘de behoeften aan
politiek’ binnen de samenleving. De studie van die variatie – classificatie van politieke systemen – is een
centraal onderwerp van de politicologie. Via die classificaties proberen politicologen inzicht te krijgen in
het ontstaan en functioneren van al die vormen van politiek.
1.3 Geschiedenis
Politiek is ontstaan in de 5de – 6de eeuw v.C. in de Griekse stadstaten (stedelijke/geordende
samenleving; polis→ alleen daarin kon de mens tot volle ontplooiing komen). De mens hoorde deel te
nemen aan het publieke leven, een burger van de polis = zoön politikon
Voor het begin van politiek wordt vaak naar Plato, de leermeester van Aristoteles, verwezen. Plato
gelooft sterk in arbeidsverdeling, waardoor iedereen, in het belang van de hele samenleving, zijn eigen
vaardigheden en talenten optimaal kan ontwikkelen. Iedereen draagt op zijn eigen manier bij aan de
staat. De vrije wil is ondergeschikt aan het staatsbelang en de leiding van de staat ligt bij een daartoe
speciaal opgeleide groep van wijzen (burgers moeten zicht niet teveel moeien).
2
,Aristoteles meende dat zonder ingreep van buitenaf zullen politieke gemeenschappen zich spontaan
ontwikkelen. Volgens deze filosoof was een volwaardig menselijk leven/goede levenenkel mogelijk
binnen een politieke gemeenschap (eudaimonia/eudemonisme = geluksleer). De politiek is volgens hem
niet berekendmaar laat mensen toe om volwaardig te leven (enkel vrije mannen). Politiek is voor hem de
zoektocht naar een goede samenleving/morele gemeenschap altijd gebaseerd op dialoog.
Bij Machiavelli is politico de uitdrukking van het republikeins regime. In “Il Principe” (= de vorst/de
heerser) gaat het niet over de republiek en de voordelen van het vivere politico. Het is een verhandeling
over de vraag hoe vorsten macht kunnen verwerven en nadien behouden, hoe ze hun staat moeten
besturen.
Aristoteles<--> Machiavelli
“Iedereen samen” “Wat moet je doen om macht te verwerven en te
behouden?”
“Voor iedereen het beste”
→ Zorgen dat het goed is om samen te leven, dat → Macht jaagt mensen meestal schrik aan
iedereen gelukkig is
Politiek = deugdelijk bestuur o.b.v. wijsheid en Politiek = beschermen staat (tegen binnen- en
inzicht buitenlandse vijanden + techniek om met macht
om te gaan, middelen nodig om macht te
verwerven en behouden
Wanneer op het einde van de 18de eeuw, met o.a. de Franse revolutie, nieuwe politieke stromingen,
‘ismen’, ontstaan (conservatisme, liberalisme en later socialisme), groeit een nieuw, dynamisch begrip
van politiek. Het verwijst niet meer naar Machiavelli’s mantenere lo stato (= status/macht
onderhouden), maar naar de organisatie binnen de staat. Het gaat hier over ideeën over hoe de
samenleving georganiseerd moet worden. Het impliceert dus ook de betrokkenheid van velen, niet enkel
van de geprivilegieerde burgers, maar van brede lagen van de bevolking. => discussie bij het volk over
hoe je de staat moet inrichten
Politiek = manier waarop ideeën nieuwe stromingen (+ tegenstellingen hiertussen) gerealiseerd moet
worden
Conclusie: wijzigende en veelzijdige inhoud en lading
(Politiek = A: groot morel streven, M: techniek om macht te behouden, FR: reeks ideeën om de ideale
samenleving te realiseren)
1.4 Indelingen: essentially contested concept?
De politicoloog moet zoals andere sociale wetenschappers over en binnen de samenleving in de taal van
die samenleving over politiek communiceren. Hij beschikt niet over een ‘objectieve’ wetenschapstaal.
Omgangstaal = wetenschapstaal van politiek (koud/warm (subjectieve interpretatie), wij hebben geen
‘thermometer’ (objectief; door iedereen aanvaard)) => niet objectief (begrippen hebben altijd
positieve/negatieve connotatie, bv. vrijheidsstrijder of terrorist?)
Politiek is een essentieel gecontesteerd of wezenlijk betwist begrip omdat alle bouwstenen die gebruikt
worden om de inhoud ervan te bepalen, op zichzelf ook gecontesteerd zijn (ook zo bij centrale
begrippen binnen de politicologie, bv. macht, belang, vrijheid, elite…). De onderdelen van de definitie en
3
, centrale begrippen worden ook betwist (o.a. verschillende visies en benaderingen). →containerbegrip
van elementen met niet algemeen aanvaarde definities
Probleem opgelost? Nee!
=> Zoeken naar betekenissen(kern vastleggen) en deze uitleggen
=>Taal (‘jargon’) leren
=>Verscheidenheid en relativiteit aantonen + belang en bewust zijn eigen keuzes (elke omschrijving is een
keuze)
=> Overzicht/synthese bij niet-aanvaarde omschrijvingen
1.5 De relativiteit van indelingen: over Schmitt en Easton
1.5.1 Carl Schmitt
→‘Fout’ in de oorlog (lid van de NSDAP)
→ Schreef ‘Der Begriff des Politischen’ (Het begrip politiek)
Als politiek een zelfstandige sfeer van het menselijk denken en handelen is, dan moet het specifiek
politieke in de letzte Unterscheidungen gelegen zijn waartoe het politieke handelen kan worden herleid.
=specifiek, fundamenteel, laatste onderscheid
(eco: rendabel <-> niet-rendabel, est: mooi <-> lelijk)
Hij verzet zich tegen de geïdealiseerde voorstelling van politiek. Politiek is voor hem menselijk en kan
niet abstract van het concrete gezien worden. Hij geloofde niet in de liberale parlementaire democratie
(parlement kan volgens hem niet het algemeen belang formuleren). => het ‘politieke’ komt voor de staat
Het meest relevant uit zijn uiteenzetting zijn hier de passages over het onderscheid tussen vriend en
vijand(= politieke verhouding tussen mensen) als criterium(geen inhoudelijke definitie!) voor de politiek.
Hij zegt dat er in de politiek altijd strijd zal zijn tussen vriend en vijand en dat de gedaante van de andere
niet belangrijk is om als vijand gezien te worden.
! Vijand als collectiviteit, heeft geen betrekking op individu !
Vriend vs. vijand = uiterste graad van intensiteit van verbinding of scheiding
→ uitersten: wereldvrede <-> oorlog (neutraliteit ook mogelijk!)
(onafhankelijk van de andere domeinen => politieke vijand bv. niet per se economische concurrent)
Zonder duidelijke meningsverschillen en discussie is er volgens hem geen politiek mogelijk.
Antagonisme, tegenstelling, het benadrukken van meningsverschillen of strijd behoren m.a.w. tot het
wezen van de politiek.
Elke politieke tegenstelling is een antagonistisch conflict waarbij vijanden elkaar proberen te vernietigen
en slechts één kan overleven.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EllenUgent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen