DIDACTIEK
INHOUD
1. Opzetten uitdagende leeromgeving................................................................................................ 5
2. De didactische handvaten ................................................................................................................... 5
2.1 Kennis maken met didactische handvaten als opwarmertje ........................................................ 5
2.2 De didactische handvaten op een rijtje......................................................................................... 5
2.2.1 Actief en constructief leren .................................................................................................... 5
2.2.2 Integratie ................................................................................................................................ 6
2.2.3 Concreet-aanschouwelijk werken .......................................................................................... 6
2.2.4 Individualiseren ...................................................................................................................... 6
2.2.5 Leerlinginitiatief...................................................................................................................... 7
2.2.6 Doelgericht leren .................................................................................................................... 7
2.2.7 Interactief werken .................................................................................................................. 7
2.2.8 Werkelijkheidsnabij onderwijs ............................................................................................... 8
2.2.9 Sfeer en klasklimaat ............................................................................................................... 8
2.3 Samenvatting:................................................................................................................................ 8
3. Competentiegericht leren ............................................................................................................... 8
3.1 Competenties en fundamenteel leren .......................................................................................... 8
3.2 Competentiegericht leren in de basisschool ................................................................................. 9
3.3 Competentiegericht leren in bachelor lager onderwijs ................................................................ 9
1. Baken 1: de beginsituatie van de leerlingengroep en de leerlingen ............................................. 10
1.1 De beginsituatie van de leerlingen als vertrekpunt voor een uitdagende leeromgeving ........... 10
1.2 Een verkenning van de beginsituatie (Handboek pg 49) ............................................................. 10
1.2.1 Doelgroep ...................................................................................................................... 11
1.2.2 De beginsituatie van het individuele kind ............................................................................ 11
1.2.3 Context (kunnen we niet altijd invullen): ............................................................................. 11
1.2.4 De zone van naaste ontwikkeling ......................................................................................... 11
1.3 De verschillende facetten van de beginsituatie van de leerlingen: ............................................ 12
1.3.1 Ontwikkelingsniveau van de leerlingen:............................................................................... 12
1.3.2 De leer-of denkstijl van de leerlingen: ................................................................................. 12
1.3.3 Attitudes en motivationele leerlingkenmerken ................................................................... 13
1.3.4 De leef- en belevingswereld van de leerlingen: ................................................................... 13
1.4 Klastips......................................................................................................................................... 13
2. Baken 2: de doelen ........................................................................................................................ 13
, 2.1 Doelgericht leren ......................................................................................................................... 14
2.2 Soorten doelen: ........................................................................................................................... 14
2.2.1 ontwikkelingsdoelen/ eindtermen: ..................................................................................... 14
2.2.2. Leerplandoelen ................................................................................................................... 15
2.2.3 Lesdoelen.............................................................................................................................. 16
2.3 Lesdoelen formuleren ................................................................................................................. 17
2.3.1 Drie componenten................................................................................................................ 17
2.3.2 enkele algemene regels ........................................................................................................ 18
2.4 Doelen en evalueren ................................................................................................................... 18
2.5 Klastips......................................................................................................................................... 18
1. De rol van de leraar ....................................................................................................................... 19
1.1 Opvattingen over leren ............................................................................................................... 19
1.1.1 Leren, rijping en ontwikkeling .............................................................................................. 19
1.1.2 Leren als een duurzame gedragsverandering ...................................................................... 19
1.1.3 Leren als een kwalitatieve ontwikkeling van handelingsstructuren .................................... 20
1.1.4 Leren vanuit het (sociaal)-constructivisme .......................................................................... 21
1.2. Soorten leerprocessen .......................................................................................................... 23
1.2.1 Feiten, begrippen en procedure........................................................................................... 23
1.2.2 Cognitieve strategieën.......................................................................................................... 23
1.2.3 Motorisch leren .................................................................................................................... 24
1.2.4 Affectief leren ....................................................................................................................... 24
1.2.5 Metakennis en metavaardigheden ...................................................................................... 25
1.3 Leerprocessen begeleiden........................................................................................................... 26
