Heel goede, volledige notities. Ik behaalde met deze notities een 14/20 in eerste zit.
Lesnotities vanaf paasvakantie. Volledig deel 4 die werd behandeld in het boek, uitgebreide notities inclusief verschillende voorbeelden.
DEEL 4: SANCTIES EN BEEINDIGING VAN CONTRACTEN EN
VERBINTENISSEN
Hoofdstuk 1: Nietigverklaring en restitutie
Werkt niet van rechtswege. Wil niet zeggen dat de verbintenis moet worden uitgevoerd tot de
rechter beslist tot nietigverklaring.
A. Toepassingsvereisten van een vernietiging
1. Nietigheidsgrond
Het contract moet aangetast zijn door een nietigheidsgrond. Deze moet voorliggen bij het sluiten van
het contract.
Er zijn 2 soorten, bij beide wordt het contract vernietigd als de nietigheidsgrond wordt ingeroepen.
Maar wat nietig is, is nog niet nietig verklaard, hiervoor is altijd nog een rechterlijke verklaring nodig.
Om onderscheid te maken kijken of het algemeen belang wordt beschermd of een individueel
belang. In boek 5 zal een ander onderscheid worden gemaakt, absolute nietigheid is wat
hoofdzakelijk het algemeen belang raakt. Relatief zal zijn wat hoofdzakelijk het individueel belang
beschermt.
Prof niet akkoord met de bewoording van “hoofdzakelijk”, in het kader van de B2C contracten
wetgeving is een océano groupo arrest geweest van het Hof van Justitie. Hier werd de vraag gesteld
of een rechter ambtshalve een regel die strekt tot het beschermen van consumenten kan inroepen,
kan hij dus die nietigheid ambtshalve opwerpen. Toen was het idee dat bij absolute nietigheid dat
kon, terwijl relatieve enkel door een partij kon worden opgeworpen.
HVJ was van oordeel dat consumentenbescherming een regel is die het algemeen belang behartigd,
een overheid mag ook enkel handelen in het algemeen belang dus het onderscheid maken is sowieso
onzinnig. Consumentenbescherming raakt sowieso het algemeen belang en de rechter kan dit dus
ambtshalve opwerpen bij bedingen die dit schenden.
In ons Belgisch recht heeft men hierna geen regel van algemeen belang gemaakt, het bleef een
relatieve nietigheid maar de regels van het ambtshalve opwerpen werden gewijzigd. Het ambtshalve
opwerpen van rechtsregels behoort wel tot de bevoegdheid van de rechter, in alle gevallen. De
rechter moet de regels toepassen die van toepassing zijn op het geschil.
Cass 2005: de rechter moet altijd de rechtsregels gaan toepassen, hij moet wel de vraag stellen en
mogelijkheid geven aan de partijen om er iets van te zeggen voor hij die rechtsregel zal toepassen.
Door deze RS van HVJ en door Cass. 2005 kunnen we niet meer zeggen dat het verschil tussen
absolute en relatieve nietigheid het ambtshalve kunnen opwerpen is. De rechter kan dus beide
opwerpen!! Een rechter kan echter niet ambtshalve een contract tegen de wil van de partijen
vernietigen, hij moet het enkel aan de partijen meegeven dat dit een mogelijkheid is.
Relatieve nietigheidsgrond
Bescherming van een individueel belang, schending van een regel van louter dwingend recht.
Zoals belang van huurders, werknemers,…
Absolute nietigheidsgrond
Bescherming van het algemeen belang, inbreuk tegen regel van openbare orde of goede zeden.
1
,2. Verplichte tussenkomst van de rechter
2.1 Geen buitengerechtelijke vernietiging – feitelijk vooruitlopen op de
vernietiging
Een partij kan anticiperen op de latere nietigverklaring door feitelijk niet uit te voeren.
2.2Drie manieren
Via een vordering tot nietigverklaring
Zelf initiatief nemen om naar de rechter te stappen of als tegenvordering.
Dit moet ingesteld worden binnen de termijn, want dit is onderworpen aan de verjaring.
Voorbeeld: vordering tot nietigverklaring die reeds verjaard is, nietigverklaring kan dan niet meer
worden gevorderd. De andere partij heeft wel nog een vordering tot uitvoering van de overeenkomst
die nog niet verjaard is. Dit zou dan betekenen dat de SA niet meer de nietigverklaring kan vorderen,
de verbintenis zou dan moeten uitgevoerd moeten worden?
