Dit document bevat alle informatie die prof. Ignace Claeys heef gezegd in les 17 t.e.m. les 22 (casussen, tips examens). Deze samenvatting bevat ook alle schema's die de prof gemaakt heeft tijdens de les. Dit is volledig deel 4 + het algemeen deel (extra cursus).
, DEEL IV: SANCTIES EN BEËINDIGING VAN
CONTRACTEN EN VERBINTENISSEN
Tip: A3 papier maken met alle sancties naast elkaar + alle toepassingsvoorwaarden.
HD1: NIETIGVERKLARING EN RESTITUTIE
De nietigverklaring werkt niet van rechtswege. Er moet een rechter voor tussenkomen (de vraag
moet je voor elke sanctie bekijken: overmacht is van rechtswege). Het contract zal blijven bestaan
tot als de rechter de nietigverklaring heeft uitgesproken. In de toekomstig is het ook
buitengerechtelijk mogelijk. Wanneer er eenzijdig de nietigverklaring is uitgesproken, dan is het
wel nog aan de rechter om daarna te controleren of de nietigverklaring terecht was. Indien dit niet
het geval is, dan zal de nietigverklaring onwerkzaam worden verklaard.
TOEPASSINGSVEREISTEN VAN EEN VERNIETIGING
1. NIETIGHEIDSGROND
Er moet een nietigheidsgrond zijn:
a. Relatieve nietigheidsgrond = het contract wordt retroactief vernietigt, mits rechterlijke
beslissing.
è Individueel belang wordt beschermd (boek 5: hoofdzakelijk)2
b. Absolutie nietigheidsgrond = het contract wordt retroactief vernietigt, mits rechterlijke
beslissing.
è Algemeen belang wordt beschermd (boek 5: hoofdzakelijk)
2. VERPLICHTE TUSSENKOMST VAN DE RECHTER
Gerechtelijke tussenkomst is nodig: een partij kan wel feitelijk vooruitlopen op een nietigverklaring
(zie 3 manieren om tot een nietigverklaring te komen).
2
Oceano Groupo (HvJ): kan een rechter ambsthalvede nietigheid inroepen voor een regel die consumenten
beschermen? Er werd besloten dat het een regel van algemeen belang was waardoor de rechter het
ambtshalve kan inroepen -> discussie hebben we eerder al gezien: zie pagina 55! + cursus lezen.
,3 manieren om tot de nietigverklaring te komen:
1) Een partij kan de nietigverklaring vorderen
Je kan zelf het initiatief nemen om naar de rechter te stappen en een nietigverklaring
vragen. Het kan ook zijn dat iemand vordert dat je je verbintenis zou nakomen en dan kan
je dit als tegenvordering gebruiken. Hierdoor zal de vordering tot uitvoering ook
afgewezen worden indien het contract wordt vernietigd. Je mag niet te lang wachten met
het instellen van een vordering tot nietigverklaring (meestal is er een termijn van 10 jaar).
2) De nietigverklaring wordt via een exceptie opgeworpen. Als de exceptie wordt aanvaard,
dan gaat de vordering tot uitvoering van het contract worden afgewezen.
Stel: je hebt een vordering tot nietigverklaring die je niet meer kan vorderen omdat hij
verjaard is (de 10 – jarige termijn is verstreken). Stel dat de andere partij een vordering heeft
tot uitvoering die nog niet verjaard is. Dit zou betekenen dat de SA de nietigverklaring niet
meer kan vorderen + de verbintenis moet uitgevoerd worden. Dit is niet zo want je hebt
nog een exceptie. Wanneer de SA gevorderd wordt tot uitvoering van het contract, dan
kan de SA een exceptie opwerpen. Hij kan het contract niet meer nietig verklaren maar hij
kan de nietigheidsgrond wel aannemen om dan de vordering tot uitvoering toch nog af te
wijzen, ook al is de vordering tot nietigverklaring al verjaard. Een exceptie verjaart niet!
Excepties verjaren niet zolang de uitvoering van de verbintenis door de andere partij kan
worden gevorderd. De verjaringstermijn voor de ene vordering en voor de andere
vordering, hoeven niet gelijk te lopen. Een vordering tot vernietiging kan onderworpen zijn
aan een kortere of langere verjaringstermijn dan de uitvoering van de verbintenis uit
datzelfde contract. De rechter zal zeggen dat hij omwille van de nietigheidsgrond geen
uitvoering meer kan bevelen van de verbintenis die uit dat contract voortvloeit.
Adagia: Quae temporalia sunt ad agendum perpetua ad excipiendum = vorderingen
verjaren (zijn tijdelijk), excepties (verweermiddelen) zijn eeuwig
3) De rechter kan ambtshalve overgaan tot de vernietiging.
Het antwoord was altijd dat dit enkel kon bij absolute nietigheid. Nu kan het ook bij
suppletief en dwingend recht (relatieve nietigheid). Bij de relatieve nietigheid hangt het dan
van de partij af of ze de bescherming inroept of niet.
, 3. AANSPRAAKGERECHTIGD ZIJN + GEEN AFSTAND
Je moet aanspraak gerechtigd zijn en er mag geen afstand gedaan zijn van de nietigheidsvordering.
Dit zijn de enige 2 redenen waarom er nog een onderscheid wordt gemaakt tussen absolute en
relatieve nietigheid.
Wie inroepen? Afstand?
Relatieve nietigheid Enkel beschermde partij Mogelijk
Absolute nietigheid Elke belanghebbende derde Niet mogelijk
Voorwaarden voor afstand te doen bij relatieve nietigheid
1) De beschermde persoon moet op de hoogte zijn van de nietigheidsgrond
2) De bevestiging zelf mag niet nietig zijn
3) De intentie om te bevestigen of om afstand te doen moet zeker + ondubbelzinnig zijn. Dit
komt voort uit de regel dat afstand niet wordt vermoed (algemeen rechtsbeginsel) = je
moet zeker zijn dat een persoon afstand heeft gedaan. Afstand zal enkel aangenomen
worden als het zeker is.
è Voorbeeld dat veel in de praktijk voorkomt: iemand doet een betaling op grond van een
overeenkomst waarbij hij bedrogen is. Een partij sluit een contract waar bedrog is
gepleegd. De bedrogene heeft eerst kennisgenomen van het bedrog en heeft daarna
een betaling gedaan. Zo een betaling is bijzonder gevaarlijk als bedrogene. Als je
betaalt, geef je uitvoering aan een verbintenis. Uit de betaling kan een afstand van
nietigheid worden afgeleid. Een oplossing hiervoor is om te betalen onder voorbehoud
van het recht van nietigverklaring wegens bedrog. Je kan dit via een brief doen of in het
onderwerp van de overschrijving (in geval wanneer er een rente vast hangt aan een
laattijdige betaling) -> is niet nodig bij absolute nietigheid want daar kan je geen afstand
van doen.
4) Niet in limine litis = niet bij aanvang van het geschil. Je kan het dus ook in hoger beroep voor
de eerste opwerpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DDH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
