Samenvatting

Samenvatting Ontwikkelingspsychologie specialisatie

1 keer verkocht

Vak
Ontwikkelingspsychlogie

Instelling
Thomas More Hogeschool (tmhs)

Uitgebreid document met de powerpoints en extra uitleg van tijdens de colleges + alle te kennen leerstof uit het handboek en de extra te kennen teksten van de specialisatielessen. Het is zeer uitgebreid, maar vanuit mijn ervaring staat hier alles (en meer) in om vlot te slagen voor het examen zonde...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 56 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 3 juli 2021
Aantal pagina's 56
Geschreven in 2020/2021
Type Samenvatting

€6,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Specialisatie

3. Het begin van het leven
3.1. Erfelijkheid
 De eerste cel ontstaat wanneer een mannelijke voortplantingscel (spermacel) door het
membraan van het ovum (vrouwelijke voortplantingscel) dringt
- Gameten = mannelijke en vrouwelijke voortplantingscellen: bevatten ieder enorme
hoeveelheden genetische informatie
- Gameten: de geslachtscellen van de moeder en de vader, die samen een nieuwe cel
vormen tijdens de bevruchting
 Ongeveer een uur nadat de spermacel het ovum binnen is gegaan, fuseren de twee gameten
tot één cel, een zygote
- Zygote: de nieuwe cel die gevormd wordt door het bevruchtingsproces
 De combinatie van genetische instructies die deze versmelting oplevert (meer dan 2 miljard
gecodeerde boodschappen), leidt tot de creatie van een nieuw mens

3.1.1. Genen en chromosomen: de code van het leven
 Genen:
- Gen: basiseenheid van genetische informatie
> Genetische code: opgeslagen en gecommuniceerd in de genen
>  genen = erfelijkheid
- DNA: de substantie waaruit genen bestaan, die bepalend is voor de aard en de functie
van elke cel in het lichaam
> Genen zijn opgebouwd uit DNA (deoxyribonucleïnezuur)
> DNA bestaat uit lange ketens van chemische stoffen
> Bevat de genetische code voor een eigenschap
> Genen zijn in een specifieke volgorde op specifieke locaties gerangschikt volgens 46
chromosomen die georganiseerd zijn in 23 paren
> De vader en moeder van het kind leveren ieder een van de twee chromosomen in elk
van de 23 paren
> Conceptie: vereniging in 1 nieuwe cel (zygote)  46 chromosomen in nieuwe zygote
bevatten genetisch materiaal van een individu die voor de rest van zijn leven
bepalend is voor de celactiviteit
> Mitose (celdeling): verantwoordelijk voor de replicatie van de meeste typen cellen;
zorgt ervoor dat bijna alle cellen van het lichaam dezelfde 46 chromosomen bevatten
als de zygote
 Conceptie:
DNA
Gameten (voortplantingcellen)
Zaadcel Eicel
23 chromosomen 23 chromosomen

Zygote
23 paren (46) chromosomen

 Waarom grote diversiteit bij mensen?
- Bij vorming van de gameten in het volwassen lichaam:
> Ad random 1 van de 2 chromosomen van elk paar naar gameet
= +/- 8 miljoen verschillende combinaties mogelijk
(2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2= 2 23)

1

,Specialisatie

> Willekeurige transformaties van genen

 Chromosoomafwijking
Genoommutatie:
- De meeste bevruchte eicellen met genoommutatie, zijn niet levensvatbaar
- Genoommutatie kan leiden tot bepaalde syndromen, zoals trisomie 21 ofwel syndroom
van Down: 47 i.p.v. 46 chromosomen
- Syndroom van Turner: afwijkend aantal geslachtschromosomen
> Enkel bij meisjes: ontbreken X-chromosoom of 1 X-chromosoom heeft een
afwijkende vorm

 Geslachtsbepaling
- Wie bepaalt het geslacht?
> Chromosomen:
o Vrouw: 22 gelijksoortige paren + XX
 eicel: X
(23ste paar chromosomen van de vrouw is
altijd XX)
o Man: 22 gelijksoortige paren + XY
 zaadcel: X of Y
(23ste paar chromosomen is XY: elke zaadcel
bevat ofwel een X-, ofwel een Y-
chromosoom)
o 22 van de 23 chromosomenparen bevatten 2 gelijksoortige chromosomen; de
enige uitzondering is het 23ste paar: het paar dat het geslacht van het kind
bepaalt
> De vaders bepalen het geslacht!
- Mogelijkheden voor selectie winnen terrein (keuze X of Y, maar is niet altijd accuraat)
- ‘Embryowet’: bepalingen omtrent onderzoek op embryo’s, behandelingen waaraan
embryo’s onderworpen mogen worden, wetten rond spermadonatie …