Nee er is nog een exceptie, als degene wiens nietigverklaring is verjaard wordt gedagvaard tot
uitvoering kan de nietigheidsgrond nog worden aangenomen om de vordering tot uitvoering af te
wijzen.
Excepties verjaren namelijk niet zolang de uitvoering van de verbintenis door de andere partij nog
kan worden gevorderd.
- Via een exceptie opwerpen, als verweermiddel.
- Ambtshalve overgaan tot vernietiging
3. Aanspraakgerechtigd zijn
Bij relatieve nietigheid kan alleen de bedrogene / de benadeelde partij de nietigheid inroepen.
Bij absolute nietigheid kunnen alle belanghebbende derden de nietigheid inroepen.
Voorbeeld: dier verkocht dat is ingespoten met hormonen dit is in strijd met openbare orde. Dan
kunnen beide partijen de nietigheid inroepen én elke belanghebbende derde.
Maar enkel degene die geen fout heeft begaan kan een schadevergoeding vorderen. Dit moet van
elkaar worden onderscheiden!! (examen: casus mogelijk waar beide moeten gevorderd worden)
Kan van nietigheid afstand worden gedaan, dus kan de ovk worden bevestigd?
- Relatief: ja er kan afstand gedaan worden
o Persoon moet op de hoogte zijn van de nietigheidsgrond. De beschermde persoon
moet weet hebben dat er vb bedrogen is. Die bevestiging is een eenzijdige
rechtshandeling maar dit moet ook voldoen aan de geldigheidsvereisten (mutatis
mutandis). Er mag vb geen geweld gepleegd zijn op degene die bevestigd, dan zal die
bevestiging op zijn beurt nietig zijn.
o De intentie om te bevestigen moet ondubbelzinnig en zeker zijn. Afstand wordt niet
vermoed dwz dat je moet zeker zijn dat een persoon afstand heeft gedaan.
- Absoluut: niet mogelijk
2
, Voorbeeld: iemand doet een betaling op grond van een ovk waarbij hij bedrogen is. Partij sluit een
contract waar bedrog is gepleegd en heeft kennis genomen van het bedrog en daarna gebeurt een
betaling. Dit is gevaarlijk om te doen want bij betaling is er uitvoering van verbintenis, hieruit kan een
afstand van nietigheid worden afgeleid. Om dit te vermijden moet er betaald worden onder
voorbehoud, dit in een brief schrijven of bij bankoverschrijving “onder voorbehoud van mijn recht
om de nietigheid van het contract nog te bekomen”.
Onder voorbehoud betalen is belangrijk want stel er moet 1 miljoen euro betaald worden en in
contract staat een rentebeding dat er 10% moet betaald worden bij laattijdige betaling zonder
ingebrekestelling. Vanaf opeisbaarheid kunnen de interesten dan beginnen lopen indien niet betaald
wordt. Dus ookal vindt de SA dat hij bedrogen is, bedrog is als wilsgebrek heel moeilijk om aan te
tonen (opzet is zeer moeilijk te bewijzen). Om te vermijden dat na lang procederen geen nietigheid is
er moet betaald worden vanaf de opeisbaarheid betaal je dus al bij de opeisbaarheid. Maar dit moet
wel onder voorbehoud van nietigverklaring worden gedaan om te vermijden dat dit als afstand van
nietigverklaring kan worden gezien.
Nietigheid moet niet in limine litis worden opgeworpen.
4. Verweermiddelen ten aanzien van een nietigverklaring
4.1 Rechtsmisbruik
4.2Verjaring
Vorderingen tot nietigverklaring zijn onderworpen aan een termijn van 10 jaar art. 2232bis oud BW,
enkel voor relatieve nietigheid. Dit begint te lopen vanaf kennisneming en bij geweld vanaf het
ogenblik het geweld is opgehouden met bestaan.
Voor absolute nietigheid wordt nu ook 10 jaar aangenomen maar dit is nog niet bevestigd door Cass.
Kan ook zijn dat er een arrest zal komen waarin wordt gesteld dat dit niet verjaarbaar is.
De termijn begint hier te lopen vanaf het sluiten van het contract.
4.3Geen nietigheidsverklaring als het doel van de geschonden rechtsregels wordt
bereikt?
Wanneer de nietigheidssanctie kennelijk ongeschikt is om het doel van de geschonden regel te
bereiken moet de nietigheid niet worden toegepast en moet het contract niet worden vernietigd.
Dit debat is nog steeds lopende.
Dus er is een nietigheidsgrond maar er volgt toch geen nietigverklaring omdat het kennenlijk
ongeschikt is om het doel van de regel te bereiken.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rechtenstudent18. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