1.3.1 Leerlingen motiveren om te leren........................................................................................ 28
1.3.2 Instructievaardigheden om constructief te leren ................................................................ 29
1.3.3 Een gestructureerd leerklimaat ontwerpen ......................................................................... 32
1.4 Klastips......................................................................................................................................... 34
2. De rol van leerinhouden ................................................................................................................ 34
3. De rol van werkvormen ................................................................................................................. 34
3.1 De relatie tussen competentie van de leerlingen en de manier waarop deze beïnvloed kan
worden door het gebruik van verschillende werkvormen ................................................................ 34
3.2 Een diversiteit aan werkvormen ........................................................................................... 35
3.3 bepalende factoren bij het kiezen van een werkvorm .......................................................... 35
3.4 Enkele didactische werkvormen op een rij ................................................................................. 36
3.4.1 Aanbiedende werkvormen ................................................................................................... 36
3.4.2 Gespreksvormen .................................................................................................................. 37
3.4.3 Opdrachtvormen .................................................................................................................. 39
3.4.4 Opdrachtvormen die samen leren bevorderen.................................................................... 41
, 3.4.5 Leerspelen ............................................................................................................................ 42
3.4.6 Onderwijsstrategieën ........................................................................................................... 42
3.5 Klastips......................................................................................................................................... 45
4. De rol van media ........................................................................................................................... 45
4.1 Media in de basisschool ........................................................................................................ 45
4.2 Voorwaarden voor goed mediagebruik ...................................................................................... 46
4.2.1 Plaats van media in het didactisch proces ........................................................................... 46
4.2.2 Kwaliteitskenmerken ..................................................................................................... 46
4.2.3 Technische vaardigheden .............................................................................................. 46
4.3 Enkele media nader bekeken ...................................................................................................... 47
4.3.1 Het bord op een verdiende eerste plaats? ........................................................................... 47
4.3.2 Werkbladen/ werkboeken/ oefenbundels ........................................................................... 47
4.3.3 Digitale media....................................................................................................................... 47
4.4 Klastips......................................................................................................................................... 49
5. De rol van evaluatie ....................................................................................................................... 49
5.1 Een nieuwe evaluatiecultuur ................................................................................................. 49
5.2 Evalueren is meten- waarderen- beslissen ........................................................................... 50
5.3 Evaluatievormen.................................................................................................................... 50
5.4 Sturing van het onderwijsleerproces .......................................................................................... 50
5.4.1 Instructie en evaluatie .......................................................................................................... 50
5.4.2 Procesgerichte evaluatie ............................................................................................... 50
5.5 De rol van de leerlingen ........................................................................................................ 51
5.6 De kwaliteit van de evaluatie ................................................................................................ 51
5.6.1 Betrouwbaarheid en validiteit.............................................................................................. 51
5.6.2 Selfmade toetsen tegenover extern ontwikkelde evaluatie-instrumenten .................. 51
5.7 Andere evaluatiemethoden, ook in het basisonderwijs ....................................................... 52
5.7.1 Zelfevaluatie ......................................................................................................................... 52
5.7.2 Peerevaluatie ................................................................................................................. 52
5.7.3 Portfolio ......................................................................................................................... 52
5.8 Coöperatief onderwijs met aandacht voor gedifferentieerd evalueren en rapporteren ..... 52
5.9 Klastips......................................................................................................................................... 52
1.Werken vanuit een brede zorg ........................................................................................................... 53
2. Klastips............................................................................................................................................... 53
, DIDACTIEK 1
TIP: INHOUDSTAFEL VANBUITEN LEREN
Examen:
- toepassingsvragen
- geen opsommingsvragen
HOOFDSTUK 1: HOE LESGEVEN IN EEN WERELD VOL
COMPETENTIES?
Belangrijkste opdracht als leraar: uitdagende leeromgeving creëren voor de leerlingen.
Gevolg: ze zullen gemotiveerd zijn en zullen betrokken bijleren.
Uitdagende leeromgeving
= leeromgeving waarin de leerlingen uitgedaagd worden om iets bij te leren en waarin de voorwaarden tot leren
zo optimaal mogelijk worden georganiseerd. (wordt samengevat in het didactisch model).
Didactisch model uit het hoofd kennen (pg 46).
- We vertrekken vanuit de leerling.
- We gaan puzzelen rond, media, wie we zelf zijn, leerinhoud, hoe gaan we evalueren en de werkvormen.
- Zorgen ervoor dat we komen tot een uitdagende/ krachtige leeromgeving.
- We houden altijd rekening met algemene didactische principes/ handvaten= heeft je steun en richting
bij het uitwerken van je les.
Bij het opzetten uitdagende leeromgeving houden we bakens voor ogen:
a) De beginsituatie waaruit je vertrekt
b) De doelen die je wenst te bereiken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurdelhaye. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.