2

,Specialisatie

3.1.2. Genetische consultatie en erfelijkheidsadvies
 Gedragsgenetica: onderzoek naar de effecten van erfelijkheid op gedrag
- Brengt relatieve bijdrage van genen op gedragskenmerken in kaart
> Bv. Criminaliteit: invloed van genetica
> Bv. Intelligentie
- Levert inzicht in genetische basis/kwetsbaarheid van of voor bepaalde syndromen
> Bv. borst- en eierstokkanker, spierziekte van Duchenne
 Prenataal onderzoek
- Standaardcontrole ongeboren kind:
> Bloedafname
> Nekplooimeting (via echografie: verdikte plooi kan wijzen op een
chromosoomafwijking bv. syndroom van Down)
> Echografie/echoscopie: niet-invasieve test die door middel van geluidsgolven met
een hoge frequentie een beeld schetst van het ongeboren kind (11-13 weken)
Waarom?
o Groei
o Ligging
o Geslacht baby
o Hoeveelheid vruchtwater
o Meerlingzwangerschappen
o Aangeboren afwijkingen
- Bij risico (genetische) aandoeningen:
 Genetisch adviseur
> Brengt genetische risico’s in kaart: familiegeschiedenis koppelen aan kennis van
soort aandoening
> Grondig lichamelijk en chromosomaal onderzoek van ouders
> Bijkomend onderzoek TIJDENS ev. zwangerschap zoals:
o Bloedtest: NIPT
 Niet-invasieve prenatale test, voor het opsporen van trisomie 21
(downsyndroom), trisomie 18 (edwardssyndroom) en trisomie 13
(patausyndroom) door het DNA van de baby in het bloed van de moeder
te meten
o Vruchtwaterpunctie (vanaf 15 weken)
 Een invasieve test* om genetische afwijkingen op te sporen door een
klein monster van foetale cellen uit de vruchtzak te onderzoeken
 Analyse kan verschillende genetische afwijkingen aantonen +
geslachtsbepaling
 Aanbevolen als een ouder drager is van de ziekte van Duchenne, spina
bifida, sikkelcelanemie, syndroom van Down of resusziekte
o Vlokkentest of chorionvillusbiopsie, CVB (vanaf 11 weken)
 Een invasieve test om genetische afwijkingen op te sporen door kleine
monsters te nemen van het haarachtige materiaal om de embryo heen
 invasieve testen: in baarmoeder; risico voor foetus, kans op miskraam

Technieken om de foetale ontwikkeling te volgen

Techniek Omschrijving
Vruchtwaterpunctie Tussen de 15de en 18de week van de zwangerschap wordt een

3

, Specialisatie

monster onderzocht van het vruchtwater, dat foetale cellen bevat
Vlokkentest Vanaf de 11de week van de zwangerschap wordt, afhankelijk van
(chorionvillusbiopsie, CVB) waar de placenta zich bevindt, een naald (abdominaal) of een
katheter (cervicaal) in de substantie van de placenta (maar buiten de
vruchtzak) gebracht. Er wordt 10 tot 12 milligram weefsel verwijderd
en onderzocht
Navelstrengpunctie Vanaf de 20ste week van de zwangerschap is het mogelijk om onder
echoscopische controle een bloedvat in de navelstreng aan te
prikken en enkele millimeters bloed van de foetus af te nemen. In
dit bloed worden de chromosomen onderzocht. Deze techniek
wordt zelden uitgevoerd, enkel bij zeldzame bloedziektes of als de
resultaten van de andere testen onduidelijk zijn. Het risico op een
spontane miskraam na een navelstrengpunctie bedraagt 1 à 2%
Echoscopie Geluidsgolven met een zeer hoge frequentie worden gebruikt om
structurele afwijkingen of meervoudige zwangerschappen op te
sporen, de groei te meten, het stadium van de zwangerschap te
bepalen en afwijkingen aan de baarmoeder te constateren. Deze
test wordt ook gebruikt in combinatie met andere procedures, zoals
vruchtwaterpunctie
NIPT Bloedtest die vanaf de 11de week van de zwangerschap mogelijk is,
voor het opsporen van trisomie 21 (downsyndroom), trisomie 18
(edwardssyndroom) en trisomie 13 (patausyndroom) bij de baby
door het DNA van de baby in het bloed van de moeder te meten
Combinatietest Berekent de kans op een baby met downsyndroom op basis van 3
factoren: de leeftijd van de moeder, de waarden van 2 hormonen in
het bloed van de moeder (PAPP-A en vrij bète HCG) en 3 kenmerken
van de baby (nekplooi, neusbeen en hartklep) die via echografie
zichtbaar zijn. Sinds medio 2017 wordt deze test in België alleen nog
uitgevoerd als 2 niet-invasieve prenatale testen (NIPT) geen
uitsluitsel geven. In Nederland krijgen ouders de keuze uit de
combinatietest en de NIPT, afhankelijk van de verzekering

3.2. De interactie tussen erfelijkheid en omgeving
3.2.1. De rol van omgeving: van genotype naar fenotype
 Bv. temperament
- Temperament: individuele stijl van reageren op de omgeving die redelijk consistent is,
zowel in verschillende situaties als in de loop van de tijd
- Verband met erfelijke factoren, maar andere kinderen met dezelfde aanleg reageren
anders op nieuwe stimuli waardoor bepaalde kinderen verlegen overkomen en andere
niet (ondanks dat ze dezelfde erfelijk bepaalde aanleg hebben)
- Verklaring verschil: omgeving waar kinderen opgroeien
> Bv. kinderen wier ouders hen stimuleren om extravert te zijn door daar gelegenheid
voor creëren, kunnen hun (aanleg tot) verlegenheid overwinnen; kinderen die in een
stressvolle omgeving opgroeien, zullen hun verlegenheid waarschijnlijk behouden
 Bv. Obesitas = ernstig overgewicht (BMI > 30) met gezondheidsrisico’s
- Gewicht deels erfelijk bepaald
- Toch sommigen met genetische kwetsbaarheid geen obesitas

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inevangeel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen